Azərbaycan ziyarətgahları: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
'''Azərbaycan ziyarətgahları''' azərbaycanlıların tarixən və müasir dövrdə yaşadığı ərazilərdə yerləşən və ziyarət edilən pir, ocaq, ağac və s. aiddir.
==
Pirlər həm İslamdan əvvəl, həm də İslam sonrası izləri özündə daşıyır. Bu yerlər əsasən ayrı-ayrı müqəddəs şəxslərin adları, daş,▼
ağac, su-bulaq, qəbir və s. ilə əlaqələndirilir.<ref name="turkislam">TÜRK-İSLAM MƏDƏNİYYƏTİ İLƏ BAĞLI İNAM YERLƏRİ: PİRLƏR (Naxçıvan şəhəri materialları əsasında). Asəf ORUCOV</ref> Əkinçilik və heyvandarlıqla bağlı müqəddəs yerlərə kölgəliklər, bulaqlar, zağa və heyvandarlığın inkişafı üçün istifadə edilən yerlər daxildir. Bunlara Eynəltaxtı, Nağara dağı, Çoban daşı, çınqıl yol, Pir qalaçası daxildir.<ref name="sovetinanc"/>▼
[[İmam Əli]]nin heç bir zaman Ərəbistan və İraqdan başqa bir yerə getməməsinə baxmayaraq Azərbaycanda "Xəlifə qəbri", "Əli piri", "Hz. Əli daşı", "Əli Ayağı" pirləri vardır. [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[İsmayıllı rayonu|İsmayıllı]]da müqəddəs qəbul edilən qayanın Əli tərəfindən qılıncla vurulduğu və ondan su fışqırdığına inanılır. Bundan başqa Şiə imamlarının övladları ilə bağlı Azərbaycanda uydurulmuş imamzadələr vardır. Şərqşünas V.Bartolda görə İmam Rzanın qızı Ükeymə [[Bibiheybət məscidi]]ndə dəfn edilməmişdir. Həmçinin Azərbaycanda bir çox şeyx və seyid qəbri ziyarətgaha çevrilmişdir.<ref name="sovetinanc"/> ▼
İran azərbaycanlılarının ziyarət etdiyi yerlər Ərdəbildəki Şeyx Səfi türbəsindən tutmuş yol qırağı ocaqlar və dua edilən ağaclara (pir) qədər dəyişir.<ref>R. Tapper. AZERBAIJAN vi. Population and its Occupations and Cultur // ENCYCLOPÆDIA IRANICA. — 1988. — С. 234—238.</ref> [[Salman Mümtaz]]ın fikrincə, Laçın bölgəsində [[Sarı Aşıq türbəsi]] xalq tərəfindən ziyarət edilir, Sarı Aşıq "Haqq aşığı" adlandırılırdı.<ref name="tasavvuf">AZERBAYCAN’DA TASAVVUFİ HAREKETLER. Zülfikar NABİYEV. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ.</ref>▼
=== Ağaclar ===
[[Fayl:Prayer rags.jpg|300px|thumb|right|Gürcüstandan dilək ağacı nümunəsi. [[Cvari monastırı]] yaxınlığı]]
Azərbaycanın demək olar ki, bütün bölgələrində ağac pirləri mövcuddur. Bu pirlər doğuluş inancı ilə bağlıdır, uşağı olmayan qadınlar tərəfindən ziyarət edilir. İnancın kökündə ağacın əcdad olması, uşaq verməsi haqqında təsəvvür durur.<ref name="yarat">Elçin Qaliboğlu (İmaməliyev). Yaradılış mifləri və Azərbaycan əfsanələri. Bakı, Elm və təhsil, 2020, 180 səh.</ref>
Sətir 16 ⟶ 24:
[[Meşkinşəhr]]in bir çox kəndlərində meşə kultu mövcud olmuş, insanlar Tanrıdan bir şey istədikdə meşəliklərə gedib dua etmişdilər.<ref name="irran"/>
▲Pirlər həm İslamdan əvvəl, həm də İslam sonrası izləri özündə daşıyır. Bu yerlər əsasən ayrı-ayrı müqəddəs şəxslərin adları, daş,
▲ağac, su-bulaq, qəbir və s. ilə əlaqələndirilir.<ref name="turkislam">TÜRK-İSLAM MƏDƏNİYYƏTİ İLƏ BAĞLI İNAM YERLƏRİ: PİRLƏR (Naxçıvan şəhəri materialları əsasında). Asəf ORUCOV</ref> Əkinçilik və heyvandarlıqla bağlı müqəddəs yerlərə kölgəliklər, bulaqlar, zağa və heyvandarlığın inkişafı üçün istifadə edilən yerlər daxildir. Bunlara Eynəltaxtı, Nağara dağı, Çoban daşı, çınqıl yol, Pir qalaçası daxildir.<ref name="sovetinanc"/>
▲[[İmam Əli]]nin heç bir zaman Ərəbistan və İraqdan başqa bir yerə getməməsinə baxmayaraq Azərbaycanda "Xəlifə qəbri", "Əli piri", "Hz. Əli daşı", "Əli Ayağı" pirləri vardır. [[Tovuz rayonu|Tovuz]] və [[İsmayıllı rayonu|İsmayıllı]]da müqəddəs qəbul edilən qayanın Əli tərəfindən qılıncla vurulduğu və ondan su fışqırdığına inanılır. Bundan başqa Şiə imamlarının övladları ilə bağlı Azərbaycanda uydurulmuş imamzadələr vardır. Şərqşünas V.Bartolda görə İmam Rzanın qızı Ükeymə [[Bibiheybət məscidi]]ndə dəfn edilməmişdir. Həmçinin Azərbaycanda bir çox şeyx və seyid qəbri ziyarətgaha çevrilmişdir.<ref name="sovetinanc"/>
▲[[Salman Mümtaz]]ın fikrincə, Laçın bölgəsində [[Sarı Aşıq türbəsi]] xalq tərəfindən ziyarət edilir, Sarı Aşıq "Haqq aşığı" adlandırılırdı.<ref name="tasavvuf">AZERBAYCAN’DA TASAVVUFİ HAREKETLER. Zülfikar NABİYEV. ANKARA ÜNİVERSİTESİ SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ.</ref>
=== Daşlar və qəbirlər ===
| |||