Səlcuq türkləri [[Oğuzlar|Oğuz türkləri]] türklərinin<nowiki/>nin [[Qınıq boyu]] tayfasına<nowiki/>na mənsub olmuşlar. Bu tayfa adını [[Türk xalqları|türk]] sərkərdəsi olan Səlcuğun adından götürmüşdür. X əsrin ikinci yarısında Türküstanda Qınıq boyunun başçısı [[Səlcuq|Səlcuq bəy]] tərəfindən oğuz tayfalarının ittifaqı yarandı. İslam dinini qəbul etmələri Türküstanda onların nüfuzunu daha da artırıdı.
Səlcuq bəyin vəfatından sonra Qəznəvi hökmdarları səlcuqları sıxışdırmağa başladılar. Səlcuqlar [[Qaraxanilər dövləti|Qaraxanlılar]] və [[Qəznəvilər dövləti|Qəznəvilər]] tərəfindən sıxışdırıldıqdan sonra qərbə doğru axışdılar. [[Azərbaycan]] və [[İran]] torpaqların keçib Bizans torpaqlarına hücum etdilər. Daha sonra [[Van gölü]] hövzəsi, [[Naxçıvan]] və onun ətrafındakı Azərbaycan torpaqlarını nəzarət altına aldılar.
Səlcuqlar əvvəlcə, [[Xorasan]]da məskunlaşdılar. 1038-ci ildə paytaxtı [[Nişapur|Nişapur şəhəri]] şəhəri olan ilk Səlcuq türk dövləti yarandı. Səlcuğun nəvəsi [[Toğrul (Böyük Səlcuq hökmdarı)|Toğrul bəy]] (1040–1063) sultan elan olundu. Səlcuqlar Toğrulun dövründə daha da qüvvətləndilər və 1040-cı ilin mayında [[Dəndənəkan döyüşü|Dəndənəkan]] döyüşündə<nowiki/>ndə [[Qəznəvilər dövləti|Qəznəvilər]] dövlətini məğlub etdilər. Səlcuqlar İran, [[Bizans imperiyası|Bizans]], [[Cənubi Qafqaz]], o cümlədən Azərbaycan ərazilərini işğal etmək məqsədilə paytaxtı 1043-cü ildə Nişapurdan Reyə[[Rey]]<nowiki/>ə köçürdülər. 1048-ci ilin 18 sentyabrında isə Səlcuq-Azərbaycan türkləriSəlcuqlar birləşmiş Bizans, [[Ermənilər|erməni]] və [[Gürcülər|gürcü]] feodallarını darmadağın etdilər. Toğrulun dövründə bütün [[Xorasan]], [[Xarəzm]], Qərbi İran Səlcuq türklərinin hakimiyyəti altına keçdi. Toğrul bəy 1055-ci ildə Bağdad da daxil olmaqla [[İraq]]ı özünə tabe etdi və Abbas[[Abbasilər xilafəti]] Səlcuqlardan asılı vəziyyətə düşdü.
1-ci Toğruldan sonra hakimiyyətə [[Alp Arslan]] (1063–1072) gəldi. Onun əsas məqsədi Anadolunu[[Kiçik Asiya|Anadolu]]<nowiki/>nu türk torpaqlarına qatmaq idi. 1071-ci ilin avqustunda [[Malazgird döyüşündədöyüşü]]<nowiki/>ndə Səlcuqlar və Bizans ordusu üz-üzə gəldi və bu döyüşdə Səlcuqlar qalib gəldi, Səlcuqlarla Bizans arasında 50 illik müqavilə imzalandı, [[Şərqi Anadolu regionu|Şərqi Anadolu]] torpaqları türklərə verildi. Bu münasibətlə Bağdad xəlifəsi Alp Arslanı təbrik edərək onu "İslamın nuru" adlandırdı.
[[I Məlikşah]]-ın dövründə (1072–1092) səlcuqların yeni ərazilər ələ keçirməsi prosesi başa çatdı. Məlikşahın dövründə paytaxt Reydən [[İsfahan]]<nowiki/>a köçürüldü. Məlikşahın dövründə ticarətin canlanması üçün vahid çəki, ölçü və pul sistemi tətbiq olunmuş, tacirlər bəzi rüsumlardan azad edilmişdir.
