Mahfiruz Xədicə Sultan: Redaktələr arasındakı fərq

'''Mahfiruz Xədicə Sultan''' (d. 1590, [[Şimali Qafqaz]] — ö. 26 oktyabr 1620, [[İstanbul]]{{DVTY}}) — [[Sultan]] [[I Əhməd]]in baş [[Hasəki Sultan|hasəki]]si və [[Osmanlı sultanlarının siyahısı|Osmanlı sultanı]] [[II Osman]]ın anasıdıranası.

1590-cı ildə [[Şimali Qafqaz]]da dünyaya gəlmişdir.<ref>Necdet Sakaoğlu, Bu Mülkün Kadın Sultanları, 4. baskı, Sayfa: 223</ref> Atası [[Çərkəzlər|çərkəz kabardinləri]]nin kral xanədanına mənsub olan Əmir Əlqas Çerkasski idi. Böyük babası Əmir Bitu Mustafa Paşa Çerkasski, [[Sultan Süleyman Qanuni|Sultan Süleyman]]ın xanımı [[Mahidövran Sultan]]ın qohumlarından idi. Bacısı Şahincan Xatun sonralar [[Abxaz Mehmed Paşa|Abaza Mehmed Paşa]] ilə evləndirilmişdir. Hələ uşaq yaşlarında ikən, 1601-ci tarixində,ildə [[saray]]ın eşikağası Sərvazad Xatun tərəfindən [[saray]]a alınaraq xüsusi təlim-tərbiyə almışdır. Özü də əslən [[Çərkəzlər|çərkəz]] olan qaynanası [[Handan Sultan]]ın gözünə girən Mahfiruz 1604-cü tarixindəildə [[Sultan]] [[I Əhməd]]ə təqdim olunur.

3 noyabr 1604-cü tarixindəildə [[I Əhməd]]in ən böyük oğlu olan [[II Osman]]ı dünyaya gətirərək [[saray]]da [[Validə Sultan|Validə sultandan]] sonra ən güclü ikinci qadın olmuşdur. [[I Əhməd]]in nənəsi [[Safiyə Sultan]]ın [[Ədirnə Sarayı|köhnə saray]]a göndərilməsi və [[Handan Sultan]]ın gənc yaşda vəfatı ilə [[saray]]ı idarə etməyə başlamışdır.

Mahfiruz Xədicə Sultan [[II Osman]]dan başqa [[Şahzadə Mehmed (I Əhmədin oğlu)|Şahzadə Mehmed]]i, [[Xədicə Sultan (I Əhmədin qızı)|Xədicə Xanım Sultan]]ı, 1612-ci tarixindəildə [[Şahzadə Bəyazid (I Əhmədin oğlu)|şahzadə Bəyazid]]i və 1613-cü tarixindəildə isə [[şahzadə Hüseyn]]i dünyaya gətirmişdir. Xədicə Xanım Sultan uşaq yaşlarında ölmüş,ölmüşdür. [[Şahzadə Mehmed (I Əhmədin oğlu)|Şahzadə Mehmed]] isə 1621-ci tarixindəildə [[II Osman]] tərəfindən boğdurularaq edam edilmişdir ve, [[Şahzadə Bəyazid (I Əhmədin oğlu)|Şəhzadə Bəyazid]] və [[Şahzadə Hüseyn]] isə 1635-ci tarixindəildə [[IV Murad]] tərəfindən boğdurularaq edam edilmişdir. Mahfiruz Xədicə Sultan [[II Osman|şahzadə Osman]]ın yetişməsinə önəm vermiş, yüksək təhsil alan [[II Osman|şahzadə Osman]] [[Ərəb dili|ərəb]], [[Fars dili|fars]], [[Latın dili|latın]], [[Yunan dili|yunan]] və [[İtalyan dili|italyan]] dillərini mükəmməl bilirdibilmişdir.<ref>Andre Clot: Mektuplar, 1980–1985</ref>

[[Yunanlar|Yunan]] əsilli olan [[Kösəm Sultan]] [[Şahzadə Mehmed (I Əhmədin oğlu)|şahzadə Mehmed]]i dünyaya gətirdikdən sonra Mahfiruzə Xədicə Sultan gözdən düşmüşdür. Mahfiruz Xədicə Sultan və [[Kösəm Sultan]] arasında 1607-ci tarixindəildə baş verən hadisə onlar arasındakı rəqabəti gücləndirmişdir. [[Venesiya respublikası|Venesiya]] elçisi Simoni Contarini və Cəlal Təmruqoğlunun xatirələrində bu hadisə belə təsvir olunur;

''Bir mərasim zamanı Kösəm Baş Hasəki Mahfiruzun yerinə oturmuş və bu da onun qəzəbinə səbəb olmuşdur. Hərəmxanada bir-birləri ilə dalaşan qadınların məsələsi [[I Əhməd]]in qulağına çatmış və gənc Sultan iki hərəmini də dannamışdırdanlamışdır.''

[[I Əhməd]] 1617-ci il, 21 noyabrınoyabrdan 22 noyabra bağlayankeçən gecə vəfat etmiş və oğlu [[II Osman|Osman]] hələ çox kiçik olduğundan [[I Mustafa]] taxta oturduoturmuşdur. [[I Mustafa]] dövlət məsələləri ilə maraqlanmamış və bu səbəbdən də hakimiyyətdə sadəcə 96 gün sonra devrilmişdirqalmışdır. [[II Osman|Gənc Osman]]ın 1618-ci tarixindəildə, 14 yaşındaykən taxta keçmişoturmuş və bununla da Mahfiruz Xədicə Sultan [[validə sultan]] elan edilmişdir. ''Devletlu İsmetlu Mâh-Firûze Hadice Valide Sultan Ahiyât üs-Şan Hazretleri'' olaraq dövlət sənədlərində qeyd olunan Mahfiruz Xədicə Sultanın təsiri ilə [[Kösəm Sultan]] [[Ədirnə Sarayı|köhnə saray]]a göndərilmişdir.<ref>Yılmaz Öztuna: Devletler ve Hanedanlar 2.Cilt, 1989</ref>

1620-ci tarixindəildə oğlunun səltənəti dönəmində vəfat etmiş və 2 il sonra da oğlu [[II Osman|Gənc Osman]] devrilərək [[Həlimə Sultan|Həlimə Validə Sultan]] və kürəkəni [[Sədrəzəm]] [[Qara Davud Paşa]] tərəfindən faciəvi şəkildə [[şəhid]] edilmişdir. Lakin onların zülmü bununla bitmədibitməyib. Vaxtilə [[Ədirnə Sarayı|köhnə saray]]a sürgün etdiyiedilən [[Kösəm Sultan]] [[Validə sultan|Validə Sultan]] olan kimi bacısı Şahincan Xatun öncə sürgün həyatı yaşamış, daha sonra edam edilmişdir. Bundan başqa oğlu [[IV Murad]]ın dönəmindəhakimiyyəti dövründə mərhum [[sultan]] Mahfiruzun iki oğlu [[Şahzadə Bəyazid (I Əhmədin oğlu)|şahzadə Bəyazid]] və [[Şahzadə Hüseyn]] də edam edilmişdir.

== Mənbəİstinadlar ==