Mixail Çxakaya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{Dövlət xadimi
|adı = Mixail Çxakaya
|orijinal adı = {{lang-ka|მიხეილ (მიხა) გრიგოლის ძე ცხაკაია}}
|şəkil = Tskhakaya MG.jpg
|şəklin ölçüsü =
|şəklin izahı =
|titul = Bütöv Gürcüstan Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin sədri
|bayraq = Flag of the Georgian Soviet Socialist Republic (1922–1937).svg
|dövr əvvəl = [[yanvar]] [[1923]]
|dövr son = [[15 fevral]] [[1931]]
|sələfi = İvan Suturua
|xələfi = [[Filipp Maxaradze]]
|digər adı =
|doğum adı =
|ləqəbi =
|doğum tarixi =
|doğum yeri =
|vəfat tarixi =
|vəfat yeri =
|vəfat səbəbi =
|dəfn yeri =
|vətəndaşlığı =
|milliyyəti =
|mənsubiyyəti =
|həyat yoldaşı =
|uşağı =
|atası =
|anası =
|qoşun növü =
|xidmət illəri =
|rütbə =
|hissə =
|vəzifəsi =
|döyüşlər =
|təltifləri =
|imzası =
|saytı =
|vikianbar =
}}
'''Mixail Qirqoryeviç Çxakaya''' (təxəllüsü - Barsov;{{DVTY}}) — Gürcü inqilabçısı, sovet dövlət xadimi və partiya lideri. 1920-ci ildən Komintern İcraiyyə Komitəsinin üzvüdür. [[SSRİ Ali Soveti|SSRİ Ali Sovetinin]]nin 2-32–3-cü çağırış deputatı (1938-19501938–1950).
 
== Həyatı ==
Mixail Çxakaya keşiş ailəsində anadan olub.
 
Kutaisi ruhanilər məktəbini bitirdikdən sonra Tiflis ruhanilər seminariyasına daxil olmuşdur. Lakin inqilabi təbliğat apardığına görə buradan 1886-cı ildə qovulmuşdu. 1892-18931892–1893-cü illərdə "Mesami-Dasi" sosial-demokratik təşkilatının təşkilatçılarından biri olub. 1897-ci ildə 5 il [[Qafqaz]]dan sürgün edilmişdir. 1898-ci ildən [[Rusiya Sosial Demokrat Fəhlə Partiyası]]nın (RSDFP) Yekaterinoslav Komitəsində, "Yujnı Raboçi" qəzetində çalışmışdır. 1900-19021900–1902-ci illərdə yenidən həbs edilmiş və sonra vətəninə sürgün edilib. 1903-cü ildən etibarən Tsxakaiya, [[Cənubi Qafqaz|Zaqafqaziya]] sosial demokratik təşkilatlarının birləşdirici qurultayı tərəfindən qurulan Qafqaz Birliyi Komitəsinin üzvü seçilmişdir.
 
Mixail Çxakaya 1904-cü ildə [[Tiflis]]də [[İosif Cuqaşvili]] (İosif Stalin) və [[Kato Svanidze]]nin toyunda bəyin sağ dişi olmuşdur.
[[Fayl:Brodskiy II Tskhakaya.jpg|200px|thumb|left|Mixail Çxakaya Kominternin İkinci Konqresində (1920). [[İsaak Brodski]]nin çəkdiyi portret]]
RSDFP-nin III qurultayının (1905) nümayəndəsi olanda Mixail Çxakayanın qırx yaşı vardı və o, qurultayın "ən yaşlı" nümayəndəsi idi.<ref>[http://www.clow.ru/a-world/2720.htm История человеческого общества | На III партийном съезде<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref> Bakıda [[Erməni-azərbaycanlı qırğınları (1905-1906)|1905-19071905–1907 inqilabı]]nın iştirakçısı olmuşdur. 1907-ci ilin yazında Londonda keçirilən RSDFP V Qurultayında iştirak etmişdir. 1907-19171907–1917-ci illərdə [[Cenevrə |Cenevrə]]də sürgündə yaşamışdır. RSDFP-nin "İrəli" qrupunun üzvü idi.<ref>[http://ecsocman.hse.ru/text/18793122/ Общество и архивы :: Федеральный образовательный портал — ЭКОНОМИКА, СОЦИОЛОГИЯ, МЕНЕДЖМЕНТ<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>
 
