Vikipediya

"Qızılxaraba (Əştərək)" səhifəsinin versiyaları arasındakı fərqlər

Məqalə Müzakirə

Qızılxaraba (Əştərək) (redaktə)

08:40, 4 fevral 2022 versiyası

374 bayt əlavə edildi ,  4 ay öncə
k
vikiləşdirmə
{{YM}}
 
'''Qızılxaraba''' — [[İrəvan quberniyası]]nın [[Eçmiədzin|Eçmiədzin qəzası]]nda, indiki [[Əştərək rayonu]] ərazisində kənd olmuşdur.<ref>[https://web.archive.org/save/http://www.ebooks.az/download/pe14UjKT.pdf PDF] [https://web.archive.org/web/20150721025034/https://behruzmelikov.files.wordpress.com/2013/11/qerbi-azerbaycanin-turk-menseli-toponimleri.pdf versiyası]. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: [[İbrahim Bayramov|İ. M. Bayramov]]; Redaktorları: [[Budaq Budaqov|B. Ə. Budaqov]], [[Həsən Mirzəyev|H. İ. Mirzəyev]], S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2</ref>▼
'''Qızılxaraba''' — [[İrəvan quberniyası]]nın [[Eçmiədzin qəzası]]nda, indiki [[Əştərək rayonu]] ərazisində
▲kənd olmuşdur.<ref>[https://web.archive.org/save/http://www.ebooks.az/download/pe14UjKT.pdf PDF] [https://web.archive.org/web/20150721025034/https://behruzmelikov.files.wordpress.com/2013/11/qerbi-azerbaycanin-turk-menseli-toponimleri.pdf versiyası]. // Qərbi Azərbaycanın türk mənşəli toponimləri. Müəllifi: [[İbrahim Bayramov|İ. M. Bayramov]]; Redaktorları: [[Budaq Budaqov|B. Ə. Budaqov]], [[Həsən Mirzəyev|H. İ. Mirzəyev]], S. A. Məmmədov. Bakı: "Elm" nəşriyyatı, 2002, 696 səh. ISBN 5-8066-1452-2</ref>
 
== Tarixi ==
Kəndin adı erməni mənbələrində Qızılabad, Tulunəbi kimi də göstərilir<ref>Коркотян З. [https://www.avetruthbooks.com/2017/10/zaven-kotkotyan-naselenie-sovetskoi-armenii-za-poslenie-sto-let-1831-1931-1932.html Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931)]. Ереван: Издательство «"Мелконян фонд»", 1932, с. 22</ref>. «"İrəvan əyalətinin icmal dəftəri»"ndə Qızılviran<ref>İrəvan əyalətinin icmal dəftəri (araşdırma, tərcümə, qeyd və əlavələrin müəllifləri: Z.Bünyatov və H.Məmmədov (Qaramanlı), Bakı, «"Elm»", 1996. s.97</ref>, Qafqazın 5 verstlik xəritəsində Qızılxaraba kimi<ref>Д. Д. Пагиревь. Алфавитный указатель кь пятиверстной картѣ Кавказскaго края, изданiя Кавказскaго Военно–Топографическaго Отдѣла. Записки Кавказскаго отдѣла Императорскаго Русскаго Географическаго общества. Книжка XXX. Тифлись: Типографія К. П. Козловскаго, 1913. s.133</ref> qeyd edilmişdir.
 
== Toponimi ==
Toponim torpağın rənginə bildirən qırmızı mənasında işlənən qızıl sözü ilə «dağıdılmış»
Toponim torpağın rənginə bildirən qırmızı mənasında işlənən qızıl sözü ilə "dağıdılmış" mənasında işlənən xaraba sözündən əmələ gəlmişdir. Türklər xarabalıqlar yanında yeni yaşayış məntəqələri salarkən xaraba, viran, örən (hər üçü sinonim sözdür) sözlərinin əvvəlinə ya mənsub olduqları tayfanı, oymaq və ya obanın, ya da torpağın rənginə görə müvafiq şəkildə ağ, qara, qızıl (qırmızı mənasında) sifətlərini əlavə edirlər<ref>Necdet Sevinç. Gaziantep'te yer adları ve türk boylan, aşiretleri, türk oymakları. — Türk dünyası araştırmaları, 1983, № 26. s.105</ref>. Qızılxaraba kənd adı da həmin konstruksiya əsasında yaranmışdır. "Qırmızı torpaqda tikilmiş binaların qalıqları olan xarabalıq yanındakı kənd" mənasını verir. Relyef əsasında əmələ gələn mürəkkəb quruluşlu toponimdir.<ref>Пагирев Д.Д. Алфавитный указатель к пятиверстной карте Кавказа. Тифлис, 1913.</ref>. 1918-ci ildə Azərbaycanın əhalisi qovulduqdan sonra kənd dağılmışdır. Qırmızı rəngli daşdan tikilmiş qala yaxud kilsə xarabalıqları nəzərdə tutulur.<ref>{{EAMTİL|233|Qızılxaraba}}</ref>
mənasında işlənən xaraba sözündən əmələ gəlmişdir. Türklər xarabalıqlar yanında yeni yaşayış
məntəqələri salarkən xaraba, viran, örən (hər üçü sinonim sözdür) sözlərinin əvvəlinə ya mənsub
olduqları tayfanı, oymaq və ya obanın, ya da torpağın rənginə görə müvafiq şəkildə ağ, qara, qızıl
(qırmızı mənasında) sifətlərini əlavə edirlər<ref>Necdet Sevinç. Gaziantep'te yer adları ve türk boylan, aşiretleri, türk oymakları. - Türk dünyası araştırmaları, 1983, № 26. s.105</ref>.
 
Qızılxaraba kənd adı da həmin konstruksiya əsasında yaranmışdır. «Qırmızı torpaqda tikilmiş binaların qalıqları olan xarabalıq yanındakı kənd» mənasını verir. Relyef əsasında əmələ gələn mürəkkəb quruluşlu toponimdir.
 
== Əhalisi ==
Kənddə 1897-ci ildə 102 nəfər, 1908-ci ildə 56 nəfər, 1914-cü ildə 60 nəfər, 1916-cı ildə 38 nəfər azərbaycanlı yaşamışdır<ref>Коркотян З. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931). Ереван: Издательство «"Мелконян фонд»", 1932, с. 22-2322–23, 106-107106–107</ref>. 1918-ci ildə azərbaycanlılar ermənilərin soyqırımına məruz qalaraq deportasiya olunmuş və kənd xarabalığa çevrilmişdir. İndi xaraba kənddir.▼
Kənddə 1897-ci ildə 102 nəfər, 1908-ci ildə 56 nəfər, 1914 - cü ildə 60 nəfər, 1916-cı ildə 38
▲nəfər azərbaycanlı yaşamışdır<ref>Коркотян З. Население Советской Армении за последние сто лет (1831–1931). Ереван: Издательство «Мелконян фонд», 1932, с. 22-23, 106-107</ref>.
 
1918-ci ildə azərbaycanlılar ermənilərin soyqırımına məruz qalaraq deportasiya olunmuş və kənd xarabalığa çevrilmişdir. İndi xaraba kənddir.
 
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
 
{{Karbi kəndləri}}
{{Qərbi Azərbaycan}}
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Xüsusi:MobileDiff/6312681"