Şahzadə Əhməd: Redaktələr arasındakı fərq

{{Dövlət xadimi|adı='''Şahzadə Əhməd'''|orijinal adı=|şəkil=Shezade Ahmet tomb 7873.jpg|şəklin ölçüsü=|doğum yeri=[[Amasya ili|Amasya sancaqbəyliyi]], [[Osmanlı imperiyası]]|vəfat tarixi=|həyat yoldaşı=Sittişah Xatun<br/>Gülçiçək Xatun|uşağı=Şahzadə Murad<br/>Şahzadə Süleyman<br/>Şahzadə Ələddin Əli<br/>Şahzadə Osman<br/>Şahzadə Qasım<br/>Qəmərşah Sultan<br/>Fatma Sultan<br/>... Sultan<br/>... Sultan|atası=[[II Bəyazid]]|anası=[[Bülbül Xatun]]|vəfat yeri=[[Bursa]], [[Osmanlı imperiyası]]|dəfn yeri=[[Muradiyə külliyəsi]], [[Bursa]]|şəklin izahı=''Dəfn edildiyi Şahzadə Əhməd türbəsi - [[Muradiyə külliyəsi]], [[Bursa]]''}}'''Şahzadə Əhməd''' ({{DVTY}}) — [[Osmanlı sultanlarının siyahısı|8. Osmanlı sultanı]] [[II Bəyazid]]<nowiki/>in oğlu, [[Şahzadə (Osmanlı)|Osmanlı şahzadəsi.]]<ref name=":0">Osmanlı Tarihi, II. Cilt, 10. baskı, Türk Tarih Kurumu Yayınları-2011, Ord. Prof. İsmail Hakkı Uzunçarşılı</ref><ref>Osmanlı'ya Karşı Savaşan Osmanlı Şehzadesi: Şehzade Ahmet'in Oğlu Şehzade Kasım, Haldun Eroğlu</ref>

== Həyatı ==

Şahzadə Əhməd [[1466]]-cı ildə [[Amasya]]<nowiki/>da dünyaya gəldi. Atası [[Fateh Sultan Mehmed]]<nowiki/>in oğlu və o illərdə [[Amasya ili|Amasya sancaqbəyi]] olan [[II Bəyazid|Şahzadə Bəyazid]], anası isə onun [[Konkubina|kənizkənizl]]<nowiki/>lərindənərindən [[Bülbül Xatun]]<nowiki/>dur. Uşaqlıq illəri [[Amasya]]<nowiki/>da keçən Şahzadə Əhməd [[1480]]-ci ildə qardaşlarıyla birlikdə [[İstanbul]]<nowiki/>a -— babası [[Fateh Sultan Mehmed]]<nowiki/>in yanına göndərildi. Burada qardaşları [[Şahzadə Qorqud|Qorqud]], [[Şahzadə Aləmşah|Aləmşah]], [[Şahzadə Mahmud (II Bəyazidin oğlu)|Mahmud]] və [[I Səlim|Səlim]], eləcə də əmisi [[Cem Sultan|Şahzadə CemCemin]]<nowiki/>in oğlu Oğuz xanla birlikdə möhtəşəm mərasimlə sünnət edildi. Mərasimin ardından [[Çorum ili|Çorum sancaqbəyi]] təyin edildi və anası Bülbül Xatunla, bacılarıyla birlikdə [[Çorum]]<nowiki/>a yollandı. Cəmi bir il sonra [[Fateh Sultan Mehmed]]<nowiki/>in vəfatıyla atası [[II Bəyazid]] dərhal [[İstanbul]]<nowiki/>a yola düşdü və qardaşı [[Cem Sultan|Şahzadə CemCeml]]<nowiki/>ləə girişdiyi taxt mübarizəsinin ardından taxta çıxdı.

