17:35, 20 noyabr 2021 tarixindəki versiya redaktə En Merker (müzakirə \| töhfələr) Avtopatrullar, Təcrübəli istifadəçilər, Səhifə addəyişdiriciləri 51.439 redaktə →‎Xarici keçidlər ← Əvvəlki redaktə		07:31, 20 sentyabr 2022 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Elshad Iman (Elşad İman) (müzakirə \| töhfələr) 16.305 redaktə vikiləşdirmə Sonrakı redaktə →
Sətir 20: \|atası = General Əlixan Hüseynov \|anası = Tutun xanım Hüseynov \|xidmət illəri = [[1864]]-[[1907]] \|mənsubiyyəti = [[Fayl:Flag of Russia.svg\|25px]] [[Rusiya imperiyası]] \|qoşun növü = [[Fayl:Badge of the Russian Imperial Army.jpg\|25px]] [[Rusiya İmperator Ordusu]] Sətir 28: \|titul_2 = [[Tiflis quberniyası\|Tiflis qubernator]]u \|bayraq_2 = Flag of Russia.svg \|dövr əvvəl_2 = dekabr [[1905]] \|dövr son_2 = yanvar [[1906]] \|sələfi_2 = \|xələfi_2 = Sətir 50: \|vikianbar = }} '''Maqsud Əlixanov Avarski''' ({{DVTY}}) — [[Rusiya İmperator Ordusu]]nun general-leytenantı (22 aprel 1907), [[Marı]] qəzasının rəisi<ref>* [http://runivers.ru/bookreader/book57849/#page/265/mode/1up ''Гизетти А. Л.'' Сборник сведений о георгиевских кавалерах и боевых знаках отличий Кавказских войск. Тифлис, 1901, с.255]</ref> və [[Tiflis quberniyası]]nın qubernatoru. II Qafqaz kazak diviziyasının komandanı. Kaytmaz Əlixanovun böyük qardaşı. Maqsud Əlixanov [[Rusiya İmperator Ordusu]]nda 44 il 11 ay xidmət etmişdir. Əsgərdən generala qədər karyera yüksəlişi etmişdir. Əlixanov Rusiya imperiyasının 30 ali mükafatına layiq qörülüb. O, polkovnik rütbəsində olanda 4-cü dərəcəli [[Müqəddəs Georgi ordeni]]nə layiq görülüb. Adı [[Kreml (Moskva)\|~~Kreml~~Kremlin]]in Georgi salonunda qızıl hərflərlə mərmər lövhəyə yazılıb. 1883–1885-ci illərdə o, bu mükafata layiq görülən yeganə qafqazlıdır. Ondan sonra daha heç kəs bu mükafata layiq görülməyib. Sovet hakimiyyəti illərində "mürtəce" general-qubernator adlandırılan Əlixanov hərbçi olmaqla bərabər sox mühüm şəhərlərin başçısı vəzifəsini də icra etmişdir. [[İrəvan quberniyası]]nın, [[Tiflis quberniyası]]nın və [[Kutaisi quberniyası]]nın general-qubernatoru olmuşdur. Maqsud Əlixanov 1877–78-ci illərdə rus-türk müharibəsində Naxçıvanskilərlə birgə vuruşub. [[Kəlbəli xan Naxçıvanski (xanzadə)\|Kəlbəli xan]] və [[İsmayıl xan Naxçıvanski]] ilə dostluq edib. Əlixanov-Avarski 1907-ci il iyulun 3-də [[Gümrü]]də daşnak terrorçuları tərəfindən edilən sui-qəsd nəticəsində həlak olmuşdur. == Həyatı == 23 noyabr (5 dekabr) 1846-cı ildə Dağıstanın Xunzax kəndində rus ordusunun general-mayoru milliyətcə avar Əlixan Hüseynov və Tutun xanımın ailəsində anadan olmuşdur. Uşaq ikən [[Şeyx Şamil]] tərəfindən girov götürülmüş, [[Fidyə (Girov pulu)\|fidyə]]dən sonra azad