Fövqəldövlət: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Tam hazır deyil, bir neçə gün ərzində tamamlanması gözlənilir.
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 8:
"Super güc" termininin dəqiq bir təsviri mövcud deyil və mənbələr arasında fərq ola bilər. Lakin,bu təriflərin hər birinə uyğun olan xüsusiyyət super gücün dövlət hakimiyyətinin yeddi ölçüsü— coğrafiya, əhali, iqtisadiyyat, resurslar, hərbi, diplomatiya və milli kimliyi ilə yüksək səviyyədə təmin olunmasıdır.
[[Fayl:Superpower map 1945.png|thumb|376x376px|1945-ci ildə bir dünya xəritəsi. William T.R. Fox, [[Amerika Birləşmiş Ştatları]] (göy), [[Sovet Sosialist Respublikaları İttifaqı|Sovet İttifaqı]] (qırmızı) və [[Britaniya imperiyası]] (firuzəyi) Dünyanın Super Gücləri]]
Bu dövr ilk dəfə 1944-cü ildən əvvəl qəbul olunmuş [[böyük güc]]<nowiki/>lərdən daha da böyük olan gücləri təsvir etmək üçün istifadə olunurdu, lakin, İkinci Dünya Müharibəsindən sonra Birləşmiş Ştatlara və Sovet İttifaqına aid edilməsinin ardından termin müəyyən məna qazanmışdır. Çünki, ABŞ və Sovet İttifaqı qlobal siyasətə və hərbi hakimiyyətə böyük təsir göstərə blmişdibilmişdi. Termin mövcud siyasi məna baxımından, 1943-cü ildə müharibədən sonrakı dünya nizamının potensial forması ilə bağlı holland-amerikan geostrateq Nicholas Spykman tərəfindən bir sıra mühazirələrdə bu ifadə istifadə olunmuş,yaranmışdır.Bu termin Britaniya imperiyasının və Amerika Birləşmiş Ştatlarının dünyanın sülhü və rifahı üçün vacib olan misilsiz dənizçilik üstünlüyünə istinad edilərək hazırlanmış "Sülh coğrafiyası" kitabının əsasını təşkil edir.
[[Fayl:US insular areas.svg|thumb|373x373px|
[[Amerika Birləşmiş Ştatları]] dünyanın yeganə super gücüdür.
]]
Bir il sonra, 1944-cü ildə amerikan xarici siyasət professoru William Tr Fox, "Böyük Qüvvələr: Amerika Birləşmiş Ştatları, Britaniya və Sovet İttifaqı — SülhOnların Məsələlərisülh məsuliyyəti" kitabının konsepsiyası üzərində işlənibişləyib. superFox güclüisə bir"Supergüc" millətdir.ifadəsini Foxo "Superpower"zamanki sözünümüharibədən də anlaşıldığı kimi, bir-biri ilə mübarizə aparan dövlətlər arasında dünya səviyyəsində ən yüksək statusu tuta bilən gücün yeni bir kateqoriyasınıölkəni müəyyən etmək üçün istifadə etdi. Bu müharibə sonra göstərdikləri qəza kimi, dövlətlər bir-birinə qarşı qlobal miqyasda mübarizə aparmalı və mübarizə apara bilmişlər. Onun sözlərinə görə, Böyüko dövlətdir:zaman Böyük Britaniya, Amerika Birləşmiş Ştatları və Sovet İttifaqı böyük dövlətlər idi. Britaniya imperiyası hələ də dünya tarixindəki ən böyük imperiya idi və dünya əhalisinin 25% -dən çoxunu saxlayan və dünyanın ümumi torpaq sahəsinin 25% -ni idarə edən ən böyük güc hesab edirdiedilirdi. Amerika Birləşmiş Ştatları və Sovet İttifaqı isə İkinci Dünya müharibəsi dövründə gücləndi.Britaniya isə müharibədən sonra ciddi siyasi, maliyyədövründəmüstəmləkə gücləndiproblemləri ilə üzləşdi.Bu səbəbdən, Britaniya artıq digər rəqibləri ilə müqayisə edilə bilməyəcəkdi.20-ci əsrin sonlarında isə imperiya artıq tədricən dağılmış , qlobal gücü isə azalmışdı.
 
Lyman Millerin sözlərinə görə, "superfövqəldövlətlərin gücgücü boyudörd əsas komponentlərigüc dördoxu büdcəvasitəsilə bürosundaölçülə ölçülürbilər: hərbi, iqtisadi, siyasi və mədəni (və ya siyasətçi Jozef NyeNyenin ifadəsinə görə " yumşaq güc ").
 
KanadaKanadadakı KanadalıQueen's UniversitetininUniversitetindən Kim Riçard NossalNossalın fikrincə , "ümumilikdə bu müddəa kontinental ölçülü torpaq sahəsini işğal edən, böyük bir əhaliəhaliyə (nisbətən ən azı digər böyük dövlətlərə) sahib siyasi birliyin, qida və təbii sərvətlərinsərvətlər genişdaxil yerliolmaqla əhaliüstün ehtiyatlarıiqtisadi daxil olmaqlaimkana, beynəlxalq əlaqəyəəlaqələrdən yüksək dərəcədə asılılıqasılı göstərmişdirolmayan və ən əsası, yaxşı inkişaf etmiş bir nüvə gücünə sahib idiolan (nəticədəölkələri normalxarakterizə olaraq ikinci vuruş qabiliyyəti kimi təyin edilmişdir)edir.
 
Professor Paul Dukesin fikrincəfikirlərinə əsasən , "birFövqəldövlət super güc, dünyayıdünyanı məhv etmək, böyükimkanı iqtisadida potensialadaxil olmaqla nüfuzuqlobal əmrstrategiya etməyəaparmağı bacarmalı,böyük universaliqtisadi ideologiyanıpotensiala təqdim etməyənüfuza imkansahib verənolmalı qlobal strategiyanıdünyaya həyatauniversal keçirəbir bilməliidealogiya təqdim etməlidir.". Baxmayaraq kiLakin, "bu əsas tərifə bir çoxbəzi dəyişikliklər edilə bilər" : Professor Teufel Dreyerin sözlərinə görə, "superSuper güc, gücünü yumşaq və sərt şəkillərdə qlobal səviyyədə layihələndirəyansıda bilməlibilməlidir.". "Superpower: Dünyada Amerikanın rolu üçün üç seçim" kitabının başyazarı direktoru doktor IanAvrasiya BremmerQrupunun Avrasiyaqurucusu Qrupuolan Dr.Ian Bremmer, bir supergücün "dünyanın hər bölgəsində millətlərin əksəriyyətini ala bilməyəcək əhəmiyyətli tədbirlər görmələrini təmin etmək üçün kifayət qədər hərbi, siyasi və iqtisadi güc tətbiq edə biləcək bir ölkə" olduğunu müdafiə edir.
 
== Keçmişin super gücləri ==