Seyid Şuşinski: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
→‎Həyatı: Söz düzəldildi
Teqlər: Mobil redaktə Mobil tətbiqetmə vasitəsilə redaktə Android tətbiqi ilə edilmiş redaktə
yararsız əlavələr silindi
Sətir 15:
|vəfat səbəbi =
|dəfn yeri = [[Fəxri xiyaban]]
|vətəndaşlığı ={{Bayraq|Rusiya İmperiyası}} [[Rusiya imperiyası]]<br>{{Bayraq|Azərbaycan}} [[Azərbaycan Xalq Cümhuriyyəti|AXC]]<br>{{SSRİ}}
|fəaliyyəti = [[müğənni]], [[xanəndə]]
|janr = [[xalq mahnısı]], [[muğam]]
|musiqi aləti =
|səs tembri =
Sətir 30 ⟶ 29:
|vikianbar =
}}
'''Mir Möhsün Ağa Seyid İbrahim oğlu Şuşinski''' ([[12 aprel]] [[1889]], [[Horadiz (kənd)|Horadiz]], [[Cəbrayıl qəzası]], [[Yelizavetpol quberniyası]] – [[1 noyabr]] [[1965]], [[Horadiz (kənd)|Horadiz]], [[Cəbrayıl qəzası]], [[Yelizavetpol quberniyası]]) — [[Azərbaycan]] xanəndəsi, [[Şuşa]] xanəndəlik məktəbinin nümayəndəsi, 1956-cı ildə [[Azərbaycan SSR xalq artisti]] fəxri adına layiq görülmüşdür(1956). [[Cabbar Qaryağdıoğlu]] tərəfindən "Şərq musiqisinin incisi" olaraq adlandırılmışdıradlandırılıb.
 
== Həyat və yaradıcılığı ==
== Həyatı ==
Seyid MöhsünŞuşinski əmisi Seyid Əli ilə birlikdə 19071889-cicu ildə indiki [[Füzuli şəhərindərayonu]]nun keçirilən[[Horadiz toy(kənd)|Horadiz]] məclislərininkəndində birindəanadan qonaq qismində iştirak edən zaman əyləşənlərin tələbi ilə ifa etmək məcburiyyətində qalmışdırolmuşdur. Həmin vaxt Möhsünün səsinə ilk dəfə qulaq asmaq fürsəti əldə etmiş Seyid Əli ifadan valeh olmuş və bir neçə gün sonra Şuşaya qayıdarkən onu da özü ilə birlikdə şəhərə aparmışdır. Şuşada nadirNadir və gözəl səsə malik Seyid Şuşinski xanəndəlik sənətinin sirlərinə yiyələnmək üçün ən əvvəl iki il [[Mir Möhsün Nəvvab]]ın yanında oxumuşdu. Sonrakı müəllimi [[Cabbar Qaryağdıoğlu]] olmuşdu. Seyid Şuşinski ifa üçün mürəkkəb muğam olan "Çahargah"ı xüsusilə böyük məharətlə oxuyardı, özü də həmişə onu "mayə"dən yox, "Mənsuriyyə"dən başlayardı, zildə böyük ustalıqla zəngulələr vuraraq, sonra "mayə"yə enərdi. Maraqlıdır ki, həyatının son illərində, yaşı artıq 74 ötmüş Seyid "Mənsuriyyə"ni eyni şövqlə oxuyurdu.
Mir Möhsün Ağa Seyid İbrahim oğlu Şuşinski 1889-cu ildə indiki [[Füzuli rayonu]]nun [[Horadiz (kənd)|Horadiz]] kəndində anadan olmuşdur. Bəzi şəxslər tərəfindən atası Seyid İbrahimin elə məhz Horadizli olduğu iddia edilsə də, [[Firudun Şuşinski]] Mir Möhsün haqqında yazdığı bioqrafik "Seyid Şuşinski" adlı əsərində atasının Şuşalı olduğunu sübuta yetirmişdir. Belə ki Seyid İbrahim 1879 və 1880-ci illərdə Qarabağda baş vermiş qıtlıq zamanı qardaşı Seyid Əli ilə birlikdə Şuşanı tərk edərək Qarabağın varlı və böyük kəndlərindən biri olan Horadizdə məskən salmışdır. Qardaşı Seyid Əli isə Bərdə şəhərinə pənah aparmışdır. Seyid İbrahim Horadizə yerləşdikdən bir müddət sonra əttar dükanı açmış və 1884-cü ildə Məhparə adlı xanımla ailə həyatı qurmuşdur. Onun bu evlilikdən Seyid Zülfüqar, Seyid Miriş və Seyid Möhsün adlı üç oğlu dünyaya göz açmışdır. Seyid Möhsün hələ uşaq olarkən atası vəfat etmiş və o, xalası Məşədi Hürzad xanımın himayəsinə verilmişdir. Məşədi Hürzad Qarabağın qadın toylarında xanəndəlik edər və özü ilə birlikdə Seyid Möhsünü də toylara aparardı.
 
