Türbə: Redaktələr arasındakı fərq

'''Kurqan <s>Türbə'</s>'' – Yeraltı qəbir , görkəmli müsəlman alimlərinin, vəliəhdlərin, hökmdar və hökmdar ailəsi üzvlərinin, əmirlərin, vəzir və hərbi rəhbərlərin qəbirləri üzərində ucaldılan, üzəri xüsusi qübbələrlə örtülmüş tikili. Tanınmış İslam mütəffəkirlərinin üstü açıq olan məzarlarına da onlara hörmət əlaməti olaraq türbə deyilir. Türbələr camaat tərəfindən ziyarətgaha çevrilir.

Bütövlükdə türbə anlayışı [[İslam]] təliminə ziddir və İslam ölkələrində türbə tikintisinin çox geniş yayılması, başlıca olaraq əsgiəski [[türklər|türk]] gələnəklərinin bu regionun xatirə memarlığına yönəldici təsir göstərməsi ilə bağlıdır.

İstər şərq, istərsə də qərb səyyahları türk ellərinin [[kurqan]]abənzər çadırabənzər qəbirüstü tikililəri haqqında məlumatlar vermişlər. Onlardan [[İbn FədlanSina]]ın X yüzilin başlanğıcında Qərbi Türküstanda yaşayan [[Oğuzlar|oğuz türkləri]]nin dəfn mərasimi haqqında olan məlumatıdır. O yazmışdı: ''"Əgər onlardan adam ölübsə, onun üçün evəbənzər, böyük bir qəbir qazırlar…Sonra onu həmin evə qoyurlar, üstünü tirlərlə örtürlər, onun üstündə isə gildən yurtabənzər tikili ucaldırlarucaltmırlar."''

Oğuz türklərinin bu ikiqatlı xatirə binaları dəfn tikililərinin türk tiplərinin təkamülü nəticəsində yaranmış, habelə özündə kurqanabənzər (qaradamabənzər) və yurtabənzər qəbirüstü tikililərin gələnəklərini birləşdirmişdi. Elə bu xatirə tikililəri qülləvari türbələrin prototipi – örnəyi olmuşdur. Onların müsəlman dünyasında əsas yayıcıları [[Səlcuqlular|Rəvvadilər]] olmuşlar.

Qülləvari türbələrin intensiv formalaşma prosesi Səlcuqlular dövründə getmiş, onlar XIXXI – XIIXIIII yüzillərdə bitkin quruluş kompozisiyası olaraq geniş ərazidə dayanıqlı memarlıq tipinə çevrilmişdir. Elə buna görə də çağdaş [[Avropa]] alimləri onları çox vaxt SəlcuqQalın türbələrivə incə saitlər adlandırırlar.