edilmişdir. Bundan sonra atası tərəfindən 2-ci Tiflis zadəgan gimnaziyasına təhsil almağa göndərilmişdir. Sətir 63 ⟶ 64: [[Fayl:Alikhanov.jpg\|250px\|thumb\|Maqsud Əlixanov Avarski \|left]] [[Fayl:Иллюстрация к статье «Алиханов-Аварский, Максуд». Военная энциклопедия Сытина (Санкт-Петербург, 1911-1915).jpg\|250px\|thumb\|right\|Maqsud Əlixanov Avarski general formasında]] Maqsud Əlixanov 1862-ci ildə 2-ci Konstantinovski hərbi məktəbinə daxil olur. O, 1864-cü ildə Sum Qussar alayında [[kornet]] kimi xidmətə qəbul edilir. 1 fevral 1868-ci ildən [[poruçik]], 11 fevral 1869-cu ildən [[ştabs-rotmistr]] rütbələrinə yüksəlir. 1871-ci ildən [[rotmistr]] rütbəsi ilə [[Dağıstan vilayəti]]nin hərbi rəisi knyaz L. İ. Melikovun adyutantı vəzifəsində çalışmışdır. 1873-cü ildə Qafqaz Ordusunun Baş Komandanı, [[Böyük knyaz]] [[Mixail Nikolayeviç Romanov]]un yanında xüsusi təyinatlı xidmətə qəbul olunmuşdur. Elə həmin il Manqışlak dəstəsinin tərkibində Xivə yürüşündə iştirak etmiş və döyüşlərdə yaralanmışdı. Sağaldıqdan sonra [[Türkmənbaşı\|Krasnovodsk]]a xidmətə göndərilmişdir. 1875-ci ilin yayında Əlixanovla başqa bir zabit arasında dava düşmüş, hər ikisi məhkəməlik olmuşdur. Bir il sonra Əlixanov-Avarski nizamnamə qaydalarını pozma və zabiti öldürməyə cəhd ittihamı ilə bütün mükafatlardan məhrum edilməklə rütbəsi aşağı salındı. 1877-ci ilin sentyabrında İrəvan dəstəsinin tərkibində [[Rusiya-Osmanlı müharibəsi (1877-1878)\|Rusiya-Osmanlı müharibəsi]]nin Qafqaz cəbhəsində vuruşan 15-ci Pereyaslavl Draqon alayında sıravi əsgər kimi xidmətə təyin olundu. Əlixanov-Avarski [[Dəvəboynu döyüşü]]ndə fərqləndiyinə görə 4-cü dərəcəli Hərbi ordeni ilə təltif edildi. Sətir 73 ⟶ 74: 1879-cu ildə Əlixanov-Avarski [[Zakaspiysk vilayəti]]nə göndərildi. Burda [[Axal-Təkə ekspedisiyası]] zamanı general Lomakinin dəstəsinin tərkibində [[Gökdepe]]yə hücumda iştirak etdi. Hücum uğursuz olsa da, [[praporşik]] rütbəsinə yüksəldi. 1882-ci ildə Əlixanov-Avarski tacir karvanının pərdəsi altında [[Marı]]ya səfər etdi və burada türkmən ağsaqqalları ilə gizli danışıqlar apardı. 1883-cü ildə kiçik bir dəstə ilə [[Xorasan]]a yürüş etdi. [[Qafqaz canişinliyi\|Qafqaz canişini]]nin tapşırığı ilə kəşfiyyat zamanı [[Nasirəddin şah Qacar]]la görüşüb, onunla sərhəd məsələlərini müzakirə etdi. Bir il sonra Marıya rəsmi səfər baş tutdu, bunun nəticəsi olaraq Mərv vahəsinin Rusiya imperiyasına birləşdirilməsi oldu. Əlixanov-Avarski özü [[Zakaspiysk vilayəti]]nin Marı qəzasının birinci rəisi təyin edildi. Məhkəmə qərarı ilə alınan mayor rütbəsi və ordenləri də ona qaytarıldı.<ref>Список подполковникам по старшинству. Исправлено по 1-е июля. — СПб., 1884, с. 971</ref> 6 may 1884-cü ildə podpolkovnik rütbəsini yüksəldi. 