Azərbaycan: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 47:
'''ƏRAZİ'''
 
[[Azərbaycan RespublikasınınRespublikası]]nın ərazi - 86,6 min km2 (11,5% meşələr, 1,6% su hövzələri, 50,0% becərilən torpaqlar, o cümlədən 27,0% otaqlar, 36,9% sair torpaqlar) təşkil edir.
 
Ölkə 39° 24', 41° 54' şimal en dairələri arasında və 44° 46', 50° 45' şərq uzunlugunda, Bakı 40° paralel üzərindədir.
 
Cənubdan İranla[[İran]]la 765 km və [[Türkiyə]] ilə 15 km, şimaldan [[Rusiya]] ilə 390 km, şimali-qərbdən [[Gürcüstan]] ilə 480 km, qərbdən [[Ermənistan]] ilə 1007 km həmsərhəddir. Sahil xəttinin uzunluğu - 713 km, Bakıdan şimal qütbünə qədər olan məsafə 5550 km, ekvatora qədər olan məsafə isə 4440 km-dir. Azərbaycan Respublikası Cənubi Qafqazın[[Qafqaz]]ın şərq hissəsində, [[Xəzər dənizinindənizi]]nin sahilində yerləşir və sahəsi 86,6 min kv. km-dir.
 
'''ƏHALİ'''
Sətir 61:
Əhalinin orta yaşı 31 yaş təşkil edir.
 
Əhalinin son siyahıyaalınmasının nəticələrinə görə ölkə əhalisinin 90,6 faizi [[azərbaycanlılar]], 2,2 faizi [[ləzgilər]], 1,8 faizi [[ruslar]], 1,5 faizi [[ermənilər]], 1,0 faizi [[talışlar]], 0,6 faizi [[avarlar]], 0,5 faizi [[türklər]], 0,4 faizi [[tatarlar]], 0,4 faizi [[ukraynalılar]], 0,2 faizi [[saxurlar]], 0,2 faizi [[gürcülər]], 0,2 faizi [[kürdlər]], 0,13 faizi [[tatlar]], 0,1 faizi [[yəhudilər]], 0,05 faizi [[udinlər]], 0,12 faizi isə digər millətlərdir.
 
Öz millətinin dilində sərbəst danışa bilən əhalinin bütövlükdə ölkə üzrə xüsusi çəkisi 99,2 faiz olmuşdur. Azərbaycanlılar arasında bu göstərici 99,8 faiz təşkil etmişdir.
Sətir 73:
Azərbaycan Respublikasında qanunvericilik hakimiyyətini həyata keçirən orqan Milli Məclis, icra hakimiyyətini həyata keçirən Prezident, Məhkəmə hakimiyyətini həyata keçirən orqan Azərbaycan Respublikasının məhkəmələridir.
 
Azərbaycan Respublikasının Konstitusiya ilə müəyyən edilmiş unitarlığı spesifikliyə malikdir. Bu da onun tərkibində [[Naxçıvan Muxtar RespublikasınınRespublikası]]nın dövlət hakimiyyəti statusuna malik olmasıdır. Konstitusiyaya görə Naxçıvan Muxtar Respublikası Azərbaycan Respublikasının tərkibində muxtar dövlətdir. Orada qanunverici hakimiyyəti Naxçıvan Muxtar Respublikasının Ali Məclisi, icra hakimiyyətini Naxçıvan Muxtar Respublikasının Nazirlər Kabineti, məhkəmə hakimiyyətini Naxçıvan Muxtar Respublikasının məhkəmələri həyata keçirir. Naxçıvan Muxtar Respublikasında ali vəzifəli şəxs Ali Məclisin sədridir.
 
'''DÖVLƏT RƏMZLƏRİ'''
Sətir 87:
Azərbaycan Respublikasının səkkiz milyonluq əhalisinin (2001) gündəlik ünsiyyət vasitəsi və rəsmi dövlət dili Azərbaycan dilidir.
 
