Üst Paleolit: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
ref
Teq: 2017 viki-mətn redaktoru
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Üst paleolitPaleolit''' və ya '''sonSon paleolitPaleolit'''<ref>{{ASE|1|52|Avstraliya İttifaqı. Tarixi oçerk}}</ref> — təxminən 40 min il bundan əvvəl başlanmış, e.ə.12-ci minilliyə qədər davam etmişdir.
 
Bu dövrdə iqlim mülayimləşmiş, bitki və heyvanat aləmində, habelə ictimai həyatda xeyli dəyişikliklər baş vermişdir. Üst Paleolit dövründə ibtidai insanlar mağarada yaşamış və özlərini təbiətin təhlükəli hadisələrindən və vəhşi heyvanların hücumlarından qorumuşlar. Bu dövrün maddi qalıqlarına [[Qarabağ]][[Qazax]] bölgələrinin [[Paleolit]] düşərgələrində daha çox rast gəlinmişdir.<ref name="istinad123">{{Kitab3 |müəllif= Vəli Vəliyev, İlyas Babayev, Hidayət Cəfərov, Aida Məmmədova, Yusif Yusifov |başlıq=Azərbaycan tarixi |yer=Bakı |nəşriyyat=2005|il=2012 |səhifə=17 }}</ref>
 
Üst paleolit dövründə bir sıra heyvanların, xüsusilə nəhəng maralın, mağara ayısının nəsli kəsilmişdir. İnsanlar ən çox Qafqaz maralı, ceyran, cüyür, dağkeçisi və s. ovlayırdılar. İnsanların istifadə etdikləri qaşovlar, biz, gəzli (yəni kənarı dişəkli) və üçbucaq əmək alətləri geniş yayılmışdır.<ref name="istinad123"/>
Üst paleolit dövründə [[Azərbaycan]] ərazisində müasir insan tipinin, yəni ağıllı insanın{{Efn|"Ağıllı insan"ın beyni "[[bacarıqlı insan]]"ın beynindən iki dəfə böyük idi.}} ("Homo Sapiyens") yaranması başa çatmışdı. İnsan fiziki və əqli inkişafın yüksək mərhələsinə çatmışdır. Təfəkkür və nitq inkişaf tapmışdır. İbtidai cəmiyyətin bu mərhələsində ilk vaxtlar insanlar bir-birini adi hərəkətlərlə (kinetik dillə — əl, dodaq hərəkətləri ilə və s. hərəkətlərlə) başa salırdılar. Lakin onlar bu üsulla uzaq məsafədə və qaranlıqda ünsiyyət yarada bilmirdilər. Əmək fəaliyyətinin artması, şüurun, düşüncənin inkişafı tədricən səsli nitqin yaranmasına səbəb olmuşdu.<ref>{{Kitab3 |müəllif= Vəli Vəliyev, İlyas Babayev, Hidayət Cəfərov, Aida Məmmədova, Yusif Yusifov |başlıq=Azərbaycan tarixi |yer=Bakı |nəşriyyat=2005|il=2012 |səhifə=18 }}</ref>
 
Səsli nitq ilk vaxtlar ibtidai insanların yaratdığı və tələffüz etdiyi ilk sözlərdən, təsərrüfat həyatı ilə bağlı tək–tək sadə ifadələrdən ibarət olmuşdur. Tədricən belə ifadələrin birləşməsindən nisbətən mürəkkəb fikri ifadə edən səsli nitq — danışıq ünsiyyət vasitəsi yaranmışdır.<ref>{{Kitab3 |müəllif= Vəli Vəliyev, İlyas Babayev, Hidayət Cəfərov, Aida Məmmədova, Yusif Yusifov |başlıq=Azərbaycan tarixi 6 |yer=Bakı |nəşriyyat=2012|il=2012 |səhifə=18 }}</ref>
Sətir 18:
# Bu dövrün maddi qalıqlarına daha çox [[Qarabağ]] və [[Qazax]] bölgələrinin [[paleolit]] düşərgələrində rast gəlinir;
# Bu dövrdə bir sıra heyvanların, xüsusilə nəhəng maralın və mağara ayısının nəsli kəsilir.
 
== Həmçinin bax ==
* [[İbtidai icma quruluşu]]
* [[Paleolit]]
* [[Alt paleolit]]
* [[Orta paleolit]]
* [[Mezolit]]
* [[Neolit]]
* [[Eneolit]]
* [[Matriarxat]]
 
== Qeydlər ==
{{Notelist}}
 
== İstinadlar ==