Bahai Mehmed Əfəndi: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 27:
 
== Həyatı ==
[[1595]]-ci ildə [[İstanbul]]da dünyaya gəlmişdir. Atası [[Şeyxülislam]] [[Xoca Sadəttin Əfəndi]]nin oğlu Qazı Əbdüləziz Əfəndidir. Anası isə [[I Süleyman]] dönəminin [[şeyxülislam]]ı [[Əbussuud Əfəndi|Əbu Suud Əfəndi]]ni ailəsinə mənsubdur. İlk təhsilini atasından və tanınmış [[alim]]lər alan Mehmed Əfəndi [[1617]]-ci ildə atası ilə birlikdə [[Hicaz]]a getdi. Geri döndükdən sonra ailənin nüfuzundan istifadə edərək bəzi [[mədrəsə]]lərdə müdərris olaraq xidmət göstərdi. Ardından [[1631]]-ci ildə [[Saloniki]], [[1633]]-cü ildə isə [[Hələb]] [[qazı]]sı təyin olundu. Bu əsnada [[Hələb]] hakimi Əhməd Paşa ilə münasibətləri pisləşdi. Əhməd Paşa Mehmed Əfəndini tiryək istifadə etməklə, bu səbəblə də vəzifəsini layiqincə yerinə yetirməməklə günahlandırıb, [[paytaxt]]a şikayət etdi. Bunun ardından sərt tədbirlər görən [[IV Murad]] Mehmed Əfəndini [[Kipr adası]]na sürgün elədi. Ancaq [[1636]]-cı ildə bağışlandı və [[İstanbul]]a geri döndü.<ref name=":0" />
 
[[1638]]-ci ildə [[Dəməşq]], [[1644]]-cü ildə [[Ədirnə]], [[1645]]-ci ildə [[İstanbul]], [[1646]]-cı ildə [[Anadolu]], ardından isə Rumeli başqazısı seçildi. [[18 iyul]] [[1649]]-cu ildə [[Əbdürrəhim Əfəndi]]nin vəzifədən alınmasının ardından [[şeyxülislam]]lığa gətirildi.
 
Bu əsnada [[IV Mehmed]] hələ uşaq yaşlarında idi və dövlət idarəsi [[Validə sultan|Validə]] [[Kösəm Sultan]] və [[Yeniçərilər|yeniçəri ağaları]]nın əlində cəmləşmişdi. Sərt xasiyyəti olan Bahai Mehmed Əfəndi [[Yeniçərilər|yeniçəri ağaları]]nın tələb etdiyi fətvaları təsdiq etməmiş, bu səbəblə münasibətləri korlanmışdır. Nəticədə [[Validə sultan|Validə]] [[Kösəm Sultan]]a bir neçə dəfə məktub yazaraq, vəzifədən azad edilməsini xahiş etmişsə də, bu təklifi qəbul edilməmişdir. Ancaq bu əsnada baş verən bir hadisə onun sərt bir şəkildə vəzifədən azad edilməsinə səbəb oldu.<ref name=":0" />
 
[[İngiltərə]]nin [[İzmir]]dəki [[konsul]]u haqqında gəzən şayələr [[şeyxülislam]]ın qulağına çatmış, o isə bu məsələni [[sədrəzəm]]ə bildirmişdir. Ancaq münasibətləri çox da yaxşı olmayan [[sədrəzəm]] bu məsələni öz məsuliyyətinə götürməmiş və [[şeyxülislam]]ın həll etməsini bildirmişdir. Nəhayət, [[şeyxülislam]] köşkünə dəvət ediyi [[İngiltərə]] elçisinə məsələni danışmış və [[İzmir]] [[konsul]]unun dərhal vəzifədən alınmasını demişdir. Bu görüş əsnasında elçinin sərt davranışı və [[İngiltərə]] [[kral]]ının təyin etdiyi bir dövlət işçisini vəzifədən ala bilməyəcəyini bildirməsi nəticəsində, [[şeyxülislam]] [[İngiltərə]] elçisinə qəzəblənərək köşkünün zindanına həbs etdirmişdir. [[Yeniçərilər|Yeniçəri ağaları]]nın təkidlərinə fikir verməyən [[Şeyxülislam]] Bahai Mehmed Əfəndi bu dəfə üsyançı dəstələrin hədəfinə çevrildi və [[2 may]] [[1651]]-ci ildə vəzifədən alındı. Əvvəlcə [[Anadolu Hasarı|Anadolu hisarı]] yaxınlığındakı köşkünə çəkilən Mehmed Əfəndi ardından [[Midilli|Midilli adasıadasına]]na sürgün edilsə də, daha sonra bağışlandı və [[Çanaqqala]]da qalmasına icazə verildi. Yaxın dostu olan [[Siyavuş Paşa]]nın [[sədrəzəm]] seçilməsinin ardından bağışlanaraq [[İstanbul]]a geri qayıtmışdır. Ardından [[16 avqust]] [[1652]]-ci ildə ikinci dəfə [[şeyxülislam]] seçilmişdir.
 
Bu dəfə də vəzifə təyinatları və dövlətin siyasi hadisələrinə adı qarışan [[Şeyxülislam]] Bahai Mehmed Əfəndi [[2 yanvar]] [[1654]]-cü ildə göy öskürək xəstəliyindən vəfat etmişdir. Məzarı [[Fateh məscidi (İstanbul)|Fateh məscidi]] yaxınlığında yerləşir.<ref name=":0" />
 
== Həmçinin bax ==