Deportasiya: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Deportasiya''' ({{lang-lat|deportatio}} — [[qovulma]], [[sürgün (cəza)|sürgün]]) — hansısa şəxsin və ya hansısa kateqoriyaya aid edilən şəxslər qrupunun məcburən, kanvoy altında digər dövlətə və başqa yaşayış yerinə sürgün edilməsi.<ref name="БЮС">{{Cite web |title=Большой юридический словарь |url=http://slovari.yandex.ru/dict/jurid/article/jur1/jur-1593.htm |access-date=2013-09-23 |archive-date=2008-06-17 |archive-url=https://web.archive.org/web/20080617001606/http://slovari.yandex.ru/dict/jurid/article/jur1/jur-1593.htm |url-status=dead }}</ref>Deportasiya həm də müvafiq icazə olmadan dövlətin ərazisində olan xarici vətəndaşlara və “arzu olunmayan şəxslərə” münasibətdə tətbiq olunur. Mülki əhalinin de portasiyası işğalçı hakimiyyət orqanları tərəfindən dinc sakinlərin tutduqları ərazidən normal yaşayış üçün az əl verişli olan başqa rayona məcburi olaraq köçürülməsində, didərgin salınmasında ifadə olunur. Deportasiya həm mü haribəmüharibə şəraitində (əgər deportasiya düşmən dövlət tərəfin dən həyata keçirilirsə-müharibə cinayətləri kimi), həm də dinc şəraitdə baş verə bilər. Hər ikisinin qadağan olunma sına və imperativ norma kimi dövlətlərə şamil olunmasına baxmayaraq deportasiyalar yenə də baş verir. Deportasiyanın ictimai təhlükəliliyi əhalinin uzun müd dətuzunmüddət olduğu qanuni yaşayış yerlərindən zorla çıxarılması ilə müşayiət olunan və insanların kütləvi şəkildə ev-eşiyindən, doğma torpağından, ölkəsindən qovulması ilə nəticələnən hərəkətlərlə xarakterizə olunur. Deportasiya məsələsində əsasən iki ifadəyə – “əhalinin qanuni yerləşdiyi yerlərdən başqa yerlərə qovma” və “digər məcburi hərəkətlələ didərgin salma” ifadələrinə diqqət yetir məkyetirmək lazımdır.
=Tarixi=
Deportasiya ilk dəfə Fransada sürgünün xüsusi növləri kimi nəzərdə tutulmuş və şübhəli şəxslər haqqında 1791-ci il qanunu ilə tətbiq edilməyə başlanılmışdır. Həmin qanuna əsasən siyasi cəhətdən formalaşmamış şəxslər Qviana yaylasına sürgün olunurdular. İlk dəfə deportasiya haqqında maddə 1810-cu ildə Fransanın Cinayət Məcəlləsinə daxil edilmişdi.Qitə hüdudlarından kənarda sürgündə olmağı və ömür lük orada qalmağı nəzərdə tutan 23 mart 1872-ci il tarixli Fransa Qanununa görə isə yaşayış üçün yararlı olmayan ucqar müstəmləkə ərazilərində deportasiya olunanlar üçün möhkəmləndirilmiş düşərgələrin yaradılması zəruri sayılmışdı. Deportasiyadan təkcə cinayətkarları üçün deyil, həm də inqilabçılara divan tutmaq məqsədilə istifadə olunurdu. Göründüyü kimi, ilk deportasiyalar daha çox siyasi cəhətdən səbatsız sayılanlara və qatı cinayətkarlara qarşı tətbiq edilmişdir. Sonradan deportasiya təhlükəli cinayəkarlığa qarşı cəza növü kimi tədricən aradan götürülmüşdür. Əslində, 1880-ci ildən onun tətbiq olunması dayandırılmışdı.