1917-ci ildə [[Vladimir Lenin]]lə birlikdə möhürlənmiş vaqonda [[Avropa]]dan [[Rusiya]]ya qayıtdı. Aprel konfransının iştirakçısı olub. 1917-19201917–1920-ci illərdə. RSDFP (b) Tbilisi Komitəsinin üzvü idi. [[Anastas Mikoyan]], Tiflisə qayıtdıqdan sonra Mixail Çxakayanın pulsuz qocalar evində yaşamaq üçün orada məskunlaşdığını xatırlayırdı: “Mixail"Mixail Çxakayaya ən azı kiçik bir pul müavinəti verilməsi məsələsi ortaya çıxanda, o, pul məsələlərində təvazökar və inanılmaz dərəcədə vicdanlı idi. Vəziyyətinin maliyyə baxımından olduqca qənaətbəxş olduğunu qəti şəkildə ifadə etdi". 1919-cu ilin ortalarında hakimiyyətə gələn [[Menşeviklər]] onu tutub [[Kutaisi]] həbsxanasına salana qədər qocalar evində qaldı".<ref>[http://litbook.net/book/158928/tak-bylo/page-32/ Книга «"Так было»" — Микоян Анастас — Страница 32 — Читать книги онлайн, бесплатно, без регистрации<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>
 
1919-cu ilin iyununda Menşevik hökuməti tərəfindən Kutaisidə tutuldu və 1920-ci ilin mayında sərbəst buraxıldı. Gürcüstan Kommunist Partiyası (Bolşeviklər) Mərkəzi Komitəsinə üzvü seçildi.
 
1919-cu ilin iyununda Menşevik hökuməti tərəfindən Kutaisidə tutuldu və 1920-ci ilin mayında sərbəst buraxıldı. Gürcüstan Kommunist Partiyası (Bolşeviklər) Mərkəzi Komitəsinə üzvü seçildi.
== Sovet dövrü ==
[[Fayl:Mikhail Tskhakaya Plaque.jpg|250px|thumb|right|1931-19501931–1950-ci illərdə Mixail Çxakayanın yaşadığı [[Moskva]]nın Serafimoviç küçəsi 2 ünvanında evin divarındakı xatirə lövhəsi.]]
1921-19221921–1922-ci illərdə [[Rusiya Sovet Federativ Sosialist Respublikası]] hökumətinin [[Gürcüstan SSR]]də nümayəndəsi idi. 1923-19301923–1930-cu illərdə Gürcüstan SSR Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyətinin sədri və [[Zaqafqaziya Sosialist Federativ Sovet Respublikası]] Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin sədrlərindən biri, SSRİ Mərkəzi İcraiyyə Komitəsinin Rəyasət Heyətinin üzvü (1922-19371922–1937) işləmişdir.
 
1922-ci ildə [[SSRİ]]-nin qurulması haqqında Müqavilədə ZSFSR-i təmsil edərək imza atmışdır.
 
1920-ci ildən - Komintern İcraiyyə Komitəsinin üzvü; 1931-ci ildən - Beynəlxalq Nəzarət Komissiyasının üzvü. [[Sovet İttifaqı Kommunist Partiyası|Sov.İKP]] (b) 10, 11, 13 və 15-1715–17-ci qurultaylarının nümayəndəsi; 2-72–7-ci Komintern Konqreslərinin işində iştirak etmişdir.
 
A.Q.Avtorxanov xatirələrində 1920-ci illərdən bəri bir epizoddan bəhs edirdi: “Gürcüstan"Gürcüstan MSK-nın sədri Mixail Çxakayanın Moskvaya gəlişi ilə əlaqədar olaraq gürcü icması onun şərəfinə ziyafətə toplaşmışdı. Axşam Stalin gəldi, Mixail Çxakayanın şərəfinə tost dedi və onu Tiflis dövrünün müəllimi adlandırdı. Yaltaqlanan Mixail Çxakaya bütün müəllimləri üstələyən tələbəsinə qarşılıqlı tost dedi."<ref>[http://www.sakharov-center.ru/asfcd/auth/?t=page&num=4659 В Москву и обратно ::: Авторханов А. Г. — О себе и времени ::: Авторханов Абдурахман Геназович ::: Воспоминания о ГУЛАГе :: База данных :: Авторы и тексты<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>.
 
Mixail Çxakaya [["Lenin" ordeni|Lenin ordeni]] ilə təltif edilmişdir (8.12.1944).
 
