II Əbdülməcid: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 29:
 
== Həyatı ==
Atası [[Əbdüləziz|Sultan Əbdüləziz]], anası [[Heyranıdil Qadınəfəndi|Heyranıdil Qadın]]dır. [[29 may]] [[1868]]-ci ildə [[İstanbul]]da dünyaya gəlmişdir. Atasının [[1876]]-cı ildə taxtdan endirilməsindən sonra ikinci məşrutiyyətə qədər [[saray]]da qapalı bir həyat yaşadı. Bu əsnada əcnəbi dillər öyrəndi. İncəsənətə, xüsusilə də rəsmə marağı vardı. Əmisinin oğlu [[VI Mehmed|Mehmed VahidəddinVahidəddinin]]in [[4 iyul]] [[1918]]-ci ildə taxta çıxmasıyla [[vəliəhd]] elan olundu. [[Birinci Dünya müharibəsi]]ndən sonra [[İstanbul]]un işğalı illərində [[VI Mehmed|Sultan VahidəddinVahidəddinin]]in bəzi hərəkətlərini açıqca tənqid etməyə başladı. O illərdə işğalçılara qarşı mübarizə aparan milli ordunun lehinə bəyanatlar verirdi. Hətta bir müddət sonra [[Ankara]]ya getmək istəsə də, azadlıq hərəkatının başında [[Osmanlı sülaləsi]]ndən birinin olmasını istəməyən [[ingilislər]] onu nəzarət altına aldılar.
 
[[TBMM]] [[1 noyabr]] [[1922]]-ci ildə 431 saylı iki maddədən ibarət bir qanunla səltənət və [[Xəlifə|xilafəti]] bir-birindən ayıraraq səltənəti ləğv etdi. Beləliklə, [[Osmanlı sülaləsi]]nə qarşı ilk addım atıldı. Həmin qanunun ikinci maddəsində xəlifəliyin [[Osmanlı sülaləsi|Osmanlı ailəsi]]nə məxsus olduğu, [[TBMM]] tərəfindən bu ünvanın [[Osmanlı sülaləsi|Osmanlı ailəsi]]ndən ən layiqli şəxsə veriləcəyi qeyd edildi. Ancaq [[3 noyabr]]danoyabrda baş tutan cümə salamlığına [[VI Mehmed|Sultan VahidəddinVahidəddinin]]in həm [[padşah]], həm də [[xəlifə]] olaraq qatılması vəziyyəti gərginləşdirdi. Nəhayət, [[VI Mehmed|Sultan Vahidəddin]] [[16 noyabr]]danoyabrda “vətən"vətən xaini”xaini" elan edildi və həmin gecə [[İngilislər|ingilis]] zirehli gəmisiylə ölkəni tərk etdi.
[[Fayl:Abdulmecid efendi.jpg|left|thumb|200px]]
 
Bu hadisədən sonra [[xəlifə]]liyin boş qaldığını elan edən [[TBMM]] 19 noyabrda Əbdülməcid Əfəndini [[xəlifə]] seçdi. “Xəlifeyi"Xəlifeyi-müslimin”müslimin" ünvanıyla [[24 noyabr]] günü [[Topqapı sarayı]]ndakı [[Hırka-i Səadət|Hırka-ı Şərif]] otağında keçirilən mərasimlə [[xəlifə]] elan olundu. Bu mərasimə [[TBMM]]-nin təmsilçisi olaraq Rüfət Paşa və Xoca Müfid Əfəndi də qatılmışdı. İlk dəfə [[ərəbcə]] deyil, [[türkcə]] dua edildi. [[Fateh məscidi (İstanbul)|Fateh məscidi]]ndə yeni [[xəlifə]]nın adına Xoca Müfid Əfəndi tərəfindən ilk dəfə [[türkcə]] [[xütbə]] oxundu. Yeni [[xəlifə]] İslam aləminə bir bəyannamə nəşr etdirərək onu seçən məclisə təşəkkür etdi.
 
