Dövri qanun: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 11:
Dövri qanunun digər fundamental qanunlar arasında özəlliyi ondan ibarətdir ki, onun riyazi tənlik şəklində ifadəsi yoxdur. Dövri qanun Kainat üçün universaldır: məşhur rus kimyaçısı N.D.Zelinskinin obrazlı şəkildə qeyd etdiyi kimi, dövri qanun “kainatdakı bütün atomların qarşılıqlı əlaqəsinin kəşfi” idi. Qanunun qrafik (cədvəl) ifadəsi Mendeleyev tərəfindən işlənmiş kimyəvi elementlərin dövri sistemidir. Ümumilikdə dövri sistemin təsvirinin bir neçə yüz<ref>В книге В. М. Потапов, Г. Н. Хомченко «Химия», М. 1982 (стр. 26) утверждается, что их более 400.</ref>variantı (analitik əyrilər, cədvəllər, həndəsi fiqurlar və s.) təklif edilmişdir.
== Tarixi ==
[[Şəkil:Dalton's symbols of the elements. 1806 Wellcome M0004592.jpg|right|thumb|200px|upright|[[Con Dalton|Dalton]] cədvəli (1806)]]
Kimyəvi elementlərin təbii təsnifatı və sistemləşdirilməsi üçün əsasların axtarışı Dövri Qanunun kəşfindən çox əvvəl başlamışdır. Bu sahədə ilk dəfə işləyən təbiət alimlərinin qarşılaşdıqları çətinliklər eksperimental məlumatların olmaması ilə əlaqədar idi: XIX əsrin əvvəllərində məlum kimyəvi elementlərin sayı az idi və atomun qəbul edilən dəyərləri çoxlu elementlərin kütlələri yanlışdır.
=== Döbereyner triadaları və elementlərin ilk sistemləri ===
1829-cu ildə alman kimyaçısı Johann Wolfgang Döbereiner elementləri sistemləşdirmək üçün ilk əhəmiyyətli cəhd etdi <ref>[http://www.alhimik.ru/great/dobereiner.html Иоганн-Вольфганг ДЁБЕРЕЙНЕР]</ref>. O qeyd etdi ki, xassələrinə görə oxşar olan bəzi elementlər üçlü qruplara birləşdirilə bilər və onları üçlük adlandırmışdır:
{| align="center" border="0" cellpadding="5" cellspacing="0"
|- align="center"
|style="background: #ff6666;" | [[Litium|Li]] || style="background: #ff6666;" | [[Kalsium|Ca]] || style="background: #ffff99;" | [[Fosfor|P]] || style="background: #ffff99;" | [[Kükürd|S]] || style="background: #ffff99;" | [[Xlor|Cl]]
|- align="center"
|style="background: #ff6666;" | [[Natrium|Na]] || style="background: #ff6666;" | [[Stronsium|Sr]] || style="background: #ffff99;" | [[Arsen|As]] || style="background: #ffff99;" | [[Selen|Se]] || style="background: #ffff99;" | [[Brom|Br]]
|- align="center"
|style="background: #ff6666;" | [[Kalium|K]] || style="background: #ff6666;" | [[Barium|Ba]] || style="background: #ffff99;" | [[Stibium|Sb]] || style="background: #ffff99;" | [[Tellur|Te]] || style="background: #ffff99;" | [[йод|I]]
|}
== İstinadlar ==
| |||