"Xəmsə" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

'''Xəmsə və ya Beşlik''' – “''Pənc gənc''” ümümi adı ilə farscadanfars dilindən kimi tərcümə olunan farsAzərbaycan ədəbiyyatının Azərbaycan klassiki Nizami Gəncəvinin (1141-1209) 5beş əsas əsəridirəsəri.

[[Nizami Gəncəvi]] öz ölməz beş poeması ("[[Sirlər xəzinəsi (poema)|Sirlər xəzinəsi]]", "[[Xosrov və Şirin]]", "[[Leyli və Məcnun]]", "[[Yeddi gözəl]]", "[[İsgəndərnamə]]") ilə dünya ədəbiyyatınaədəbiyyatında tamamilə yeni bir poetiksəhifə səs, nəfəs gəişdiraçdı. Nizaminin beş poeması sonralar "Xəmsə" ({{Dil-ar|خمسة }}, {{Dil-he|חמסה}} [[xəmsə həmayili]]) "Beşlik" adı altında birləşdirilmiş və bu adla da Yaxın və Orta Şərq xalqlarının ədəbiyyatlarında məşhur olmuşdur. Nizami məktəbinin bir çox ardıcılları ölməz ustad kimi "Xəmsə" yaratmaqyaratmağa arzusunda olmuşçalışmış, ancaq bubaz arzuyaşairə aznəsib şair çatmışdırolmuşdur.

[[Nizami Gəncəvi]] nin "Xəmsə"si [[Avstriya Milli Kitabxanası]]nın "Azərbaycan əlyazmaları" sərgisində nümayiş etdirilir. Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvinin beş poemadan ibarət "Xəmsə"sinin əlyazması xüsusi əhəmiyyət kəsb etdiyi üçün [[Heydər ƏliyevinƏliyev]]in himayəsi ilə bərpa prosesinə başlanılıb. Bu qiymətli əsərin bərpa prosesi 2002-ci ildə başlanıb. Bərpa olunmuş əlyazmanın CD variantı artıq Azərbaycanın Mədəniyyət və Turizm Nazirliyinə göndərilib.

[[Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası Əlyazmalar İnstitutu]]nun ən dəyərli sənət incilərindən biri də adətən Nizami adlandırılan 12-ci əsr Azərbaycan şairi Nizami Gəncəvi tərəfindən yazılmış şeirlər toplusu olan "Xəmsə"nin tam əlyazmasıdır. Əlyazmanın üzü 1636-cı ildə Dust Məhəmməd ibn Dərviş Məhəmməd Dərəxtiçi tərəfindən köçürülmüşdüköçürülmüşdür. Əlyazma ona görə yeganədir ki, Dust Məhəmməd əlyazma ilə öz işini qurtardıqdan sonra əldə etmək mümkün olan ən qədim "Xəmsə"ni aldı və özünün üzünü köçürdüyü əlyazmada qeydlər etdi. Mətn 15-ci əsrdə yayılmış yazı üslubu olan nəstəliq xətti ilə yazılıb.

Əlyazmada hər bir şeirin başlığı parlaq rənglərlə və qəşəng qızılı naxışlarla bəzədilib. Burada İsfahan miniatür məktəbinə aid miniatürlər varvardır.

Nizaminin "Xəmsə"sinə çəkilmiş ən ilkin miniatürlər 15-ci əsrə təsadüf edir. Nizaminin hekayələri Şiraz və Heratdan olan rəssamlar tərəfindən bəzədilmişdibəzədilmişdir. 16-cı əsrdə Azərbaycanlı miniatürçülər Təbriz miniatür məktəbinin əsasını qoyduqoydular. Bu rəssamların sırasında [[Sultan Məhəmməd Təbrizi]], [[Ağa Mirək Mirzə Qiyas]], [[Mirzə Əli]], [[Müzəffər Əli]] və [[Mir Seyid Əli]] var idi.