1885-ci il martın 18-də [[Sərhədabad (Türkmənistan)\|Kuşka]] yaxınlığında general Aleksey Komarovun komandanlığı altında rus qoşunlarının əfqanlarla döyüşü baş verdi. Podpolkovnik Əlixanov-Avarski döyüşdə yüz müvəqqəti Mərv milisi ilə üç yüz Qafqaz kazak alayına komandanlıq etdi. Bu döyüşdə fərqləndiyinə görə 4-cü dərəcəli [[Müqəddəs Georgi ordeni]] ilə təltif edildi.<ref>[http://george-orden.narod.ru/ordgrg4st1885.html Георгиевская страница: Кавалеры Военного ордена 4-го класса]</ref> Sətir 79 ⟶ 80: 1890-cı il yanvarın 16-da ordunun piyada qoşunlarında qalmaqla Qafqaz Hərbi Dairəsinin qoşunlarında xidmətə göndərildi. Əlixanova 6 oktyabr 1898-ci ildə polkovnik rütbəsi verildi.<ref>[[:ru:Список полковникам по старшинству]]. Составлен по 1-е февраля 1899 г. — СПб., 1899, с. 881</ref> 1900-cü ildə Çin kampaniyasında iştirak etdi, bundan sonra 14 oktyabr 1901-ci ildə general-mayor rütbəsinə yüksəldi.<ref>[[:ru:Список генералам по старшинству]]. Составлен по 1-е сентября 1902 года. — СПб., 1902. с. 1150</ref> 1905-ci ilin yayında o, [[Erməni-azərbaycanlı qırğınları (1905-1906)\|erməni-azərbaycanlı qırğınları]]nın baş verdiyi [[İrəvan quberniyası]]nı ~~“sakitləşdirmək”~~"sakitləşdirmək" üçün göndərildi. Burda qayda-qanunu bərpa edərkən erməilərin ciddi müqaviməti ilə rastlaşdı.<ref>«"Санкт-Петербургские Ведомости»", 27.7.1905</ref><ref>«"Санкт-Петербургские Ведомости»", 27.7.1905)</ref><ref>«"Сын Отечества»", 7.9.1905</ref><ref>«"Санкт-Петербургские Ведомости»", 1.7.1905</ref> 1905-ci ilin dekabrında Əlixanov-Avarski [[Tiflis quberniyası\|Tiflisin müvəqqəti qubernatoru]], 1906-cı ilin yanvarından [[Kutaisi quberniyası]]nın müvəqqəti general-qubernatoru təyin edildi. Əlixanov daşnaklarla uğurlu mübarizə aparırdı. Bu səbəbdən onun həyatına 8 dəfə sui-qəsd cəhdi edilmişdir. O, bomba partlaması nəticəsində bir neçə dəfə yaralanıb, lakin istefaya getməmişdir.<ref name="А">[http://nvo.ng.ru/notes/2006-01-13/8_general.html Горский генерал Алиханов-Аварский]</ref> Sağaldıqdan sonra 1907-ci ilin əvvəlində II Qafqaz kazak diviziyasına komandanlıq edirdi. Aprelin 22-də o, general-leytenant rütbəsi alaraq diviziya rəisi təyin edildi.<ref>Список генералам по старшинству. Часть I, II и III. Составлен по 4-е июля 1907 года. — СПб., 1907, — с. 341</ref> Əlixanov-Avarski 1907-ci il iyulun 3-də [[Gümrü\|~~Aleksandropol~~Aleksandropolda]]da [[Daşnaksutyun\|daşnak]] terrorçuları tərəfindən öldürülüb. O, Kabardin alayının iclasından qayıdarkən Bebutovskaya küçəsində oğlunun, həmçinin general Qlebovun arvadı və qızının da olduğu faytona iki bomba atılmışdı.