Rutenium: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Kiçik mexaniki səhvlər
Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Kiçik səhvlər
Teqlər: Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə
 
Sətir 24:
}}
'''Rutenium''' ('''Ru''') — D.İ. [[Dmitri Mendeleyev|Mendeleyevin]] [[Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli|elementlərin dövri sistemində]] [[44]]-cü [[element]].1844-cü ildə Kazan Universitetinin professoru Karl Karloviş Klaus (1796-1864) tərəfindən analiz üçün ona Peterburqdan göndərilmiş platinin emalı tullantılarını analiz edərkən kəşf olunmuşdur (1828-1845-ci illərdə Peterburq sikkəxanasında ural planetindən pul kəsilirdi). Klaus yeni elementi öz vətəninin şərəfinə adlandırıb (latın dilində Rusiyanın adı Ruthenia adlanır). Görünür aydınlaşdırmaq lazımdır ki, Klaus Derpt şəhərində anadan olmuşdur və bu şəhər 1704-cü ildən Rusiya imperiyasına daxil idi (1893-cü ildən Yurev, indi isə Estoniyada Tartu şəhəri). Lakin, ilk dəfə olaraq “ruten” adını Vilhelm Ozann (1797-1866) düşünmüşdür. O, xam platində kəşv etdiyi 3 elementdən birini belə adlandırmışdır. Lakin, Berselius Orannın aldığı nəticələri təsdiq etmişdir, o isə məşhur isveç kimyaçısı ilə mübahisədə özünün haqlı olduğunu sübut edə bilmədi. Berselius Klausun da nəticələrini təsdiq etmədi! Amma, o, Oranndan fərqli olaraq nüfuzlu Berselius qarşısında durmağı bacardı və nəhayətdə onu inandıra bildi ki, o, haqlıdır. Odur ki, ruteniumun kəşvi şərəfi Klausda qaldı. [[Platin]] və [[palladium]] elementlərinin sərtləşdirilməsində, [[göz]] müalicələrində, [[yumurta]] qabıqlarının qalınlıq [[Ölçü vahidləri|ölçümlərində]], [[Qələm|qələmlərin]] uclarında və [[elektrik]] kontaklarının [[İstehsalat|istehsalında]] istifadə edilir. [[Hava]] [[Nəqliyyat|nəqliyyatlarında]], %10 nisbətində rutenium ehtiva edən ərintilər istifadə edilir.
[[Platin]] və [[palladium]] elementlərinin sərtləşdirilməsində, [[göz]] müalicələrində, [[yumurta]] qabıqlarının qalınlıq [[Ölçü vahidləri|ölçümlərində]], [[qələm]]lərin
 
== Xarici keçidlər ==
{{Vikianbar kateqoriyası|Ruthenium}}