19 mart 1950-ci ildə ağır xəstəlikdən sonra, 12 mart 1950-ci ildə SSRİ Ali Sovetinin Millətlər Şurasının III çağırış Millətlər Şurasına [[Abxaziya Muxtar Respublikası|Abxaziya SSR]] Suxum kənd dairəsindən deputat seçildikdən bir müddət sonra vəfat etdi.<ref>{{məqalə |заглавие= Некролог|издание= Советский Сахалин|тип= газета|год= 1950|месяц= 3|число= 22|номер= 69|страницы= 1}}</ref> Tiflisdə Mtatsminda dağında Panteonda dəfn edilibdi. 1980-ci illərdə panteondan çıxarılmışdır.<ref>{{Cite web |url=http://www.riw.ru/world_events17950.html |title=Новости из России - Russia in the World (RIW) : Новости дня<!-- Заголовок добавлен ботом --> |accessdate=2012-03-01 |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150213102852/http://www.riw.ru/world_events17950.html |archivedate=2015-02-13 |deadlink=yes }}</ref>
| заглавие = Некролог
| издание = Советский Сахалин
| тип = газета
| год = 1950
| месяц = 3
| число = 22
| номер = 69
| страницы = 1
}}</ref> Tiflisdə Mtatsminda dağında Panteonda dəfn edilibdi. 1980-ci illərdə panteondan çıxarılmışdır.<ref>{{Cite web
| url = http://www.riw.ru/world_events17950.html
| title = Новости из России - Russia in the World (RIW) : Новости дня<!-- Заголовок добавлен ботом -->
| accessdate = 2012-03-01
| archiveurl = https://web.archive.org/web/20150213102852/http://www.riw.ru/world_events17950.html
| archivedate = 2015-02-13
| deadlink = yes
}}</ref>
 
== Bəyanatları ==
İti ağıl və hazırcavablıq ağılın asqırmasıdır.<ref>{{məqalə|книга
| автор = Феликс Чуев
| заглавие = 140 бесед с Молотовым. Второй после Сталина
| место = Москва
| издательство = Родина
| год = 2019
| страницы = 239
| страниц = 656
| isbn = 978-5-907149-23-6
}}</ref>
 
== Xatirəsi ==
Gürcüstan SSR Senaki rayon mərkəzi (1976-cı ilə qədər - Mixail Çxakaya, sonra - Tsxakaya<ref>[http://lib.deport.ru/slovar/bes/m/mixa-tsxakaja.html Значение слова Миха Цхакая орфографическое, лексическое прямое и переносное значения и толкования (понятие) слова из словаря Энциклопедический словарь<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>), Tiflisdəki bir küçəyə (indiki - [[Vukol Beridze]]) 1933-19891933–1989-cu illərdə Çxakayanın adı verilmişdir.<ref>[http://www.igras.ru/index.php?r=157&id=9739 Сенаки :: Институт географии РАН<!-- Заголовок добавлен ботом -->]</ref>
 
Çxakayanın xatirə lövhələri Moskvada (Serafimoviç küçəsi, 2) və Tbilisidə (Leo Kiacheli küçəsi, 16) quraşdırılmışdır.<ref>[http://photos.wikimapia.org/p/00/06/82/02/92_big.jpg Памятная доска Цхакая М. Г. в Тбилиси]</ref>
Sətir 83 ⟶ 102:
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
 
== Xarici keçidlər ==
* [https://web.archive.org/web/20161004070313/http://www.knowbysight.info/CCC/03486.asp Справочник по истории Коммунистической партии и Советского Союза 1898—19911898–1991]
* {{BSE|заглавие=Цхакая Михаил Григорьевич}}
* [http://www.hrono.ru/biograf/bio_c/chakaya.html Хронос]
* {{kitab3
* {{kitab3 | заглавие = Большая русская биографическая энциклопедия (электронное издание)|часть=Цхакая, Миха (Михаил Григорьевич)|издание=Версия 3.0|место=М.|издательство=Бизнессофт, ИДДК|год=2007}}
| часть = Цхакая, Миха (Михаил Григорьевич)
| издание = Версия 3.0
| место = М.
| издательство = Бизнессофт, ИДДК
| год = 2007
}}
* [http://libinfo.org/index/index.php?id=8381 Публичная энциклопедия]
* [https://web.archive.org/web/20160307203430/http://guides.rusarchives.ru/browse/gbfond.html;jsessionid=CYyoO8Uhs4gyIbz8?bid=141&fund_id=316680&sort=title&direction=desc]