<ref>{{kitab3 \|автор = Иванов Р. Н. \|заглавие = Генерал Максуд Алиханов: триумф и трагедия. Документальное повествование Sətir 99 ⟶ 100: == Rütbələri == * [[Kornet]] -— 23 may 1864-cü il * [[Poruçik]] -— 1 fevral 1868-ci il * [[Ştabs-kapitan]] -— 1 sentyabr 1871-ci il * [[Rotmistr]] -— 1 sentyabr 1871-ci il * [[Mayor]] -— 8 noyabr 1873-cü il * Rütbələri əlindən alınmış -— 30 iyul 1877-ci il * [[~~Praporşik \|~~Praporşik]] -— 24 avqust 1880-ci il * [[Poruçik]] -— 27 iyul 1882-ci il * [[Ştabs-kapitan]] -— 13 iyul 1883-cü il * Mayor rütbəsi bərpa edildi -— 23 fevral 1884-cü il * [[Podpolkovnik]] -— 6 may 1884-cü il * [[Polkovnik]] -— 6 oktyabr 1898-ci il * [[General-mayor]] -— 14 oktyabr 1901-ci il * [[General-leytenant]] -— 22 aprel 1907-ci il. == Mükafatları == * Müqəddəs Vladimir opdeni III dərəcə, qılınc və lentlərlə (1872) * [["Müqəddəs Stanislav" ordeni]] II dərəcə, qılıncla (1874) * IV dərəcəli Hərbi Müqəddəs Georgi xaçı nişanı (1877) * IV dərəcəli [[Müqəddəs Georgi ordeni]] (28 dekabr 1885) * [["Müqəddəs Anna" ordeni]] II dərəcə (1888) * Müqəddəs Vladimir opdeni III dərəcə (1899) * [["Müqəddəs Stanislav" ordeni]] I dərəcə, (1904) * [["Müqəddəs Anna" ordeni]] I dərəcə (1906) '''xarici mükafatları''' * [[Şiri Xurşid ordeni]] III dərəcə ([[Qacar dövləti]]) (1884) * [[Şiri Xurşid ordeni]] II dərəcə ([[Qacar dövləti]]) (1900) * [[Şiri Xurşid ordeni]] I dərəcə ([[Qacar dövləti]]) (1902) * "Buxara ulduzu" ordeni II dərəcə ([[Buxara əmirliyi]]) (1895) Sətir 137 ⟶ 139: == İstinadlar == {{İstinad siyahısı}} == Ədəbiyyat == * ''Иванов Р. Н.'' Генерал Максуд Алиханов: триумф и трагедия. — Мх.: [[:ru:Эпоха. Издательский дом\|Издательский дом «"Эпоха»"]], 2003. — С. 645. * Бой на Кушке и его 25-летний юбилей 18/III ~~1885 — 18~~1885–18/III 1910 г. Военное сообщение Ген. штаба полк. Шеманского. С планом боя и др. прил. (Исключительно по архивным материалам). — {{СПб.}}, 1910. * [[:ru:Список генералам по старшинству]]. Составлен по 1 июля 1906 года. — СПб., 1906. * ''Бондаренко И. И., Климов Д. В.'' [https://web.archive.org/web/20131017225356/http://www.runivers.ru/doc/historical-journal/article/?JOURNAL=&ID=459562 Жертвы политического террора в России (~~1901—1912~~1901–1912)] / [https://web.archive.org/web/20131017225341/http://www.runivers.ru/upload/iblock/ec9/istoricheskyvestnik.pdf Терроризм в России в начале XX в.] (Исторический вестник. — Т. 2 [149]. — Декабрь 2012). — С. ~~190—215~~190–215. * [http://yablor.ru/blogs/iz-knigi-russkoy-skorbi-general-alihanovavarskiy/2629915 Книга русской скорби. Издание Русского народного союза имени Михаила Архангела. Т. I]. — СПб., 1908. == Xarici keçidlər == * [http://nvo.ng.ru/notes/2004-02-27/8_book.html Независимое военное обозрение. С пером и саблей]

Maqsud Əlixanov Avarski: Redaktələr arasındakı fərq