Azərbaycanlılar: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Mədəni tarix (müzakirə) tərəfindən edilmiş 6286744 nömrəli redaktə geri qaytarıldı
Teq: Geri qaytarma
Sətir 194:
Bununla əlaqədar olaraq ―azərbaycanlılar‖ anlayışı haqqında bir neçə söz demək zərurəti yaranır. Azərbaycanın hər iki hissəsindəki türklər və Şimali Azərbaycanda yaşayan azsaylı xalqlar ―azərbaycanlı‖ adlanır, çünki A zərbaycanda məskundurlar. Bu ―Azərbaycan‖ adının coğrafi anlayış olmasından irəli gəlir. Cənubda qədimdən Manna, Maday (Midiya) və Atarpatkan (VII əsrdən Azərbaycan, daha dəqiqi Adarbaycan), şimalda Alban (Appan ) adlanmış iki hiss ənin ―Azərbaycan‖ adlanması tarixdə vətəndaşlıq hüququna malikdir. Ona göre ki, əvvələn, hələ er. əv. I minillikdə ölkənin hər iki hissəsində çoxluğu təşkil edən və ona görə aparıcı rola malik olan türkmənşəli etnoslar yaşayırdı. İkincisi, Atropatena və Albaniya (Appan) VI əsrdə İran Sasanilər dövlətinin (Dərbənd qala divarında VI əsrə aid farsca yazıda ―Aturpatkan adının qeyd olunması göstərir ki, o vaxt Dərbəndə qədərki ərazi Sasanilər dövlətinin tərkibində Atropateniya- Azərbaycana məxsus idi), VII əsrin ortalarından Ərəb xilafətinin tərkibində bir inzibati vahidə daxil idi.<ref>Q.A.Melikişvili. ''К истории древней Грузии''. Tiflis, 1959</ref> Üçüncüsü, indi Şimali Azərbaycanın Kürün Arazla birləşdiyi yerdən Xəzərə qədər olan hissəsindən cənubda yerləşən ərazisi (Sabirabad, Saatlı, Salyan. Neftçala, Biləsuvar, Cəlilabad, Masallı, Lənkəran, Lerik, Yardımlı və Astara rayonları) tarixən Maday (Midiya), VII əsrdən sonra ərəbcə ―Azərbaycan‖ (daha dəqiqi Adarbaycan, yaxud A zarbaycan) formasını almış Aturpatkan dövlətinə mənsub idi. Başqa sözlə, tarixən Cənubi A zərbaycana məxsus ərazinin bir hissəsi indi Şimali A zərbaycanin tərkibindədir. Deməli, Azərbaycan müəyyən tarixi səbəblər üzündən iki hissəyə parçalanmış vahid ölkə, azərbaycanlılar isə iki yerə bölünmüş vahid türkmənşəli etnosdur.<ref name="Qeybullayev 1994"/>
 
Er. əv. VII əsrdən başlayaraq eramızın XII–XIII əsrlərinə qədər Y. B. Yusifova görə, Azərbaycan tərəfə türk etnoslarının üç böyük axını olmuşdur. Məsələn, Azərbaycan dilinin şimal dialektlərində dilçilər [[Xəzər dili]]nin izlərini tapırlar ki, bu da Böyük Rus Ensiklopediyasının Xəzər dili haqqında profil məqaləsində qeyd olunur.<ref>{{cite web|url=https://bigenc.ru/linguistics/text/4727638|title=ХАЗА́РСКИЙ ЯЗЫ́К|author=Н. З. Гаджиева|website=bigenc.ru}}{{ru}}</ref>
 
=== Azərbaycanlıların mənşəyi haqqında nəzəriyyələr ===