İbtidai icma quruluşu: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 185.26.185.4 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq Talibova05 tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 1:
[[Fayl:Lascaux2.jpg|thumb|277x277px|[[Mağara rəsmi]], [[Lasko mağarası|Lasko]], [[Fransa]], təxminən [[e. ə. XIV minillik|14 min il e. ə.]], [[üst paleolit]]]]
'''İbtidai-icma quruluşu''' (həmçinin ''tarixdən əvvəl icma'', ''tarixdən əvvəl dövr'') — ictimai-iqtisadi formasiya, bəşər cəmiyyətinin ilkin inkişaf mərhələsi, heç bir sinfi ziddiyyətlərin olmadığı yeganə quruluş.
Sətir 14 ⟶ 12:
Daş dövrünün özü də '''üç mərhələyə''' ayrılır:
# Qədim daş dövrü (
# Orta daş dövrü (
# Yeni daş dövrü (
Daş dövrünün bu üç mərhələsindən sonra
Tunc dövrü də '''üç mərhələyə''' bölünür:
Sətir 30 ⟶ 28:
incəsənət vasitəsilə özünü formalaşdırmış və kamilləşdirmişdir.Bunu sübut edən bir çox dəlillər mövcuddur.Xüsusilə, dünya arxeologiya elminin mütəxəssisləri bu haqda yetərincə misallar göstərmək iqtidarındadırlar.1836-cı ildə Şaffoda (Vyana departamenti) məşhur arxeoloq Eduard Larte tərəfindən xüsusi rəsmlərlə cizgilənmiş lövhəciklərin tapıntısı bu sahədə ən dəyərli nümunələrdəndir.O, həm də La Madlendə (Fransa) mamont təsvirini də tapmışdır.
Ən erkən mərhələdə incəsənətin səciyyəvi xüsusiyyəti sinkretizmdir (yunanca – synkretimos – birləşmə – müxtəlif baxışların əlaqəsi).Dünyanın bədii şəkildə dərk edilməsi "homo sapiens"-in (ağıllı insanın) formalaşmasına güclü təkan oldu. Arxeoloqların kəşfləri nəticəsində məlum olur ki, incəsənət əsərləri əmək alətlərinin hazırlanmasından çox sonra, təqribən milyon ildən sonra yaranmağa başlayıb. Paleolit,
Üst paleolit rəngkarlığına mağara təsvirləri aid edilir.Ən qədim abidələr Qərbi Avropada tapılmışdır.1879-cu ildə ispan arxeoloqu M.Sautuola Altamır mağarasında (İspaniya) paleolit dövrünün rəngkarlıq təsvirlərini kəşf etdi.1895-ci ildə Fransanın Lya Mut mağarasında ibtidai insanın çəkdiyi rəsmlər tapıldı.1901-ci ildə A.Breyl Fransada Vezera düzənliyində Le-Kombatel mağarasında mamont, bizon, maral, at, ayı təsvirlərini tapır. Burada təsvirlərin sayı 300-ə qədərdir, həmçinin insan təsvirləri də üstünlük təşkil edir. Həmin ildə arxeoloq Pestroni Le Kombateldən çox da aralı olmayan Fon de Qomda 40 vəhşi at, 23 mamont, 17 maral təsvirlərindən ibarət olan "rəsm qalereyasını" kəşf edir.Daş dövrünün palitrası çox kasıbdır, burada dörd əsas rəng – qara, ağ, qırmızı və sarı üstünlük təşkil edir.Ağ və qara rənglərdən nadir hallarda istifadə olunub.Eyni dövrləri ibtidai musiqiyə də aid etmək olar. Hərəkət, jest, mimika və səslər ibtidai musiqini yaradan əsas elementlər idi.Son paleolitdə əldə edilən musiqi alətləri xüsusi maraq doğurur.Çernovitsk vilayətində Dnestrin sağ sahilində Moldova düşərgələrindəki qazıntılar zamanı arxeoloq A.P.Çernış son paleolitin ortasına aid olan mədəni təbəqədə şimal maralının buynuzundan hazırlanmış 21 sm uzunluğunda fleyta tapmışdır.İbtidai incəsənətin əsas sahəsini ornament təşkil edir. Paleolit dövründə o çox geniş tətbiq olunmuşdur. Hələ XIX əsrdə Mezin paleolit düşərgəsində (Ukrayna) daş və sümük alətlər üzərində həndəsi ornamentlər aşkar etmişdir. Həndəsi naxışlar qolbaq və digər müxtəlif fiqurlar üzərində öz təcəssümünü tapmışdır.Bu cür ornamentlər əyri xətt və cizgilərdən ibarətdir.Abstrakt naxışlarla ibtidai rəssamlar təbiəti əks etdirmiş, onun surətini yaratmışlar.Bir çox tədqiqatçılar belə güman edirlər ki, üst paleolit incəsənəti təkcə sənətdən ibarət deyil, o həm də ibtidai insanların dini-magik görüşlərini əks etdirir.
| |||