Vikipediya

Məməlilər: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
→‎Ümumi xarakteristika: Söz düzəldildi, Qrammatika düzəldildi
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə Android tətbiqi ilə edilmiş redaktə
→‎top: Söz düzəldildi, Qrammatika düzəldildi
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə Android tətbiqi ilə edilmiş redaktə
Sətir 33:
 
Məməlilərin sinfinə aid iki - [[İlk məməlilər]] (''Prototheria'') və [[Vəhşi heyvanlar]] (''Theria'') yarımsinifləri var.
 
Xarakterik xüsusiyyətləri bunlardır:
• Süd vəziləri var, balalarını südlə bəsləyirlər.
• Dəriləri vəzilərlə (tər, piy, qoxu) zəngindir.
• Bədənləri tüklə örtülüdür.
• İstiqanlı heyvanlardır, sabit bədən temperaturuna malikdirlər.
• Xarici qulaq seyvanı və dodaqlar əmələ gəlmişdir.
• Döş və qarın boşluqları diafraqma pərdəsi ilə ayrılır.
• İxtisaslaşmış dişləri var.
• Ürəkləri dördkameralıdır. Ürəyin sol mədəciyindən sol aorta qövsü çıxır.
• 7 boyun fəqərəsi var.
• Beyin yarımkürələri qırışlı olub, ara və orta beynin üzərini örtür.
 
[[İnsan]], [[Fil]], [[inək]], [[at]], [[camış]], [[keçi]], [[şir]] və s. məməlilərə aiddir. Suda yaşayan [[balinalar]] da bu qrupa daxil olsa da, onların bədənlərindəki tüklər təkamül nəticəsində yox olmuşdur.
 
Dünyada 4500-ə qədər məməli növü vardır. Məməlilərin 1229 cins, 153 fəsilə, 29 dəstəsi məlumdur. Məməlilərin balaları əsasən, müəyyən bir inkişaf dövrünü tamamlayana qədər analarının qarnında saxlanılır. Doğum zamanı balanın formalaşması məməli növünə görə dəyişir. Kor (və əsasən çılpaq) doğulan və bəzən illərlə anası tərəfindən böyüdülən məməli növləri olduğu kim, doğulduqdan qısa müddət sonra yeriməyə və ya üzməyə başlayan məməli növləri də var. Ancaq ümumilikdə balaların müəyyən müddət ana tərəfindən baxılması məcburidir. Dişi məməlilər balalarını zəngin tərkibli süd ilə qidalandırır.
 
Məməlilər müxtəlif böyüklükdə olur. Ən balaca məməli böcəklərlə qidalanan yarasa (''Craseonycteris thonglongyai''-3 sm, 1 qr); ən böyük məməli isə mavi balinadır (''Balaenoptera musculus'' -33m, 150ton). Məməlilərin bədəni isti və ya soyuq iqlimdə yaşamaq üçün fərqli xüsusiyətlərə sahibdir. Quru məməliləri qalın bir qış kürkünə , dəniz məməliləri isə dəri altında qalın bir yağ təbəqəsi və ya yağlanmış bir kürkə sahibdir. Bəzi məməlilər qış yuxusuna yataraq bu dövrdə enerjiyə qənaət etmiş olurlar. Qidanın bol olduğu dövrdə yığdığı kaloriləri, qidanın az olduğu dövrdə yuxu zamanı sərf edirlər (sincablar, ayılar və porsuqlar kimi).
 
Məməliər həmçinin bir çox helmintlərin aralıq və ya əsas sahibi ola bilər: (Qaraciyər sorucusu, Öküz soliteri, Exinokokk, İnsan askaridi və s.)
 
== Ümumi xarakteristika ==
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Məməlilər"