Dolbear qanunu: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0.9.1 |
|||
Sətir 2:
'''Dolbear qanunu''' – havanın [[temperatur]]u ilə [[çəyirtkələr]]in cırıldama sayı arasında əlaqəni göstərən qanun.<ref name=frings57/><ref name=frings62/> Qanunun düsturu [[Eymos Dolbear]] tərəfindən təklif olunmuş və 1897-ci ildə ''"Çəyirtkələr termometr kimi"'' adlı məqalədə nəşr olunmuşdur.<ref name=dolbear>{{cite journal |last1=Dolbear |first1=Amos |year=1897 |title=The cricket as a thermometer |journal=The American Naturalist |volume=31 |issue=371 |pages=970–971 |url=https://books.google.com/?id=Jqco0ttVn0gC&lpg=PA970&dq=%22The%20Cricket%20as%20a%20Thermometer%22&pg=PA970#v=onepage&q=%22The%20Cricket%20as%20a%20Thermometer%22&f=false|accessdate=27 November 2012 |doi=10.1086/276739|doi-access=free }}</ref> Dolbeardan öncə 1881-ci ildə [[Marqaret Bruks]] çəyirtkələrin cırıldaması ilə temperatur arasında əlaqəni müşahidə etmişdir, lakin onun araşdırması Dolbearə qədər diqqətə alınmamışdır.<ref name=frings62/>
Dolbear hansı çəyirtkə növü üzərində müşahidə apardığını qeyd etməsə də, tədqiqatçıların fikrincə [[qarlı ağac çəyirtkəsi]]ni (''Oecanthus niveus'') nəzərdə tutduğunu güman etmişdir.<ref name=frings57>{{cite journal |last1=Frings |first1=Hubert |last2=Frings |first2=Mable |year=1957 |title=The effects of temperature on chirp-rate of male cone-headed grasshoppers, Neoconocephalus ensiger |journal=Journal of Experimental Zoology |volume=134 |issue=3 |pages=411–425 |doi=10.1002/jez.1401340302 |pmid=13475653 }}</ref><ref name=frings62>{{cite journal |last1=Frings |first1=Hubert |last2=Frings |first2=Mable |year=1962 |title=Effects of temperature on the ordinary song of the common meadow grasshopper, Orchelimum vulgare (Orthoptera: Tettigoniidae) |journal=Journal of Experimental Zoology |volume=151 |issue=1 |pages=33–51 |doi=10.1002/jez.1401510104 }}</ref> Lakin ilkin məqalələrdə qarlı ağac çəyirtkəsi səhvən ''Oecanthus niveus'' olaraq adlandırılmışdı, növün düzgün olan elmi adı ''[[Oecanthus fultoni]]'' şəklindədir.<ref name=walker62>
Bir çox düzənlik çəyirtkəsinin cırıldaması ilə temperatur arasında əlaqə çox dəqiq deyil. Onların cırıldaması yaş və cütləşmə kimi müxtəlif faktorlardan da asılıdır. Lakin Dolbearın düsturu ən dəqiq olan düstur hesab olunur.
| |||