Bobruysk: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k →‎Tarixi: Rusiya İmperiyası → Rusiya imperiyası using AWB
Sətir 44:
|sıxlığı = 2261
|aqlomerasiya =
|milli tərkibi = [[belaruslar]]: 83.06%<br/>[[ruslar]]: 13.22%<br/>[[ukraynalılar]]: 1.89%<br/>digərləri: 1.83%
|dini tərkib =
|etnoxronim =
Sətir 63:
 
== Tarixi ==
Bobruysk şəhəri Belarus ərazisində yerləşmiş ən qədim tarixə malik şəhərlərdən biri hesab olunur. Bu yaşayış məntəqəsi barədə ilk məlumat XIV əsrin ortalarına təsadüf etsə də, şəhər ərazisində aparılmış arxeoloji qazıntılar zamanı burada ilk insan məskənlərinin tunc dövründə mövcud olduğu təsdiqlənmişdir. Arxeoloqlar tərəfindən həyata keçirilən növbəti araşdırmalar zamanı şəhərin [[V əsr|V]]-[[VI əsr|VI]] əsrlərdənlərdən bəri [[slavyan]] xalqları tərəfindən məskunlaşmış ərazi olduğu sübut olunmuşdur.
 
[[Kiyev Rus dövləti]]nin hökmdarı olmuş [[I Vladimir]]in dövründə müasir Bobruysk şəhərinin yerləşdiyi ərazi əhalisi əsasən balıqçılıq və ovçuluqla məşğul olan kənd idi. Sonralar Bobruysk şəhəri uzun müddət [[Reç Pospolita]] dövlətinin tabeçiliyində vacib hərbi məntəqə olmuşdur. XIV əsrdə şəhərin müdafiə qüdrətini artırmaq məqsədilə [[Berezina çayı]]nın sahilindəki yüksəkliklərdən birinin üzərində qala tikilmişdir.
 
Orta əsrlər dövründə Bobruysk şəhəri [[Şərqi Avropa]] ərazisində yerləşən vacib ticarət şəhərlərindən biri hesab olunurdu. Berezina çayının sahilində, mühüm ticarət qovşağında yerləşən şəhər strateji məntəqə olduğuna görə, ticari əlaqələrdən daim yüksək səviyyədə gəlir əldə etmişdir. [[XVII əsr]]in ilk yarısında şəhər əhalisinin sayı 2000-50002000–5000 nəfər olmuşdur.
 
[[1793]]-cü ildə Polşanın ikinci dəfə bölüşdürülməsindən sonra, şəhər [[Rusiya imperiyası]]nın tabeçiliyi altına keçmişdir. [[1810]]-cu ildə burada mövcud olan qalanın təmir olunmasından sonra, şəhər Rusiya, [[Avstriya]] və [[Prussiya]] dövlətləri arasında sərhəd rolunu oynamışdır. [[Bobruysk qalası]] [[1812]]-ci ildə [[Napoleon]]un yürüşünü dəf etməyi bacarmışdır. Qala müharibədən sonra geniş miqyasda təmir olunmuş və Rusiyanın qərb istiqamətində yerləşən vacib məntəqəsi olaraq fəaliyyət göstərmişdir. Bobruysk qalası hazırda bir çox məqsədlər üçün istifadə olunur və şəhərin əsas turizm ərazilərindən biri hesab olunur.
 
[[1861]]-ci ildə siyahıya alınma zamanı burada 15,766 nəfər əhali hesablanmışdır. Əhalisinin əksəriyyəti [[belaruslar]], [[ukraynalılar]], [[polyaklar]] və [[yəhudi]]lərdən ibarət olmuşdur. Belarusun digər şəhərlərində olduğu kimi burada da evlərin əksər hissəsi taxtadan tikilmiş evlər idi. [[1866]]-cı ildə şəhərdə yerləşən 1498 evdən yalnız 29-u kərpicdən tikilmişdi.
 
Şəhərdəki [[yəhudi]] əhalisinin sayı [[Napoleon müharibələri]]ndən sonra sürətlə artmağa başlamışdır. [[1897]]-ci ildə 34,366 nəfərlik şəhər əhalisinin 71%-i və ya 20,760 nəfəri etnik yəhudi idi. Onların əksəriyyəti sənaye və ticarət sahələrində işləyirdi. Həmin dövrdə şəhərdə 40-a yaxın [[sinaqoq]] var idi.<ref>[http://jhrgbelarus.org/Heritage_Synagogues.php?pid=&lang=en&city_id=3&type=1 Еврейское наследие Бобруйска]</ref><ref>[https://bobr.by/city/religion/ Бобруйск. Религия и национально-культурные объединения. ]</ref>
 
[[1902]]-ci ildə baş vermiş böyük yanğın nəticəsində 2500 ailə evsiz qalmış, şəhərə 7 milyon [[Rusiya rublu|rubl]] dəyərində ziyan dəymişdir.
 
[[Birinci dünya müharibəsi]] ərzində [[polyak]] və [[rus]] qoşunlarının arasında ağır döyüşlərin baş verdiyi ərazilərdən biri olan Bobruysk şəhəri [[İkinci dünya müharibəsi]] zamanı da ağır vəziyyətlə üzləşmişdir. Şəhər [[1941]]-ci ildə [[Vermaxt]] qoşunları tərəfindən işğal olunmuşdur. Müharibə ərzində şəhərin cənub-qərb hissəsində toplama və həbs düşərgəsi qurulmuş və 20,000 nəfər Bobruysk yəhudisi güllələnərək öldürülmüşdür. 1943-cü ildən etibarən bu düşərgələrdə sağ qalan bütün yəhudilər ölümə məhkum edilmişdir. Çox az sayda yəhudi bu düşərgələrdən qaçmağı bacarmış və partizan dəstələrinə qoşulmuşdur. Müharibə ərzində həlak olmuş Bobruysk yəhudilərinin xatirəsinə [[İsrail]]in [[Givatayim]] şəhərində memorial vardır.
 
Bobruysk şəhəri [[29 iyun]] [[1944]]-cü ildə [[Qırmızı Ordu]] tərəfindən azad olunmuşdur.
 
Şəhər [[1944]]-[[1954]]1944–1954-cü illər aralığında Bobruysk vilayətinin mərkəzi olmuşdur.
 
Müharibədən sonra şəhər əhalisi yenidən artmağa başlamışdır. [[1959]]-cu ildə 96,000 nəfərin yaşadığı Bobruysk şəhərinin əhalisi [[1989]]-cu ildə 232,000 nəfərə çatmışdır.
 
== Coğrafiya ==
Bobruysk şəhəri vilayətin inzibati mərkəzi olan [[Mogilyov]] şəhərindən 110&nbsp; km cənub-qərbdə, paytaxt [[Minsk]] 150&nbsp; km məsafədə yerləşir. şəhərindən Berezina çayının sahilində yerləşir.
 
Şəhərin orta hündürlüyü dəniz səviyyəsindən 165 metr yüksəkdir.
Sətir 143:
== Xarici keçidlər ==
* [http://www.Bobruisk.by Bobruysk şəhərinin rəsmi veb-saytı]
* [http://globus.tut.by/bobrujsk Бобруйск. Все достопримечательности] на сайте «"Глобус Беларуси»"
* [http://www.sb.by/post/62762/ Истории Бобруйской крепости] в рубрике «"В поисках утраченного»"
 
[[Kateqoriya:Belarus şəhərləri]]