Xarici siyasət: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
kRedaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 8:
Münasibətlərin uzunmüddətli idarə olunması ideyası diplomatiyanı idarə edən peşəkar diplomatik korpusun inkişafını davam etdirdi . 1711-ci ildən başlayaraq “diplomatiya” termini qrupların və ya millətlərin nümayəndələri arasında danışıqlar aparmaq sənətini və təcrübəsini ifadə etmək mənasında istifadə edilmişdir .
ABŞ-dakı Xarici Əlaqələr Şurası kimi təşkilatlar bəzən dövlət xarici əlaqələr təşkilatları tərəfindən mövcud siyasətə alternativ olaraq xarici siyasət təklifləri hazırlamaq və ya inkişaf edən münasibətlərin analitik qiymətləndirmələrini təmin etmək üçün istifadə olunur.
== Məqsədləri ==
Hökumətin xarici siyasətini motivasiya edə biləcək bir neçə məqsəd vardır. Digər səbəblərlə yanaşı, xarici siyasət müdafiə və təhlükəsizliyə, iqtisadi faydaya və ya ehtiyacı olan dövlətlərə yardım göstərməyə yönəldilə bilər. Bütün xarici siyasət məqsədləri bir-biri ilə bağlıdır və hər bir dövlət üçün vahid, hərtərəfli xarici siyasətə töhfə verir. Daxili siyasətdən fərqli olaraq, xarici siyasət məsələləri xarici ölkələrdə baş verən proseslərə və böyük hadisələrə cavab olaraq birdən-birə yaranmağa meyllidir.<ref>{{Cite journal |last=Wood |first=B. Dan |last2=Peake |first2=Jeffrey S. |date=1998 |title=The Dynamics of Foreign Policy Agenda Setting |journal=[[American Political Science Review]] |volume=92 |pages=173–184}}</ref>
=== Müdafiə ===
Xarici siyasət çox vaxt milli təhlükəsizliyin təmin edilməsinə yönəldilir<ref>{{Cite journal |last=Mintz |first=Alex |last2=Redd |first2=Steven B. |date=2013 |title=Policy Perspectives on National Security and Foreign Policy Decision Making |journal=[[Policy Studies Journal]] |volume=41}}</ref>. Hökumətlər tarixən hücuma qarşı daha güclü müqavimət göstərmək və qarşısını almaq üçün xarici dövlətlərlə hərbi ittifaqlar qurmuşlar.<ref>{{Cite journal |last=Leeds |first=Brett Ashley |date=2003-07-01 |title=Do Alliances Deter Aggression? The Influence of Military Alliances on the Initiation of Militarized Interstate Disputes |journal=American Journal of Political Science |language=en |volume=47 |issue=3 |pages=427–439 |doi=10.1111/1540-5907.00031 |issn=1540-5907}}</ref> Xarici siyasət həmçinin yumşaq güc, beynəlxalq təcrid və ya müharibə yolu ilə rəqib dövlətlərlə mübarizəyə yönəlib.
XXI əsrdə müdafiə xarici siyasəti qlobal terrorizm təhlükəsini aradan qaldırmaq üçün genişləndi. Xarici yardım və maliyyə sanksiyaları kimi xarici siyasət tədbirlərinin terrorçuların fəaliyyətini azaltdığı, hərbi müdaxilə və hərbi yardımın isə terror fəaliyyətinin riskini artırdığı düşünülür.<ref>{{Cite book|last=Lai |first=Brian |date=2017 |title=Terrorism and Foreign Policy |publisher=[[Oxford University Press]]}}</ref><ref>{{Cite journal |last=Savun |first=Burcu |last2=Phillips |first2=Brian J. |date=2009 |title=Democracy, Foreign Policy, and Terrorism |journal=[[Journal of Conflict Resolution]] |volume=53 |pages=878–904}}</ref><ref>{{Cite book |last=Silke |first=Andrew |title=Terrorists, Victims and Society: Psychological Perspectives on Terrorism and its Consequences |publisher=[[John Wiley & Sons]] |year=2003 |pages=215–232 |chapter=Retaliating Against Terrorism}}</ref> Xarici siyasət ətraf mühit və qlobal sağlamlıq kimi digər təhlükəsizlik və təhlükəsizliklə bağlı məsələlərdə də qlobal əməkdaşlığı asanlaşdırmaq üçün genişləndi.
=== İqtisadi ===
Xarici siyasət ölkənin dünya iqtisadiyyatında və beynəlxalq ticarətdə rolu üçün mərkəzidir. İqtisadi xarici siyasət məsələlərinə ticarət müqavilələrinin yaradılması, xarici yardımın bölüşdürülməsi, idxal və ixracın idarə edilməsi daxil ola bilər. Ümumdünya Ticarət Təşkilatı əksər ölkələrin iqtisadi xarici siyasətini asanlaşdırır.
=== Beynəlmiləlçi məqsədlər ===
Bir çox dövlətlər "qoruma məsuliyyəti" konsepsiyası adı altında humanitar proqramlar hazırlayıblar. Liberal beynəlmiləlçiliyin tərəfdarları hesab edirlər ki, daha güclü və imkanlı ölkələrin vəzifəsi daha az güclü ölkələrə yardım və dəstək verməkdir. Bu ideya çox vaxt idealist düşüncə məktəbi ilə əlaqələndirilir. Liberal beynəlmiləlçi dəstəyi müdafiə və ya iqtisadi dəstək şəklində ola bilər <ref>{{Cite journal |last=Orford |first=Anne |date=2013 |title=Moral Internationalism and the Responsibility to Protect |journal=[[European Journal of International Law]] |volume=24 |pages=83–108}}</ref>
== Xarici siyasətin doqquz qaydası ==
| |||