Kartvel dilləri: Redaktələr arasındakı fərq

'''Kartvel dilləri''' ([[Gürcü dili|gür.]]: [[Gürcü əlifbası|g.ə.]] ქართველური ენები, [[Latın əlifbası|l.ə.]] '''kartveluri enebi''') — [[Cənubi Qafqaz]]ın qərbində əsasən [[Gürcüstan]]da yayılmş dil ailəsi. Əvvəllər elmi ədəbiyyatda səhvən Qafqaz dil ailəsinin tərkibinə daxil edilmişdir, hazırda özlüyündə müstəqil dil ailəsi olduğu linqvistiklər tərəfindən təsdiqlənmişdir.<ref name="введение">Общая характеристика картвельских языков: [http://www.randevu-zip.narod.ru/caucase/addon/kart2.pdf введение] {{Vebarxiv|url=https://web.archive.org/web/20220125142320/http://www.randevu-zip.narod.ru/caucase/addon/kart2.pdf |date=2022-01-25 }}</ref> Bu dil ailəsinin tərkibinə [[Gürcü dili|gürcü]] (və ya ''kart dili''), [[Meqrel dili|meqrel]] (laz və meqrel dilləri birlikdə ''zan'' və ya ''kolx'' dili adlanır), [[Laz dili|laz]] (və ya ''çan'') və [[Svan dili|svan]] dilləri daxildir. Qrammatik yaxınlıqlarına və leksik fərqliliklərinə görə bu dillərin dördü də qohum hesab olunsa da üç əsas qrupa ayrılırlar: şimali kartvel qrupu-[[Svan dili|svan]] dili, zan qrupu-[[Meqrel dili|meqrel]] və [[Laz dili|laz]] dilləri və cənubi kartvel qrupu-[[Gürcü dili|gürcü]] dili. [[Gürcü dili]] onlarla ləhcəyə və yüzlərlə şivəyə sahibdir. Zan qrupu bəzən bir dil, [[Laz dili|lazca]] və [[Meqrel dili|meqrelc]]ə isə onun ləhçələri hesab edilirlər. Şimali kartvel qrupunu təşkil edən [[Svan dili|svan]] dili özlüyündə dörd ləhcəni ehtiva edir: yuxarıbal, aşağıbal, laşx və lentex ləhcələri hazırki [[Gürcüstan Respublikası]]nın şimalında dağlıq bölgədə dar ərazidə İnqura və Tsxenis-Tsxali yüksəklikləri arasında yayılmışdır, bütün ləhcələri bir-birindən xeyli ölçüdə fərqlənir.<ref name="введение" /> Yalnız gürcü dilinin yazısı vardır.<ref name="введение" /> Kartvel dil ailəsinə aid dillərin ən qədim yazı nümunəsi V əsrdə [[Qüds]]də inşa edilmiş kilsənin üzərində tapılmışdır.<ref name="введение" /> Bu yazı qədim gürcü dilində yazılmışdır. Bu dildə olan yazılara V–XI əsrlərdə inşa edilmiş abidələrin üzərində təsadüf edilir.<ref name="введение" /> Fonoloji sistemində 6–7 sait və 28–30 samit fonemin olduğu göstərilir. SSRİ–də 1970-ci il siyahıyaalınması zamanı kartvel dillərində danışan bütün əhali "gürcü" adıyla siyahıya alınmışdı, qeydə alınmış 3.245.300 nəfər etnik "gürcü"dən 3.193.491 nəfəri öz millətinin dilini ana dili olaraq göstərmişdi.<ref>I. Introduction. — 3. Langues dans le Caucasie, de l'Asie centrale soviétique et de la Sibérie. — 3.1. Liste des langues, [https://yadi.sk/i/REGdxPn3mrboF page 52]. // Composition linguistique des nations du monde. 5. L'Europe et l'URSS. Directeurs de l'edition: Heinz Kloss et Grant D. McConnell. Centre international de recherches sur le bilinguisme. Québec: Les Presses de l'Université Laval, 1984, 862 pages. ISBN 9782763770444</ref>