Çovğun: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k 106.66.52.157 tərəfindən edilmiş redaktələr geri qaytarılaraq AhmadovaLala tərəfindən yaradılan sonuncu versiya bərpa olundu. Teq: Geri qaytarma |
kRedaktənin izahı yoxdur Teqlər: Geri qaytarıldı Vizual redaktor Mobil redaktə Mobil veb redaktə |
||
Sətir 9:
Səth çovğunu çox alçaqdan əsən küləklə yaranır və qar bilavasitə [[qar örtüyü]]<nowiki/>nün səthindən sovrulur.
===
Alt çovğun yumşaq qar böyük hündürlüyə qalxır və görünüşü xeyli pisləşdirir. Alt çovğunun yaranma ehtimalı adətən təzə yağmış qar və kifayət qədər alçaq [[temperatur]]<nowiki/>larda daha böyük olur
Sətir 18:
[[Azərbaycan]]<nowiki/>da çovğun çox az təkrarlanmaya malik olub, yalnız Abşeron yarımadasında qeyd edilir ([[1959]], 1972-ci il). Güclü qaryağmalar və çovğunlarda kifayət qədər hündür qar təpələri yaranmış, [[Dəmiryolu nəqliyyatı|dəmiryol nəqliyyatı]] müəyyən müddətə dayandırılmışdır, [[şəhər]] nəqliyyatının normal hərəkəti pozulmuş, qarın ağırlığı və küləyin təsirindən ağacların budaqları qırılmış, [[neft]] sənayesinə və [[Heyvandarlıq|heyvandarlığ]]<nowiki/>a böyük zərər dəymişdir.<ref>Azərbaycan Milli Elmlər Akademiyası akad. H.Ə.Əliyev adına Coğrafiya İnstitutu. Azərbaycan Respublikasının coğrafiyası. I cild Fiziki coğrafiya. Bakı-2014. 530 səh.</ref>
Qar örtüyünün dayanıqsız olduğu [[Kür-Araz ovalığı]]<nowiki/>nda, ayrı-ayrı yerlərdə 10-20 ildə bir dəfədən çox olmayaraq zəif çovğun hadisələrinə rast gəlmək olar. [[Abşeron yarımadası]] və ona yaxın olan yerlərdə, [[xəzri]]<nowiki/>nin hakim olduğu ərazilərdə orta çoxillik dövrdə çovğunlu günlərin sayı il ərzində 1-3 gün təşkil edir. Burada çox güclü çovğunlara da rast gəlinir. Alçaq dağlıq və qismən orta dağlıq zonada çovğun hadisələri o qədər də çox olmur və il ərzində 5 gün, 1600-1700 m [[hündürlük]]<nowiki/>də isə 10-15 gün təşkil edir. [[Böyük Qafqaz]]<nowiki/>da çovğunlar digər dağlıq ərazilərə nisbətən daha çox təkrarlanır. 2000-2200 m hündürlükdən başlayaraq çovğunlu günlərin sayı artır və 3000 m hündürlükdə 60 günü ötüb keçir. Dağ [[zirvə]]<nowiki/>lərində, heç nə ilə qorunmayan dağ yamaclarında, [[aşırım]]<nowiki/>larda çovğunların yaranma ehtimalı çoxalır. Məsələn, [[Göygöl rayonu|Göy-göl]] ([[Şəmkir]]) meteoroloji məntəqəsində il ərzində orta hesabla 40 çovğunlu gün müşahidə olunur. Yaxşı qorunan sahələrdə, yəni qapalı [[dağ]] vadilərində, çökəkliklərdə çovğunun fəaliyyəti zəifləyir. Külək tutan [[yamac]]<nowiki/>larda çovğunlar külək tutmayan yamaclara nisbətən daha tez-tez təkrarlanır və intensiv olur.
Çovğunlar adətən [[sentyabr]]<nowiki/>dan [[aprel]]ə qədər müşahidə olunur, lakin [[yanvar]], [[fevral]], [[dekabr]] ayları üçün daha səciyyəvidir. Yüksək dağlıq məntəqələrdə çovğun hadisələri hətta yay da müşahidə edilir.
| |||