Atasının səltənətinin ilk illərində [[Amasya|Amasya sancaqbəyi]] təyin edildi və ölümünədək bu vəzifədə qaldı. Başda [[sədrəzəm]] [[Xədim Əli Paşa]] olmaqla, bir çox dövlət adamının dəstəyini qazanmışdı və atasının qeyri-rəsmi varisi olaraq görülürdü. Üstəlik [[sədrəzəm]]<nowiki/>lə birlikdə [[Şahqulu ağa Təkəli üsyanı|Şahqulu üsyanı]]<nowiki/>nın yatırılmasında mühüm rol oynadı. Osmanlı sarayında gəzən şayələrə görə, üsyanın yatırılmasından sonra [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]] taxtı oğluna təslim edəcəkdi. Ancaq üsyan əsnasında [[sədrəzəm]] [[Xədim Əli Paşa]]<nowiki/>nın həlak olması, digər qardaşları [[Şahzadə Qorqud]] və [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]<nowiki/>in etirazları buna mane oldu. Qardaşı [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]<nowiki/>in oğlu [[Sultan Süleyman Qanuni|Süleyman]]<nowiki/>ın Şərqi-Qarahisar sancaqbəyi təyin edilməsinə etiraz edən Şahzadə Əhmədin istəyiylə, qardaşı oğlu [[Bolu]]<nowiki/>ya təyin edildi. Ancaq bu dəfə də [[Bolu]]<nowiki/>nun [[İstanbul]]<nowiki/>a yaxınlığını bəhanə edən Şahzadə Əhmədin istəyilə, [[Sultan Süleyman Qanuni|Süleyman]] [[Qara dəniz]]<nowiki/>in şimal sahilindəki [[Feodosiya|Kəfə sancaqbəyliyisancaqbəyliyin]]<nowiki/>nəə göndərildi. Bütün bunlar isə Şahzadə Əhmədin atasının gözündə varis olduğunu və sözünün keçərli olduğunu sübut edir.

Qardaşı [[I Səlim|Şahzadə Səlim]]<nowiki/>in [[Krım xanlarının siyahısı|Krım xanı]] [[I Məngli Gəray|Məngli Gəray]]<nowiki/>a sığınması və digər qardaşı [[Şahzadə Qorqud]]<nowiki/>un icazə almadan [[Manisa]]<nowiki/>ya gəlməsi onu daha da təlaşlandırdı. Bu hərəkətləri doğru hesab etməyən Şahzadə Əhməd atasına yazdığı məktubla, qardaşları [[Şahzadə Qorqud|Qorqud]] və [[I Səlim|Səlimi]] öldürtmək üçün icazə istəmiş, ancaq paytaxtdan icazə ala bilməmişdi. Rumeli bəyləri və yeniçərilərin etirazlarına baxmayaraq Şahzadə Əhmədə səltənətə dəvət məktubu yazıldı və paytaxta dəvət olundu. Ancaq Şahzadə Əhmədin hökmdarlığını tanımayan [[yeniçərilər]], bununla qalmayıb aralarında dövlət irəli gələnlərinin evlərinin də olduğu bir çox evi talan etdi. [[Yeniçərilər]], [[I Səlim|Səlimə]] sədaqət göstərərək onun gəlməsi və vəliəhd olmasını təkid etdi. Bunu xəbər alan Şahzadə Əhməd [[Kiçik Asiya|Anadoluya]] döndü. [[I Səlim|Səlim]] əleyhdarları bunun üzərinə [[Şahzadə Qorqud|Şahzadə Qorqudu]]u hökmdar etmə düşüncəsiylə onu tələsik [[İstanbul|İstanbula]]a çağırdılar. Bunun üzərinə [[İstanbul|İstanbula]]a gələn [[Şahzadə Qorqud|Qorquda]] [[yeniçərilər]] hörmət göstərsə də, [[I Səlim|Səlimdən]] başqasını istəmədiklərini söylədilər (Yenibağça qiyamı [[6 mart]]-[[24 aprel]] [[1512]]). Bu vəziyyət üzərinə çətin vəziyyətə düşən və artıq hökmü və nüfuzu qalmayan [[II Bəyazid|Sultan Bəyazid]] [[I Səlim|Səlimi]] [[İstanbul|İstanbula]]a dəvət edərək taxtdan çəkildi.

