Dəmir: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Teqlər: Mobil redaktə Mobil veb redaktə
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 93:
Amma, piritin faydalı komponentlərə emalı iqtisadi sərfəli olmadığından o, tullantı kimi atılır.
<ref>Musayev N.Х. "Ərzaq malları əmtəəşünaslığının nəzəri əsasları". Dərslik. Bakı, "Çaşıoğlu" nəşriyyatı, 2003 – 368 səh.</ref>
 
== İzotopları ==
Təbii dəmir 4 stabil izotopa ( <sup>54</sup>Fe, <sup>56</sup>Fe (əsas), <sup>57</sup>Fe, <sup>58</sup>Fe) malikdir.
 
== Təbiətdə yayılması ==
Dəmir, alüminiumdan sonra təbiətdə ən geniş yayılmış metaldır (5.1%). Əsasən oksigenli və kükürdlü birləşmələr şəklində rast gəlir. Bəzi qədim dillərdə dəmir “səma daşı” adlanır. Dəmirə daha çox aşağıdakı mineralların tərkibində təsadüf olunur:
CuFeS<sub>2</sub>—mis kolcedanı, FeS<sub>2</sub>-pirit, Fe<sub>3</sub>O<sub>4</sub>-maqnetit, Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub>-hematit, FeCO<sub>3</sub>-siderit ,
FeCr<sub>2</sub>O<sub>4</sub>-xromit. Bir çox mineral sularda dəmir (II) hidrokarbonat Fe(HCO<sub>3</sub>)<sub>2</sub> olur.
Sətir 103 ⟶ 106:
Dəmiri ikivalentli duzlarının eklektrolizindən və oksidlərindən yüksək temperaturda reduksiyaedicilərin iştirakı ilə reduksiya etməklə alırlar. Metalların bu üsulla alınması pirometallurgiya adlanır. Pirometallurgiya üsulunda reduksiyaedici kimi hidrogen götürüldükdə üsul hidrogenotermiya, alüminium götürüldükdə isə alüminotermiya adlanır.
 
Fe<supsub>2</supsub>O<sub>3</sub> + 3H<sub>2</sub> → 2Fe + 3H<sub>2</sub>O hidrogenotermiya
 
Fe<sub>2</sub>O<sub>3</sub> + 2Al → Al<sub>2</sub>O<sub>3</sub> + 2Fe alüminotermiya
 
SənayedıSənayedə dəmirin ərintiləri olan çuqun və polad daha çox istifadə olunur.
 
== Fiziki və kimyəvi xassələri ==
Saf dəmir parlaq gümüşü-ağ rəngli, plastik, metaldır. İstiliyi və elektrik cərəyanını yaxşı keçirir, asan maqnitlənir. Dəmirin sıxlığı 7,87 q/sm<sup>3</sup>, ərimə temperaturu 1539<sup>o</sup>C-dir. Dəmir maqnit xassələrinə malikdir. Yüksək təmizlikdə dəmir kimyəvi davamlıdır, lakin müxtəlif qarışıqları olan adi dəmir nəm havada tez paslanır.
 
== İstinadlar ==