Azərbaycanda sufizm: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 15:
Azərbaycan təsəvvüfünün tarixini araşdıran [[Mehmet Rıtım]] qeyd edir ki, XIX əsr Azərbaycan təsəvvüf tarixində yeni bir dövr sayıla bilər. Bu dövrdə kürdəmirli [[İsmayıl Şirvani]] adlı önəmli bir şəxsiyyətin ortaya çıxdığını görürük. [[1817]]-ci ildə [[Bağdad]]da [[Mövlana Xalid]]dən icazə alaraq [[Kürdəmir]]ə gəlmiş, [[1826]]-cı ildə [[Çar Rusiyası]]nın təzyiqi ilə [[Azərbaycan]]dan çıxarılana qədər burada nəqşibəndi şeyxi kimi fəaliyyət göstərmişdir. [[Nəqşibəndilik]] [[Şeyx İsmayıl]]ın müridləri vasitəsiylə bütün [[Qafqaz]]a yayılmış və [[müridizm]] axının formalaşmasına təsir edərək, [[İmam Qazi Məhəmməd]] və [[Şeyx Şamil]]in rəhbərliyi altında rus hakimiyyətini bu coğrafiyada illərlə narahat etmişdir.
[[SSRİ]] dövründə isə [[Azərbaycan]]da [[ateizm]] rəsmi ideologiya olmuş və hər növ dini fəaliyyət qadağan edilmişdir. Təsəvvüfi hərəkatların da düşmən edilib yox edilməsinə cəhd olunduğu bu dövrdə hər şey bitmiş kimi görünsə də bu qədim sufi yurdunda müxtəlif təriqətlərə məxsus şeyxlər gizli fəaliyyət göstərmişlər.
Azərbaycan təsəvvüf məktəbləri olaraq qeyd edilən bu təriqətlərin xaricində bir çox müstəqil sufilər də vardır. Bunlar müəyyən bir təriqətə bağlılıqları bilinməyən sufilərdir. [[Nizami Gəncəvi]], [[Məhsəti Gəncəvi]], [[Mahmud Şəbüstəri]], [[Şəms Təbrizi]] və başqalarını qeyd etmək olar. [[Azərbaycan]]da bundan başqa bir çox təriqət təmsilçiləri də olmuşdur. Məsələn [[qələndərilik]], [[bektaşilik]], [[mövləvilik]], [[nemətullahilik]], [[məlamilik]] və daha başqalari. XVI əsrdə Azərbaycanda olmuş [[Övliya Çələbi]] bu ərazidə bir çox sufi və təkyə haqqında məlumat vermişdir: Şeyx [[İbrahim Şirvani]], [[Mərəzə]]də [[Diri Baba]], Şeyx Rza Sultan, Əfşar Baba ziyarəti və s. [[Məhəmmədəli Tərbiyət]] də “Danişməndani-Azərbaycan” adli əsərində 100-ə qədər sufi haqqinda məlumat vermişdir.
[[Kateqoriya:Fəlsəfə]]
| |||