Əlqas Mirzə: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 40:
 
== Həyatı ==
[[15 mart]] [[1516]]-cı ildə [[Şah İsmayıl]]ın və [[Şahbəyi Taclı Bəyim|Taclı Bəyim Sultan]]ın ilk oğlu olaraq həyata göz açmışdır.[[Məhinbanu Sultan]]ın,[[Pərixan sultan|I Pərixan Sultan]]ın, [[Bəhram Mirzə Səfəvi|Bəhram Mirzə]]nin və [[Sam mirzə Səfəvi|Sam Mirzə]]nin doğma [[I Təhmasib]]in və digərlərinin isə ögey qardaşıdır
 
== Fəaliyyəti ==
İlk dəfə [[1528]]-ci ildə, 12 yaşında [[Özbəklər]]ə qarşı iştirak etdiyi Cəm döyüşündə fərqlənmişdir.<ref>M. B. Dickson, Shāh Ṭahmāsb and the Ūzbeks (The Duel for Khurāsān with ʿUbayd Khān: 930-946930–946/1524-15401524–1540), Princeton University, 1958</ref> 1532-ci ildə [[Bədr xan Ustaclı]]nın qəyyumluğu altında [[Astrabad bəylərbəyliyi|Astarabad hakimliyi]]ni almışdı. [[1534]]-[[1535]]1534–1535-ci illər ərzində Səfəvi ordusunun bir sərkərdəsi kimi Osmanlıya qarşı müdafiəsində başçılıq etmişdir.
 
[[Şirvanşahlar dövləti]]nin zəifliyindən istifadə edən [[I Təhmasib]] [[Şirvan vilayəti]]ni işğal etmək məqsədilə [[1538]]-ci ilin yayında göndərdiyi 20 minlik ordunun başçısı idi. Şirvan alınaraq Səfəvilərin əyalətinə çevrilmiş, 6 ay sonra isə Əlqas Mirzə Şirvana [[bəylərbəyi]] təyin edilmişdi.
 
[[1546]]-cı ildə [[I Təhmasib]] öz əyanlarından Bəyoğlu Ustaclının Xanbəyim xanımla evlənməsinə razılıq verdiyi üçün qardaşına qarşı qiyam qaldırır və öz adından [[Dərbənd]]də sikkə kəsdirməyə başlayır.<ref>Qazi Əhməd Qumi, Xülasət ət-Təvarix, 145a-b</ref> [[1547]]-ci ildə Təhmasibin Dərbəndi tutmasından sonra o 40-5040–50 nəfər rəiyyət ilə Krıma, oradan da İstanbula qaçdı.
 
Bir başqa keçmiş Səfəvi sərkərdəsi olan Üləma paşa Təkəli Osmanlıda [[Ərzurum bəylərbəyliyi]]nə təyin olunmuşdu. [[Sultan Süleyman Qanuni]]nin əmri ilə Əlqas Mirzə də ona qoşulmuş və [[27 iyul]] [[1548]]-ci ildə Təbrizi ələ keçirmişdilər. [[5 noyabr]] [[1548]]-ci ildə Əlqas Mirzə ona verilmiş ordu ilə [[Həmədan]]ı ələ keçirdi. Şəhərdə qardaşı [[Bəhram Mirzə Səfəvi]]nin ailəsini əsir aldı. [[19 yanvar]] [[1549]] qardaşı Bəhram Mirzə tərəfindən məğlub edilərək geri çəkilməli oldu. [[1 oktyabr]] [[1549]]-cu ildə qardaşı Bəhrama təslim olan Əlqas, oğulları ilə birlikdə [[Qəhqəhə qalası]]nda həbs edildi. [[9 aprel]] [[1550]]-ci ildə Hüseyn bəy Ustaclı tərəfindən qala divarlarından yerə atılaraq öldürüldü. Hüseyn bəy Bəyoğlu Ustaclının oğlu idi, beləliklə həm də atasının intiqamını almışdı.
 
== Ailəsi ==
Əlqas Mirzə Xədicəsultan xanım ilə evli idi. Xədicəsultan xanım [[1559]]-cu ildə vəfat etmişdir. Övladları:
# Sultan Əhməd Mirzə - 1568-ci ilin yanvarında [[Qəhqəhə qalası]]nda öldürülmüşdür.
# Sultan Fərrux Mirzə - 1568-ci ilin yanvarında [[Qəhqəhə qalası]]nda öldürülmüşdür.
 
== Mirası ==
Əlqas Mirzənin [[Şahnaməçilik|şahnaməçi]]<nowiki/>si [[Fəthullah Arif Çələbi]] Osmanlı sarayında yaşamış və Osmanlı imperiyasına rəsmi dövlət tarixçiliyi ənənəsini gətirmişdir. Əlqasın saray şairi olan [[Əflatun Şirvani]] daha sonra onu bu vəzifədə əvəz etmişdir.<ref>Necib Âsım, “Osmanlı"Osmanlı Tarih-nüvisleri ve Müverrihleri”Müverrihleri", Tarih-i Osmânî Encümeni Mecmuası (TOEM), İstanbul</ref>
 
== İstinadlar ==