Məməlilər: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Teqlər: Əllə geri qaytarma Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
→top: Söz düzəldildi, Qrammatika düzəldildi Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə Android tətbiqi ilə edilmiş redaktə |
||
Sətir 30:
| beabs =
}}
'''Məməlilər''' ({{lang-la|Mammalia}}) — [[xordalılar]] tipinin onurğalılar yarımtipinə aid heyvan sinfidir. Məməlilər onurğalılar tipinin ən ali sinfidir.
Məməlilərin sinfinə aid iki - [[İlk məməlilər]] (''Prototheria'') və [[Vəhşi heyvanlar]] (''Theria'') yarımsinifləri var.
Xarakterik xüsusiyyətləri bunlardır:
Xarakterik xüsusiyyətləri bunlardır: körpə balalarını südlə bəsləyirlər, bədənləri tüklə örtülüdür. [[İnsan]], [[Fil]], [[inək]], [[at]], [[camış]], [[keçi]], [[şir]] və s. məməlilərə aiddir. Suda yaşayan [[balinalar]] da bu qrupa daxil olsa da, onların bədənlərindəki tüklər təkamül nəticəsində yox olmuşdur.▼
• Süd vəziləri var, balalarını südlə bəsləyirlər.
• Dəriləri vəzilərlə (tər, piy, qoxu) zəngindir.
• Bədənləri tüklə örtülüdür.
• İstiqanlı heyvanlardır, sabit bədən temperaturuna malikdirlər.
• Xarici qulaq seyvanı və dodaqlar əmələ gəlmişdir.
• Döş və qarın boşluqları diafraqma pərdəsi ilə ayrılır.
• İxtisaslaşmış dişləri var.
• Ürəkləri dördkameralıdır. Ürəyin sol mədəciyindən sol aorta qövsü çıxır.
• 7 boyun fəqərəsi var.
• Beyin yarımkürələri qırışlı olub, ara və orta beynin üzərini örtür.
▲
Dünyada 4500-ə qədər məməli növü vardır. Məməlilərin balaları əsasən, müəyyən bir inkişaf dövrünü tamamlayana qədər analarının qarnında saxlanılır. Doğum zamanı balanın formalaşması məməli növünə görə dəyişir. Kor (və əsasən çılpaq) doğulan və bəzən illərlə anası tərəfindən böyüdülən məməli növləri olduğu kim, doğulduqdan qısa müddət sonra yeriməyə və ya üzməyə başlayan məməl növləri də var. Ancaq ümumilikdə balaların müəyyən müddət ana tərəfindən baxılması məcburidir. Dişi məməlilər balalarını zəngin tərkibli süd ilə qidalandırır.▼
▲Dünyada 4500-ə qədər məməli növü vardır. Məməlilərin balaları əsasən, müəyyən bir inkişaf dövrünü tamamlayana qədər analarının qarnında saxlanılır. Doğum zamanı balanın formalaşması məməli növünə görə dəyişir. Kor (və əsasən çılpaq) doğulan və bəzən illərlə anası tərəfindən böyüdülən məməli növləri olduğu kim, doğulduqdan qısa müddət sonra yeriməyə və ya üzməyə başlayan
Məməlilər müxtəlif böyüklükdə olur. Ən balaca məməli böcəklərlə qidalanan yarasa (''Craseonycteris thonglongyai''-3 sm, 1 qr); ən böyük məməli isə mavi balinadır (''Balaenoptera musculus'' -35 m, 120ton). Məməlilərin bədəni isti və ya soyuq iqlimdə yaşamaq üçün fərqli xüsusiyətlərə sahibdir. Quru məməliləri qalın bir qış kürkünə , dəniz məməliləri isə dəri altında qalın bir yağ təbəqəsi və ya yağlanmış bir kürkə sahibdir. Bəi məməlilər qış yuxusuna yataraq bu dövrdə enerjiyə qənaət etmiş olurlar. Qidanın bol olduğu dövrdə yığdığı kaloriləri, qidanın az olduğu dövrdə yuxu zamanı sərf edirlər (sincablar, ayılar və porsuqlar kimi).▼
▲Məməlilər müxtəlif böyüklükdə olur. Ən balaca məməli böcəklərlə qidalanan yarasa (''Craseonycteris thonglongyai''-3 sm, 1 qr); ən böyük məməli isə mavi balinadır (''Balaenoptera musculus'' -
== Ümumi xarakteristika ==
| |||