Ayşə Xatun: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Səhifə "{{Dövlət xadimi|titul=|sələfi=|xələfi=|hakimiyyət müddəti=|doğum tarixi=1476|doğum yeri=|vəfat tarixi=1539|vəfat yeri=İstanbul, Osmanlı imperiyası|atası=Məngli Gəray|dəfn yeri=|uşağı=Şah Sultan<br/>Beyhan Sultan|şəklin izahı=|şəkil=|həyat yoldaşı=Şahzadə Mehmed<br/>Yavuz Sultan Səlim}}'''Ayşə Xatun''' (d..." məzmunu ilə yaradıldı
 
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{Dövlət xadimi|titul=|sələfi=|xələfi=|hakimiyyət müddəti=|doğum tarixi=1476|doğum yeri=[[Bağçasaray]], [[Krım xanlığı]]|vəfat tarixi=1539|vəfat yeri=[[İstanbul]], [[Osmanlı imperiyası]]|atası=[[I Məngli Gəray|Məngli Gəray]]|dəfn yeri=|uşağı=[[ŞahFatma Sultan (I Səlimin qızı)|Şahxanım Sultan]]<br/>[[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan Sultan]]|şəklin izahı=|şəkil=|həyat yoldaşı=[[Şahzadə Mehmed (II Bəyazidin oğlu)|Şahzadə Mehmed]]<br/>[[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]}}'''Ayşə Xatun''' (d. [[1476]] - ö. [[1539]]) — [[Osmanlı sultanlarının siyahısı|9-cu Osmanlı sultanı]] [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in xanımı və [[Krım xanlarının siyahısı|Krım xanı]] [[I Məngli Gəray|Məngli Gəray]]<nowiki/>ın qızı.
 
== Həyatı ==
Həyatı haqqında yetərli məlumat yoxdur. Atası [[I Məngli Gəray|Məngli Gəray]] həm [[Krım xanlığı|Krım]]<nowiki/>dakı səltənətini gücləndirmək, həm də [[Osmanlı imperiyası|Osmanlı]]<nowiki/>da davam edən taxt mübarizəsində yer almaq məqsədilə şahzadələrdən birinə yaxınlaşmaq niyyətində idi. İlk seçimi [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]]<nowiki/>in ən kiçik oğlu və [[Krım xanlığı|Krım]] yaxınlığındakı [[Feodosiya|Kəfə]]<nowiki/>də sancaqbəyi olan [[Şahzadə Mehmed (II Bəyazidin oğlu)|Şahzadə Mehmed]] oldu. Gəlinən qarşılıqlı razılığa əsasən, Ayşə Xatun [[1504]]-cü ildə [[Şahzadə Mehmed (II Bəyazidin oğlu)|Şahzadə Mehmed]]<nowiki/>lə nigahlandı. Bəzi mənbələrə görə, şahzadənin Fatma xanım Sultan (ö. [[1566]]) adlı yeganə övladı məhz bu nigahdan dünyaya gəlmişdir. Ancaq taxt mübarizəsinin qızğın ərəfəsində ikən [[Şahzadə Mehmed (II Bəyazidin oğlu)|Şahzadə Mehmed]] [[1507]]-ci ildə anidən vəfat etdi. Üstəlik onun taxt mübarizəsini davam etdirəcək bir oğlu da yox idi. Bu səbəblə yeni evlilik sazişi bağlananadək Ayşə Xatun [[Krım xanlığı|Krım]]<nowiki/>a geri qaytarıldı.
Həyatı haqqında yetərli məlumat yoxdur.
 
Bu səbəblə, [[I Məngli Gəray|Məngli Gəray]] qurulan bu ittifaqı davam etdirmək məqsədilə, qızını bu dəfə də [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]]<nowiki/>in [[Trabzon]]<nowiki/>da sancaqbəyi olan oğlu [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]<nowiki/>lə evləndirmək istədi. Üstəlik [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]<nowiki/>in bir varisi və taxt iddiasını dəstəkləyən güclü müttəfiqləri vardı. Ancaq bu müttəfiqlərinin dəstəyinə baxmayaraq, [[I Səlim|Şahzadə Səlim]] [[1511]]-ci ilin avqustunda Çorlu yaxınlığında atasına məğlub oldu və az sayda adamıyla birlikdə [[Feodosiya|Kəfə]]<nowiki/>yə, ordan isə [[Krım xanlığı|Krım]]<nowiki/>a qaçdı. Burada ikən [[I Məngli Gəray|Məngli Gəray]]<nowiki/>ın ittifaq təklifini qəbul etdi və atasının etirazlarına baxmayaraq xanın qızı Ayşə Xatunla nigahlandı.
== Övladları ==
 
Bu əsnada [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]] öncə böyük oğlu [[Şahzadə Əhməd]]<nowiki/>i, daha sonra isə [[Şahzadə Qorqud]]<nowiki/>u [[İstanbul]]<nowiki/>a çağıraraq taxtı onlara verməyə cəhd etmiş, ancaq paytaxtdakı [[Yeniçəri|yeniçərilər]] və dövlət bürokratiyasındakı Səlim tərəfdarları buna qarşı çıxmışdı. Bu səbəblə əlacsız qalan [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]] [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]<nowiki/>ə məktub yazaraq onu paytaxta çağırdı və taxtı təhvil verdi.
* [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şahıhuban Sultan]]
 
* [[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan Sultan]]
Beləcə, Ayşə Xatun da [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]<nowiki/>lə birlikdə [[İstanbul]]<nowiki/>a yola düşdü və onun digər taxt iddiaçılarını (qardaşları və onların oğulları) aradan qaldırdığı müddət boyunca [[1513]]-cü ilin aprelinədək [[İstanbul]]<nowiki/>da onu gözlədi. Tamamilə siyasi bir evlilik olan bu nigahdan övladı olmayan Ayşə Xatun bəzi mənəblərdə [[Beyhan Sultan (I Səlimin qızı)|Beyhan]] və [[Şah Sultan (I Səlimin qızı)|Şah Sultan]]<nowiki/>ın anası olaraq qeyd edilsə də, onların doğum və evlənmə tarixləri bu iddianı çürüdür. [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in vəfatının ardından [[Köhnə Saray (İstanbul)|köhnə saray]]<nowiki/>a göndərilən Ayşə Xatunun son illəriylə bağlı məlumat yoxdur. [[1539]]-cu ildə [[Köhnə Saray (İstanbul)|köhnə saray]]<nowiki/>da vəfat etdi.
 
== Mənbə ==