Atası [[II Bəyazid|Bəyazid]] başda olmaq üzrə dövlət adamları tərəfindən gələcək padşah olaraq görülən Şahzadə Əhməd qardaşının səltənətini tanımadı. [[Konya|Konyada]]da hökmdarlığını elan etdikdən sonra, [[19 iyun]] [[1512]]-ci ildə oğlu Ələddini göndərərək [[Bursa|Bursanı]] ələ keçirdi və öz adına xütbə oxutdu. Ancaq [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in qoşunları [[29 iyul]]<nowiki/>daiyulda [[Bursa]]<nowiki/>ya daxil oldu və Şahzadə Əhmədin güclü tərəfdarlarından olan [[sədrəzəm]] [[Qoca Mustafa Paşa]]<nowiki/>nı edam etdirdi. Digər dövlət adamlarından aldığı məktublarla həvəslənən Şahzadə Əhməd [[Yenişəhər]] yaxınlığında qardaşının birlikləriylə toqquşaraq əsir düşdü. Döyüşün ardından qapıçıbaşı Sənan ağa tərəfindən edam olunan Şahzadə Əhmədin cənazəsi [[Bursa]]<nowiki/>dakı [[Muradiyə külliyəsi]]<nowiki/>nə dəfn olundu. Ancaq onun oğullarından üçü qaçaraq [[Məmlüklər]]<nowiki/>ə, Şahzadə Murad isə [[Səfəvilər]]<nowiki/>ə sığındı.

* Gülçiçək Xatun — [[Amasya]]<nowiki/>da dəfn edilib.

** ''Şahzadə MustafaMehmed (ö. [[14oktyabr may]] [[1513]]1512, [[Amasya]]) — [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in əmriylə edam edilmişdir.''

* Şahzadə Süleyman (ö. [[24 aprel]] [[1513]], [[Qahirə]]) — [[1509]]-[[1513]]1509–1513-cü illərdə [[Çorum ili|Çorum sancaqbəyi]] idi. Atasının əsir düşməsinin ardından [[Məmlüklər]]<nowiki/>ə sığındı. 2 qızı vardı. [[Vəba]] səbəbilə vəfat etmişdir.

* Şahzadə Ələddin Əli (ö. [[14 may]] [[1513]], [[Qahirə]]) — [[1509]]-[[1513]]1509–1513-cü illərdə [[Bolu ili|Bolu sancaqbəyi]] idi. Atasının əsir düşməsinin ardından [[Məmlüklər]]<nowiki/>ə sığındı. Bibisi [[Aynişah Sultan]]<nowiki/>ın qızı Nəslihan xanım Sultanla evlənmişdir.

* Şahzadə Osman (ö. [[14 aprel]] [[1513]], [[Amasya]]) — [[1509]]-[[1513]]1509–1513-cü illərdə Osmancıq sancaqbəyi idi. [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in əmriylə edam edilmişdir.

* Şahzadə Qasım (d. [[1501]], [[Amasya]] -— ö. [[30 yanvar]] [[1518]], [[Qahirə]]) — [[I Səlim|Yavuz Sultan Səlim]]<nowiki/>in əmriylə edam edilmişdir.

* QəmərşahFatma Sultan — [[1508]]-ci ildə İsgəndər[[Qoca PaşanınDavud Paşa]]nın oğlu [[LesbosYeniçəri|Midilliyeniçəri sancaqbəyiağası]] Kürəkən MustafaMehmed bəylə evlənmişdir.

* Fatma… Sultan — [[1508]]-ci ildə [[Qoca Davud Paşa]]<nowiki/>nın oğlu [[Yeniçəri|yeniçəri ağası]]silahdar Kürəkən MehmedSüleyman bəylə evlənmişdir.

* ...… Sultan — [[1508]]-ci ildə silahdar Kürəkən SüleymanƏhməd bəylə evlənmişdir.

* ''Jorga Nicolae'' Geschichte des Osmanischen (пер. Epçeli Nilüfer). — Стамбул: Yeditepe yayınevi. — С. 263—264263–264. — ISBN 975-6480-19975–6480–19-x