Takahaşi Yoşitoki: Redaktələr arasındakı fərq

{{nihonqo|'''Takahaşi Yoşitoki'''|高橋至時||{{DVTY}}}} – [[Edo dövründədövrü]]ndə yaşamış [[Yaponiya]] astronomu[[astronom]]u və təqvim islahatçısı. Onun tərəfindən tərtib olunmuş [[Kansey təqvimi]] 1798-ci ildə istifadə olunmağa başlanmışdır. Kartoqraf [[İno Tadataka]]nın müəllimi olmuşdur.

Takahaşi Yoşitoki 1764-cü ildə Yaponiyanın[[Yaponiya]]nın [[Osaka]] şəhərində doğulmuşdur.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} Atası [[Takahaşi Tokuciro]] aşağı rütbəli məmur idi.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} O, gənc yaşlarından etibarən riyaziyyata[[riyaziyyat]]a maraq göstərmişdir.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} 1779-cu ildə atasının peşəsini götürmüş, boş vaxtlarını intellektual fəaliyyətə həsr etməyə başlamışdırqərar vermişdir.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} 1787-ci ildə təqvim alimi [[Asada QoryudanQoryu]]dan dərslər almışdıralmağa başlamışdır.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} O, Asadanın digər tələbəsi olan [[Hazama Şiqetomi]] ilə yaxın münasibətəlaqələr qurmuşdur.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}}

Takahaşi Asadanın dəstəyi ilə daha dəqiq [[Ay təqvimi]] hazırlamaq üçün riyaziyyat və müşahidə texnikalarını öyrənməyə davam etmişdir.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} Asadanın məktəbində İqnatius[[İqnats Köqler]] tərəfindən redaktə olunmuş ''"Təqvim elmi və astronomiya kompendiumuna sikvel"'' əsərini oxuyaraq [[Kepler qanunları]] və Jan-Dominik[[Covanni KassinininKassini]]nin Günəş ilə Ayın hərəkətləri haqqında olan işləri ilə tanış olmuşdur.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}}

Asada məktəbinin reputasiyasının güclənməsi və elmdə əldə olunan irəliləyişlərlə əlaqədar olaraq [[Tokuqava şoqunluğu]] istifadə olunan [[Horyaku təqviminintəqvimi]]nin köhnəldiyi və təqvim islahatının vacib olduğu qənaətinə gəlmişdir.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} Təqvim islahatı layihəsinə Asada dəvət olunsa da, xəstə olduğu üçün Takahaşi və Hazamanı məsləhət görmüşdür.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} Onlar [[Edo]] şəhərinə getmiş və Takahaşi 1795-ci ildə Astronomiya bürosuna qəbul edilmişdir.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} Təqvim islahatı üçün planlar 1797-ci ildə tamamlanmış və [[Kansey təqvimi]] adlı yeni təqvim 1798-ci ildə rəsmi olaraq istifadə olunmağa başlamışdır.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}}

Takahaşi hesab edirdi ki, Ay təqviminin dəqiq olması üçün coğrafi uzunluqların və enliklərin də dəqiq hesablanması lazımdır.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} O, tələbəsi [[İno TadatakanınTadataka]]nın köməyi ilə milli ölçmə işi başlatmışdır.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} Gördükləri iş nəticəsində Yaponiya ilə bağlı böyük [[xəritə]] kolleksiyası yaranmışdır.{{sfn|Biographical TakahaşiEncyclopedia of Astronomers}} O, İnonun coğrafi uzunluqlar və enliklər haqqındakı işlərinə böyük təsir göstərmişdir.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}}

Takahaşi Qərbdən bir çox ideya götürmüş, [[trepidasiya]] üçün episiklik nəzəriyyə üzərində işləmişdir.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} O, [[Jerom LalandınLaland]]ın ''"Astronomiya haqqında traktat"'' əsərinin [[Niderland dili|holland]] versiyasını tərcümə etməyə başlamış və ''"Lalandın astronomiyasının təhlili"'' adlı əsər tərtib etmişdir.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} Lakin əsərin tərcüməsini tamamlaya bilməmişdir.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} Həyatının sonlarına doğru planetlərin[[planet]]lərin hərəkətini hesablamaq üçün dəqiq metodlar hazırlamağa çalışmışdır.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}}

Takahaşinin iki oğlu da astronom olmuşdur.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} O, öləndə böyük oğlu [[Takahaşi Kaqeyasu]] atasının Astronomiya bürosundakı yerini tutmuşdur.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}} İkinci oğlu [[Takahaşi Kaqesuke]] isə [[Şibukava Şunkay|Şibukava ailəsi]] tərəfindən qəbul edilmişdir.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}}

Takahaşi Kaqesuke atasının yarımçıq işini götürərək Jerom Lalandın əsərinin tərcüməsini başa çatdırmışdır.{{sfn|Biographical Encyclopedia of Astronomers}}