Vikipediya

Nerva: Redaktələr arasındakı fərq

Tarixə interaktiv şəkildə baxın
← Əvvəlki redaktəSonrakı redaktə →
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
VizualVikimətn
Sətir 1:
{{Dövlət xadimi
|adı = Nerva<br />[[Latın dili|lat.]]'''M. Cocceius Nerva'''
|şəkil = Nerva.JPG
|titul = XII. Roma İmperatoru
|bayraq = Labarum.svg
|bayraq2 = Flag of Palaeologus Emperor - Libro del conosçimiento de todos los rregnos.svg
|dövr əvvəl = [[Fayl:Spqrstone.jpg|120px]]<br />[[18 sentyabr]] [[96]]
|dövr son = [[1 yanvar]] [[98]]
|sələfi = [[Domisian]]
Sətir 11:
|dini = Çoxallahlılıq
|doğum tarixi = 8.11.30
|doğum yeri = [[Fayl:Vexilloid of the Roman Empire.svg|25px]] [[Roma İmperiyası]]<br />[[Fayl:Narni-Stemma.svg|25px]] [[Narni]]
|vəfat tarixi = 27.1.98
|vəfat yeri = [[Fayl:Vexilloid of the Roman Empire.svg|25px]] [[Roma İmperiyası]]<br />[[Roma]]
|dəfn yeri = [[Avqust məqbərəsi]]
|sülalə = [[Nerva-Antonin]]
Sətir 22:
}}
[[Fayl:Nerva pushkin.jpg|thumb|220px]]
[[Fayl:Tempio di Minerva detto Le colonnacce.jpg|thumb|220px|Nerva forumunun qalıqları]]
'''Mark Kokçey Nerva''' ({{lang-la|Marcus Cocceius Nerva}}; * [[8 noyabr]] [[30]]; † [[27 yanvar]] [[98]]) — Antoninlər sülaləsinin banisi, "Beş yaxşı imperator"dan birincisi.
 
== Həyatı ==
Nerva [[Vespasian]] kimi flavi sülaləsinə mənsub olub, əsilli nəcabətli ailəsi əslən Romadan bir qədər şimalda yerləşən Narnia şəhərindəndir. Babası və atası dövrünün seçilən hüquqşünas və aristokratlarından olmuşlar. Ata-baba sənətinin davamçısı olan Nervanın şairlik və artistlik qabiliyyəti onu imperator Neronun sevimlisinə çevirmişdir. Karyerasına konsul kimi [[71]]-ci ildə imperator Vaspasianın dövründə başlamış və [[90]]-cicı illərdə [[Domisian]]ın hakimiyyəti dövründə davam etmişdir.
 
== İmperatorluğu ==
[[96]]-cı ildə Domisian sui-qəsd nəticəsində öldürüldükdən sonra, artıq yaşlaşmış və sonsuz Nerva senatın dəstəyi ilə [[18 sentyabr]] [[96]]-cı ildə imperator elan edilir və Domisiana qarşı [[xatirənin lənətlənməsi|onu xatirədən silmək]] ([[latın dili|lat.]] ''Damnatio memoriae'') qərarı verir. Senatın bu tədbirli planı digər hakimiyyət iddiaçılarını geri çəkilməyə məcbur edir.
 
[[Domisian]] zamanında sürgün edilənlərin geriyə dönməsinə və mülklərinə yenidən sahib olmasına izin verən Nerva, [[Pretorian qvardiyası]]nın (latın dili|lat. praetoriani) imperator sarayını hücumundan sonra ordu içində nüfuzunu bərpa etmək məqsədilə Domisianın sui-qəsdində əli olanların edam olunmasına qərar verir və eyni zamanda ispanyalı hərbi komandan [[Trayan]]ı öğulluğa götürərək ozündən sonrakı xələfi elan edir.
 
Nerva hakimiyyət dövrünün qısa olmasına baxmayaraq bir neçə humanist islahatlar həyata keçirmişdir. Kasıblara yardım məqsədilə alimentar fond yaratmış, torpaq sahələrinin alqı-satqısına və tikintiyə müxtəlif maliyyə güzəştləri etməklə Romanın tikilib genişlənməsinə nail olmuşdur. Qladiator döyüşlərini müvvəqqəti dayandırmaqla və şəxsi ianələrin artması hesabına dövlət xəzinəsinə gəlirlər artmağa başlamışdır. Onun zamanında hələ Domisian tərəfindən tikintisinə başlanılmış yeni forum (Narva forumu) sona çatdırılmış, yeni infrastrukturlar yaradılmış və su kəmərləri bərpa etdirilmişdir.
Sətir 71:
 
</timeline>
 
{{ Sələf-xələf (Roma İmperiyası)
| İMPERATOR = [[Fayl:Nerva.JPG|50 px]]<br />Nerva
| ZAMAN = Nerva-Antonin sülaləsinin imperatoru
| SƏLƏF = [[Fayl:Domitien.jpg|50 px]]<br />[[Domisian]]
| XƏLƏF = [[Fayl:Trajan-Xanten.JPG|50 px]]<br />[[Trayan]]
 
}}
 
== Ölümü ==
Nerva iflic olduqdan üç həftə sonra [[27 yanvar]] [[98]]-ci ildə [[Sallus bağçası]] adlanan yerdə vəfat etmişdir. Külü Mars çölündəki [[Avqust məqbərəsi]]ndə saxlanılan sonuncu imperator olmuşdur.
 
== Mənbə ==
* John D. Grainger: Nerva and the Roman succession crisis of AD 96–99. London 2003, ISBN 0-415-34958-3.
* Bruno Grenzheuser: Kaiser und Senat in der Zeit von Nero bis Nerva. Dissertation, Münster 1964.
 
{{Roma imperatorları}}
 
Mənbə — "https://az.wikipedia.org/wiki/Nerva"