Süfrə aksesuarları: Redaktələr arasındakı fərq

{{vikiləşdirmək}}

'''Süfrə aksesuarları''' — insanların yemək yeyərkən istifadə etdikləri [[qaşıq]], [[çəngəl]], [[bıçaq]] və s. vasitələr.

 

 

İlk qaşıqların nə vaxt yarandığı isə məlum deyil, çünki ilk qaşıqlar gil, qozun qabığı və balıqqulaqlarından düzəldilmişdi. Həmin dövrdən sonra insanlar hələ də bəzi qidaların hazırlanmasında balıqqulaqğındanm olan qaşıqlardan istifadə edir, hətta latın və qədim yunanlılarda qaşıq ilbizin qulaqları da adlandırılır. Bizim eradan əvvəl III əsrdən başlayaraq balığın sümüklıərindən və taxtadan hazrılanmış qaşıqlar meydana gəldi. Qədim yunanlılar artıq qızıl qaşıqlardan yararlanırdı. Misirdə qaşıqları zinət əşyalarından hazırlayırdılar, xüsusi sümüklər və daşlarla bəzəyirdilər, aid kəndlilər isə taxta qaşıqdan istifadə edir, ya da yeməkləri əlləri ilə yeyirdilər. Cənub şərqi Asiyada kristalda gözəl qaşıqlar düzəldirdilər, daha sonra bunlar farfırla əvəz edildi. Avropada daha çox taxta qaşıqlara yer verilirdi. İngilis sözü kimi tanınan spoon məhz yonqar mənasını ifadə edir. Rusiyada isə Avropadan da tez bir müddətdə qaşıqlar yayılmağöa başladı. XIX əsrə kimi taxtadan olan qaşıqları qonaqlığa gedəndə aparmaq mümkün idi. Bu növdə olan qaşıqların müxtəlif formlarada və tiplərdə olanları da var idi. Rusiyada ilk dəfə gümüş qaşığın istifadəsi 988–ci ilə aid edilir. Həmin dövrdə yeni sülhün əldə olunması üçün Vladimir Krasno Solnışka çoxlu sayda gümüşdən olan qaşıq tələb etmişdi.

Romalılar bu süfrə aksesuarlarını bütün Roma İmperoyasına yaymağı bacardılar. Onlar qaşığın uzun qulplu formasına üstübnlük verirdilər. Avropada qaşıqlar yumru aşağı hissədən və rahat tutmaq üçün nəzərdə tutulmuş qısa qulpdan ibarət idi. Yalnız XV – XVII əsrlərdə yenidən oval formada oplan uzun qaşıqlardan istifadə edilməyə başlandı. Xüsusi parikllərdən və geyimlərdən yararlanmağa başlanıldığı dövrdə qaşıqlarda da müxtəlif dəyişikliklər edildi və formaca uzadılmağa başlandı. XIX əsrin ortalarında yastı formada qulp hissəsi olan və barmaqlarla alicənab üsulda tutmağı mümkün olan qaşıqlar yaradıldı. Həmin vaxt da qaşıqların 12 apostoldan uibarət olan fioqursası yaradılıdı. Məhz buna görə də müasir zamanımızda belə servislərin hamısı 12 parçadan ibarətdir. Balaca uşaqları xaç suyuna çəkildiyi zaman onlara gümüşdən hazırlanmış apostol qaşıqları verilirdi. İndiki dövrdə qədər bu adət bir çox xristian xalqlarında saxlanılmışdır. Qonşumuz Rusiyada isə bu adət uşağın birinci dişi çıxdığı zaman edilir. İncəsənət nümunəsi kimi süfrə aksesuarları lap qədim zamanlardan istifadə edilir. Süfrə gümüşləri aristokratlığın simvolu idi və etiketin əsas hissəsini təşkil edərək təmtarağın predmeti sayılırdı. XVII əsrin sonlarında metal qaşıqlar tanınmağın əsas predmeti olmaqdabn çıxdı və istəınilən ailədə bürüncdən olan qaşıqlara rast gəlmək mümkün idi. XIX əsrin əvvəllərində mislə nikel və sinkin qarışığından olan qaşıqlar meydana gəldi, hansı ki, gümüşə çox bənzəyirdi. Melxiordan qayırılmış qaşıqlar tezliklə Avropada məşhurlaşdı. XIX əsrin ortalarında aliminiumdan olan servislərin geniş yayıldığı dövr idi. III Napalyonun dövründə onun süfrəsi ətrafında alüminium qaşıqlar yalnız imperatorun və ən hörmətcil qonaqların stolunda yer alırdı. Digər insanlar isə başqa materiallardan olanq qaşıqlardan qidalanırdı.

 

== Çəngəl - ən gənc süfrə aksesuarıdır. ==