Səltənətsiz bir [[Xəlifə|xilafəti]]n necə idarə olunacağı bilinmədiyi üçün o illərdə güclü müxalif qüvvələr yarandı. [[Türkiyə|Cumhuriyyəti]]n elanına qədərki dövrdə, [[xəlifə]]nin ölkə rəhbəri olub-olmaması barədə müzakirələr davam etdi. Bu əsnada [[21 dekabr|21]]-[[27 dekabr]] [[1922]] tarixində toplanan Hindistan xilafət konferansı Əbdülməcidin [[xəlifə]]liyini təsdiq və qəbul etdi. Yenə hind müsəlmanları [[3 yanvar]] [[1923]]-cü ildə [[Mustafa Kamal Atatürk|Mustafa Kamal PaşaPaşaya]]ya “münci"münci-i xilafət”xilafət" ([[Xəlifə|xilafəti]]n xilaskarı) ünvanı verdi.
 
[[29 oktyabr]] [[1923]]-cü ildə [[Türkiyə|cümhuriyyət]]in elan edilməsinin ardından xilafət və [[xəlifə]]nin vəziyyəti yenidən gündəmə gəldi. Qəzetlərdə [[xəlifə]]nin istehfa verəcəyi haqda xəbərlər çıxdı. Şəxsən Əbdülməcid Əfəndi tərəfindən yalanlanan xəbərlərin ardından ingilislərin müdaxiləsi ilə [[xəlifə]]nin nüfuzu artırıldı.
 
İngilis hökumətinin bu tərzdə müdaxilə etməsindən narahat olan [[TBMM]] [[8 dekabr|8]]-[[9 dekabr]] [[1923]] gecəsi gizli bir müşavirə keçirdi. Nəhayət, uzun müzakirələrdən sonra [[3 mart]] [[1924]] tarixində [[xəlifə]]liyin ləğvi və [[Osmanlı sülaləsi]]nin ölkədən sürgün edilməsini bildirən 431 saylı qanun qəbul edildi.
 
Əbdülməcid Əfəndi, yanında oğlu [[Ömər Fərrux Əfəndi]], qızı [[Dürrüşəhvar Sultan]], uşaqlarının müəllimi Saleh Kəramət Nigar Əfəndi, 2 xanımı, şəxsi katibi Hüseyn Nakib və həkimi Səlahəddin bəylə həmin günün gecəsi maşınla [[Çatalca rayonu|ÇatalcaÇatalcaya]]ya, buradan isə qatarla ölkə xaricinə yola düşdü. Qatara minərkən dövrün [[Çatalca rayonu|Çatalca]] valisi tərəfindən zərfin içərisində 2 min sterlinqlə birlikdə [[İsveçrə]] tərəfindənm viza alınana və yalnız ölkədən çıxışı təmin edən vətəndaşlıq vəsiqəsi verildi. Bundan başqa [[İsveçrə]]nin Böyük Alp otelində yer ayrıldı.
[[Fayl:Halife Abdülmecid Efendi ve kızı Dürrüşehvar Sultan.jpg|thumb|200px|Əbdülməcid və qızı [[Dürrüşəhvar Sultan|Dürrüşəhvar]] [[Fransa]]nın [[Nitsa]] şəhərində|alt=]]
 