''''Atamın vəfatından sonra məni xalam saxlayıbdır. Xalamın çox incə və şirin səsi var idi. Xalam səsimi eşidəndən sonra məni də özü ilə toylara aparardı. Xalam bütün muğamlara dərindən bələd olmaqla "Orta Mahur"-u çox gözəl oxuyardı''''
 
Seyid Möhsün 1904-cü ildə xalası Məşədi Hürzad ilə Horadizdə toyda iştirak edərkən kənd camaatı toyda iştirak edən məşhur aşıq Aleksandan xahiş edirlər ki, onun ifasını dinləsin. Möhsünün səsinə valeh olan aşıq Aleksan onu öz dəstəsinə qəbul edir.
 
'''Mən ilk dəfə Qarabağın Qoçəhmədli kəndində məşhur inqilabçı Məmmədxan Məmmədxanovun toyunda aşıq Aleksanla birlikdə oxudum. Aşıq Aleksanın dəstəsi səkkiz nəfər idi. Oğlu Laləzar həm oxuyar, həm də çalardı. Üç-dörd il onlarla birlikdə Qozlu-Çay dərəsi, Qarğabazar, Horadiz və Araz sahillərində yerləşən kənd toylarında və el şənliklərində çıxış etdim. Aşıq Aleksan nəinki el havalarına, həm də muğamlara dərin bələd idi. O, Vaqifin, Zakirin qəzəllərini və müxəmməslərini çox düzgün oxuyardı. Aleksan "Arazbarı"-nı elə zövqlə oxuyardı ki, hamı heyran qalardı '''
 
Seyid Möhsün əmisi Seyid Əli ilə birlikdə 1907-ci ildə Füzuli şəhərində keçirilən toy məclislərinin birində qonaq qismində iştirak edən zaman əyləşənlərin tələbi ilə ifa etmək məcburiyyətində qalmışdır. Həmin vaxt Möhsünün səsinə ilk dəfə qulaq asmaq fürsəti əldə etmiş Seyid Əli ifadan valeh olmuş və bir neçə gün sonra Şuşaya qayıdarkən onu da özü ilə birlikdə şəhərə aparmışdır. Şuşada nadir və gözəl səsə malik Seyid Şuşinski xanəndəlik sənətinin sirlərinə yiyələnmək üçün ən əvvəl iki il [[Mir Möhsün Nəvvab]]ın yanında oxumuşdu. Sonrakı müəllimi [[Cabbar Qaryağdıoğlu]] olmuşdu. Seyid Şuşinski ifa üçün mürəkkəb muğam olan "Çahargah"ı xüsusilə böyük məharətlə oxuyardı, özü də həmişə onu "mayə"dən yox, "Mənsuriyyə"dən başlayardı, zildə böyük ustalıqla zəngulələr vuraraq, sonra "mayə"yə enərdi. Maraqlıdır ki, həyatının son illərində, yaşı artıq 74 ötmüş Seyid "Mənsuriyyə"ni eyni şövqlə oxuyurdu.
 
Seyid Şuşinski yaradıcılığında [[Hafiz Şirazi]], [[Məhəmməd Füzuli]], [[Seyid Əzim Şirvani]] qəzəllərilə yanaşı, [[Hüseyn Cavid]]in və [[Mirzə Ələkbər Sabir]]in şeirlərinə də müraciət edirdi. Sabirin "Millət necə tarac olur-olsun, nə işim var" şerini "Müxalif"də oxuyardı. Seyid Şuşinski siyasi-ictimai mövzuda şeir və qəzəl oxuyan, xalqı mübarizəyə çağıran ilk xanəndə olmuşdur. O, bir sıra mübariz ruhlu mahnılar da oxumuşdur. "Ayıl ey millət", "Mən bir türkəm", "Millət istərsə" və s.
Sətir 50 ⟶ 41:
 
== Mükafatları ==
* "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 6 noyabr 1956
* "[[Azərbaycan SSR əməkdar artisti]]" fəxri adı — 17 iyun 1943
* "[[Azərbaycan SSR xalq artisti]]" fəxri adı — 6 noyabr 1956
* [["Şərəf nişanı" ordeni]] — 9 iyun 1959