Sink: Redaktələr arasındakı fərq

| qaynama temperaturu f = 1665

}}

'''Sink''' ('''Zn''') – D.İ. Mendeleyevin [[Kimyəvi elementlərin dövri cədvəli|elementlərin dövri sistemində]] 30-cu element.

== Adlandırılması ==

Rus dilinə metalın adını [[Mixail Lomonosov]] alman dilindəki zink sözündən yaradaraq daxil edib. Metalın almanca adı ehtimal ki, qədim alman tinka – “ağ” sözündəndir. Geniş yayılmış sink preparatı – ZnO (əlkimyaçıların “fəlsəfi yunu”) ağ rənglidir. Digər ehtimala görə almanca adı zinke sözündəndir – “diş, tiyə” (çəngəldə, qrabeldə və s.): sink bərkidikdə dişəbənzər kristallar əmələ gətirir. Alman dilində oxşar sözlər var: zinne – “divarın dişləri”, zahn – diş (ağızda), zant – “diş” (altlıqda). Sinkit (əlavələrə rəng almış sink oksid) kristalları da dişlər əmələ gətirir.

== Tətbiq sahəsi ==

Sinkin xeyli geniş yayılmış mineralı sfaleritdir (sink sulfiddir). Digər [[metal]]larla müqayisədə çox sayda ərinti quruluşuna malikdir. [[Avtomobil]], [[elektrik]] və təchizat [[Sənaye|sənayələrində]] istifadə olunan [[tökmə]] qəliblərinin [[İstehsalat|istehsalında]] da sink vardır. [[Dəmir]] və bənzəri metalların, [[korroziya]]ya qarşı tədbir məqsədiylə də istifadə edilir. Sink [[Oksidlər|oksid]]; boya, [[printer]] [[mürəkkəb]], [[sabun]], [[Toxuculuq|toxuculuq məhsulları]], [[elektron]] [[alət]]lər, rezin [[məhsul]]ları, yer [[Örtükçəkmə|örtükləri]], plastik və kosmetik [[məhsul]]lar kimi gündəlik həyatımızın müxtəlif tamamlayıcılarında qarşımıza çıxmaqdadır. Sink [[Sulfatlar|sulfit]] fluoressensiya xüsusiyyətə malikdir və parlaq siferblatların, fluoressensiya lampaların, X-şüası və [[televiziya]] ekranlarının istehsalında istifadə edilir. [[Heyvanlar]]ın bəslənməsində də əhəmiyyətli bir yer tutmaqdadır.Həmçinin bu metal özunə maqnit qüvvəsi çəkir.Sink əhəmiyyətli mikroelementdir, onun bitkilərdə miqdarı orta hesabla 0,003% (kütlə ilə) miqdarındadır. O, hüceyrədə 30 ferment sistemini aktivləşdirir. Göbələklər (xüsusən də zəhərli göbələklər) şibyələr, iynəyarpaqlı bitkilər sink ilə zəngin olur. Bitkilərdə nəfəsalma, zülal və nuklein mübadiləsi ilə yanaşı sink inkişafı tənzimləyir, triptofan aminturşularının əmələ gəlməsinə təsir edir, qibberenlinlərin miqdarını artırır.

Çirklər, hətta kiçik olanlar da sinkin kəskin artmasına səbəb olur.

Sinkdəki yük daşıyıcılarının daxili konsentrasiyası 13.1 {{e | 28}} m ⁻³ dir.

== Kimyəvi xassələri ==

Amfoter birləşmələr meydana gətirən tipik bir metaldır. Amfoter birləşmələr sink ZnO və Zn (OH) ₂ dir. Standart elektrod potensialı -0.76 V-dir, dəmir qədər bir sıra standart potensiala malikdir.

 

Sulu məhlullarda sink ionları Zn ²⁺ aquakomplexlər əmələ gətirir. [Zn(H₂O)₄]²⁺ və [Zn(H₂O)₆]²⁺.

# Michael E. Wieser, Norman Holden, Tyler B. Coplen, John K. Böhlke, Michael Berglund, Willi A. Brand, Paul De Bièvre, Manfred Gröning, Robert D. Loss, Juris Meija, Takafumi Hirata, Thomas Prohaska, Ronny Schoenberg, Glenda O’Connor, Thomas Walczyk, Shige Yoneda, Xiang‑Kun Zhu. Atomic weights of the elements 2011 (IUPAC Technical Report) (англ.) // Pure and Applied Chemistry. — 2013. — Vol. 85, no. 5. — P. 1047—1078. — doi:10.1351/PAC-REP-13-03-02.

# Редкол.:Зефиров Н. С. (гл. ред.). Химическая энциклопедия: в 5 т. — Москва: Большая Российская энциклопедия, 1999. — Т. 5. — С. 378.

# Show Nutrients List

# Сайт «Центра биотической медицины» (недоступная ссылка). Дата обращения 30 мая 2011. Архивировано 3 февраля 2011 года.

 

== Xarici keçidlər ==