Gələrsən-Görərsən qalası: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 49:
Daha sonralar, 16-cı əsr tarixçisi Həsən Rumlunun "Əhsənüt Təvarix" əsərində Şah Təhmasıbın 1551-ci ildə Şəkiyə yürüşü ilə əlaqədar olaraq Gələsən Görəsən qalasının adına biz bir daha təsadüf edirik. Məlumat üçün əlavə edək ki ilk toqquşmada Şəkinin əsas əmirlərindən biri olan Hüseyn ağa (Bu ad ərəb əlifbası ilə yazılmış mətndə hən də "Cövşən ağa" kimi oxunula bilər!) həlak olmuş və Dərviş Məhəmməd xan Hüseyn ağanın qardaşı Mahmud bəyi Kiş qalabəyi təyin etmişdir. Lakin 20 günlük müqavimətdən sonra Mahmud bəy təslim oldu. Gələsən Görəsəndə də drammatik döyüşlər getdi. Qızılbaşlar Osmanlılarla müharibə etmək üçün Portuqaliyadan təzəcə göndərilmiş "Firəng topları"ndan istifadə edirdilər. Bu toplardan birini yuxarı qaldırdılar ki qalaya yaxından atəş açsınlar, lakin birdən qalanın qapısı aşıldı və içəridən bir dəstə adam çıxıb topçuları öldürdü və "Firəng topu"nu özləri ilə götürüb qalaya apardılar. Bundan sonra Gələsən-Görəsəndən də "Firəng top"u atılmağa başladı. Lakin Kiş qalası təslim olduqdan sonra Gələsən-Görəsənin müdafiəsi çətinləşirdi. Bir gecə Dərviş Məhəmməd xan 400 nəfərlə qaladan çıxıb mühasirəni yarmaq istədi və döyüş zamanı bu dəstədən 250 nəfər, o cümlədən Dərviş Məhəmməd xan özü də öldürüldü. Amma Mahmud bəy, hansı ki Kiş qalasını Şəh Təhmasibə təslim etmişdi və şahın yanında idi, onun bəxti gətirdi, qarma-qarışıqlıqdan istifadə edib qaçdı.
Növbəti dəfə biz Gələsən-Görəsən qalasının adına [[1743]]-cü ildə [[Nadir şah]]ın [[Şəki]]yə hücumu ilə əlaqədar Şəkinin yerli tarixçilərinin, Kərim ağa Şəkixanovun və Hacı Seyid Əbdülhəmidin, əsərlərində təsadüf edirik. Nadir Şah qalanı ala bilmədi. Maraqlıdır ki, Nadır şahın bu müvəffəqiyyətsizliyi barədə onun saray tarixçiləri heç nə yazmayıblar. Amma şahın ordusunda bir rus məsləhətçi var idi, o gizlincə, Həştərxana göndərdiyi raportda bunu təsdiq etmişdir. Həmçinin, yazırdı ki, "deyirlər, şahın ordusunda 100 min nəfər var, amma mən dağın
Nadir şah geri çəkilməyə məcbur olur, amma bir müddətdən sonra gizlincə Şəkiyə bir dəstə göndərir, onlar qəfildən hücum edərək Şəkini çalıb-talayırlar və buradan çoxlu əsir aparırlar. Əsirləri geri qaytarmaq üçün Hacı Çələbi xan öz böyük oğlu Həsən ağanı Nadir şahın yanına danışığa göndərir. Görünür, Hacı Çələbi xan ən nəhayətdə Nadir şahın hakimiyyətini qəbul etməyə məcbur olub. Maraqlıdır ki, 1806-cı ildə rus qoşunu ilə Şəki xanlığını qoşununun toqquşması nəticəsində birinci tərəf qələbə qazanmış və onların şəkililərdən qənimət götürdükləri 6 bayraqdan biri Nadir şahın bayrağı idi. Amma həmin bayraq heç də Nadir şahın zamanında deyil, daha 100 il əvvəl Hindistanda hazırlanmışdı...
Hazırda qala dağılmış vəziyyətdədir və ciddi təmir işlərinin aparılması lazımdır. Qalanın müxtəlif hissələri dağılmış vəziyyətdə, bir-birinə yaxın ərazilərdə yerləşir. İndi qalaya ekskursiyalar təşkil olunur və turistlərə açıq şəkildə bura daxil olmağa icazə verilir.
| |||