[[Azərbaycan dili]] [[İran]] İslam Respublikasında yaşayan 20 milyonluq azərbaycanlının da ana dilidir. Rusiyada, ABŞ-da, Türkiyədə və Qərbi [[Avropa]] ölkələrində bir neçə milyon azərbaycanlı yaşayır. Bir neçə yüzilliklər ərzində müxtəlif ölkələrin sakinləri olmalarına baxmayaraq, bu gün də hansı ölkədə yaşamalarından asılı olmayaraq, azərbaycanlılar bir-birlərini sərbəst anlayırlar. Beləliklə, yer üzündə hazırda Azərbaycan dilində danışan 30 milyondan çox adam yaşayır.
 
[[Azərbaycan dilinindili]]nin fonem tərkibində 15 [[sait]] və 25 [[samit]] vardır. Bu 40 [[fonem]] [[Azərbaycan əlifbasındaəlifbası]]nda 32 hərflə işarə edilir.
 
Hazırda Azərbaycanda latın qrafikası əsasında yaradılmış Azərbaycan əlifbasından istifadə edilir.
Sətir 97:
'''PAYTAXT'''
 
[[Bakı şəhəri]] [[Abşeron yarımadasınınyarımadası]]nın cənubunda, [[Xəzər dənizinindənizi]]nin sahilində yerləşir, onun ərazisi 2200 kv km, əhalisinin sayı 2 milyona yaxındır. Bundan başqa hazırda Bakı şəhərində erməni qəsbkarlarının işğal etdiyi rayonlardan və Ermənistan Respublikasından qovulmuş 500 minə yaxın [[qaçqın]] və məcburi köçkünlər yaşayır.
 
Bakı özündə 11 inzibati rayonu, 5 şəhər tipli qəsəbəni birləşdirir.
Sətir 103:
'''DİN'''
 
Azərbaycanın dinləri ölkənin indiki ərazisində yaşayan xalqlar və etnik qruplar arasında yayılmış dini cərəyanların məcmusundan ibarətdir. Azərbaycan Respublikasında müxtəlif dini konfessiyalar fəaliyyət göstərir. Ən geniş yayılmışlar bunlardır: [[İslam]], [[Yəhudilik]], [[Xristianlıq]], [[Alban-udi kilsəsi]], [[Katolisizm]].
 
"Dini etiqad azadlığı haqqında" Azərbaycan Respublikasının Qanunu (1992) hər bir şəxsin dinə münasibətini müəyyənləşdirmək və ifadə etmək hüququna və həmin hüququ həyata keçirməyə təminat yaradır.
Sətir 114:
Hərbi təcavüz zamanı ələ keçirilmiş Azərbaycan ərazilərində 927 kitabxana, 464 tarixi abidə və muzey, 100-dən çox arxeoloji abidə, 6 dövlət teatrı və konsert studiyası dağıdılmışdır. Talan edilmiş muzeylərdən 40 mindən çox qiymətli əşya və nadir eksponat oğurlanmışdır.
 
[[Ermənistan Respublikası]] «Hərbi münaqişələr zamanı mədəni sərvətlərin qorunması haqqında» Haaqa Konvensiyasının və «Mədəni sərvətlərin qeyri-qanuni dövriyyəsi haqqında» [[Paris KonvensiyasınınKonvensiyası]]nın müddəalarını kobudcasına pozaraq Azərbaycanın mədəni sərvətlərini talamaqla məşğuldur.
 
[[Birləşmiş Millətlər TəşkilatınınTəşkilatı]]nın [[Təhlükəsizlik ŞurasınınŞurası]]nın 1993-cü ildə qəbul edilmiş 822, 853, 874, 884 saylı qətnamələrində Azərbaycan Respublikasının ərazi bütövlüyünün tanınmasına və işğal olunmuş Azərbaycan ərazilərinin qeyd-şərtsiz azad edilməsi tələblərinə baxmayaraq, Ermənistan Respublikası bu gün də işğalçılıq siyasətini davam etdirir.