Otelə yerləşdikdən sonra bir çox Avropa ölkəsindən jurnalistlər xəlifdən müsahibə almaq üçün otelə axın etdi. Əbdülməcid və ailəsinin otel məsrəfləri getdikcə artığından Saleh Kəramət Nigarı müsəlman ölkələrin səfirləriylə görüşərək yardım almaq məqsədilə [[Paris]]ə göndərdi. Burdan yardım ala bilmədiyi üçün [[London]]a gedən Kəramət Nigar burada apardığı müzakirələrin sonunda Heydərabad nizamının Əbdülməcid Əfəndiyə aylıq 300 sterlinq maaş verilməsini təmin etdi. [[1924]]-cü ilin [[oktyabr]]ındaoktyabrında [[Fransa]]ya gedən və burada [[Nitsa]] şəhərində sakit bir həyat yaşayan Əbdülməcid Əfəndi burada özünü ibadətə həsr etdi. [[Heydərabad nizamlığı|Heydərabad nizamı]], böyük oğlu Əzəm Cah üçün Əbdülməcid Əfəndinin qızı [[Dürrüşəhvar Sultan]]ı, kiçik oğlu Müəzzəm Cah üçün isə [[V Murad]]ın nəticəsi [[Nilüfər xanım Sultan|Nilufər Sultan]]ı istədi. Sadə bir mərasimlə 2 Osmanlı sultanının [[Heydərabad nizamlığı|Heydərabad sarayı]]na gəlin getməsi Əbdülməcid Əfəndinin maddi vəziyyətini xeyli yaxşılaşdırdı.
 
Daha sonra [[Paris]]ə köçən Əbdülməcid Əfəndi [[İkinci Dünya müharibəsi]]ndə [[Paris]] bombalandığı əsnada [[23 avqust]] [[1944]] tarixində vəfat etdi. Bu əsnada [[İstanbul]]da olan şəxsi katibi Kəramət Nigar cənazənin ölkəyə qaytarılması məqsədilə müzakirələr aparsa da, bu heç bir nəticə vermədi. Hətta qızı [[Dürrüşəhvar Sultan]] Heydərabad şahzadəsi ünvanıyla ölkəyə gələrək [[İsmət İnönü]] ilə görüşmüş, [[Paris]] məscidində xüsusi dərmanlarla mühafizə olunan cənazənin ölkəyə gətirilməsi barədə söz almasına baxmayaraq, Əbdülməcid Əfəndinin cənazəsi bir müddət daha [[Paris]]də qaldı. 10 il boyunca burada gözlədilən Əbdülməcid Əfəndinin cənazəsi [[Mədinə]]yə gətirildi və [[30 mart]] [[1954]]-cü ildə burada [[Bəqi qəbiristanlığı|Bəqi məzarlığı]]nda torpağa verildi.
 
== Ailəsi ==
 
=== Hərəmxanası ===
* '''[[Şahsüvar Qadınəfəndi|Şahsüvar Başqadınəfəndi]]'''
 
* [[ŞahsüvarMihrimah Qadınəfəndi|'''Şahsüvar Başqadınəfəndi''']](ö. 23 may 1899)
* Mihrimah Qadınəfəndi (ö. [[23 may]] [[1899]])
* [[Hayrunnisə Qadınəfəndi]]
* [[Məhisti Qadınəfəndi]]
* Bəhruzə Qadınəfəndi (d. [[24 may]] [[1903]], [[İzmit]] - ö. [[1955]], [[İstanbul]]) — [[21 mart]] [[1921]] tarixində evlənmişdir.
 
=== Oğlan uşaqları ===
 
* [[Ömər Fərrux Əfəndi|Şahzadə Ömər Fərrux Əfəndi]]
 
=== Qız uşaqları ===
 
* [[Dürrüşəhvar Sultan]]
 
Sətir 106 ⟶ 103:
{{s-hou|[[Osmanlı sülaləsi]]||[[29 may]] [[1868]]||[[23 avqust]] [[1944]]}}
{{S-rel|su}}
{{Vərəsəlik qutusu|titul=[[Fayl:Flag of Jihad.svg|70px]] <br/> [[İslam]] [[Xilafət|Xəlifəsi]] (خلافة إسلامية)|illər=|ilə=|sələf=[[VI Mehmed Vahidəddin]]|xələf=Yox<br/> [[Xilafətin ləğv edilməsi]]<br/> [[Hüseyn ibn Əli əl-Haşimi|Hüseyn ibn Əli]] xəlifəliyini elan etdi}}
{{son}}{{Xəlifələr}}