01:30, 25 iyul 2021 tarixindəki versiya redaktə İşçiBot (müzakirə \| töhfələr) Botlar 59.228 redaktə k tənzimləmə ← Əvvəlki redaktə		21:54, 17 dekabr 2022 tarixindəki versiya redaktə əvvəlki halına qaytar Dorotheaa (müzakirə \| töhfələr) Təcrübəli istifadəçilər 2.328 redaktə vikiləşdirmə Sonrakı redaktə →
Sətir 2: {{mənbə azlığı}} [[Fayl:Holy Roman Empire 1648.svg\|300px\|thumb\|[[Müqəddəs Roma imperiyası]] 1648-ci ildə]] ~~'''Vestfaliya sülhü''' beynəlxalq münasibətlərdə suveren dövlət prinsipinin bərqərar olmasına gətirdi.~~ '''Vestfaliya sülhü''' -— [[15 may]] və [[24 oktyabr]] [[1648]]-ci ildə Osnabrük və Münsterdə imzalanan [[sülh müqavilələri]]. Bu sülh beynəlxalq münasibətlərdə suveren dövlət prinsipinin bərqərar olmasına gətirdi. == Sülh danışıqlarının keçirildiyi yer == Sülh haqqında danışıqlar Vestfaliya əyalətinin tarixi ərazilərində: Müntser katolik yepiskopluğunda və Osnabryuk protestant yepiskopluğunda keçirilirdi. Müqəddəs Roma imperiyası tərəflər arasında bərabər prinsiplərin təmin edilməsi məqsədilə sülh danışıqlarının şərtlərinin müzakirəsini protestant dövlətlər və İsveşlə Osnabryuk yepiskopluğunda, katolik dövlətlər və Fransa ilə Müntser yepiskopluğunda aparırdı. Müqəddəs Roma imperiyası tərəflər arasında bərabər prinsiplərin təmin edilməsi məqsədilə sülh danışıqlarının şərtlərinin müzakirəsini protestant dövlətlər və İsveşlə Osnabryuk yepiskopluğunda, katolik dövlətlər və Fransa ilə Müntser yepiskopluğunda aparırdı. Vestfaliya sülhünün bağlanması ilə [[Müqəddəs Roma imperiyası]]nda [[Otuzillik müharibə]] bitdi. Bəzən [[Şimali Reyn-Vestfaliya\|Vestfaliya]] sülhünə [[İspaniya]] ilə Birləşmiş Niderland Əyalətləri arasında, Səksənillik müharibəni bitirən 1648-ci il 30 yanvar sülh müqaviləsini də aid edirlər. Bununla belə [[Hollandiya]] ilə [[İspaniya]] arasındakı döyüş əməliyatlarını Otuzillik həm də [[Niderland inqilabı\|Səksənillik müharibə]]nin hissəsi hesab edirlər. Vestfaliya sülhü ilk müasir diplomatik konqresin nəticəsi hesab olunur. O, [[Avropa]]da milli suverenitet konsepsiyaya əsaslanan yeni qaydaların başlanğıcı oldu. Razılaşma [[Müqəddəs Roma imperiyası]], [[İspaniya]], [[Fransa]], [[İsveç]], [[Niderland]] və [[Müqəddəs Roma imperiyası]] knyazları timsalında onların müttəfiqlərinə aid idi. [[1806]]-cı ilə qədər Osnabrük və Münster sazişləri normaları [[Müqəddəs Roma imperiyası]]nın konstitusion qanununun bir hissəsi hesab olunurdu. Bəzən [[1659~~]]–cu~~-cu ildə imzalanan və [[Fransa]] ilə [[İspaniya]] arasında [[müharibə]]yə son qoyan Pireney sülhü də ~~“ümumi~~"ümumi ~~həmrəyliyin”~~həmrəyliyin" son mərhələsi hesab olunur. Üç illik danışıqlardan sonra [[24 oktyabr]] [[1648~~]]–ci~~-ci ildə Otuzillik müharibəyə (~~[[1618]]–[[1648]]~~1618–1648) son qoyan ~~“Vestfaliya~~"Vestfaliya ~~sülhü”~~sülhü" bağlandı. Bu [[müharibə]]də katolik və protestan knyazları rəqib idi. Birinciləri [[İspaniya]], [[Avstriya]] və [[Reç Pospolita\|Polşa]], ikinciləri [[Fransa]], [[İsveç]], [[Danimarka]], [[Niderland]], [[Böyük Britaniya]] və [[Rusiya]] dəstəklədi.▼ Vestfaliya sülhünün bağlanması ilə [[Müqəddəs Roma imperiyası]]nda [[Otuzillik müharibə]] bitdi. Bəzən [[Şimali Reyn-Vestfaliya\|Vestfaliya]] sülhünə [[İspaniya]] ilə Birləşmiş Niderland Əyalətləri arasında, Səksənillik müharibəni bitirən [[1648]]-ci il [[30 yanvar]] sülh müqaviləsini də aid edirlər. Bununla belə [[Hollandiya]] ilə [[İspaniya]] arasındakı döyüş əməliyatlarını Otuzillik həm də [[Niderland inqilabı\|Səksənillik müharibə]]nin hissəsi hesab edirlər. Vestfaliya sülhü ilk müasir diplomatik konqresin nəticəsi hesab olunur. ▲O, [[Avropa]]da milli suverenitet konsepsiyaya əsaslanan yeni qaydaların başlanğıcı oldu. Razılaşma [[Müqəddəs Roma imperiyası]], [[İspaniya]], [[Fransa]], [[İsveç]], [[Niderland]] və [[Müqəddəs Roma imperiyası]] knyazları timsalında onların müttəfiqlərinə aid idi. [[1806]]-cı ilə qədər Osnabrük və Münster sazişləri normaları [[Müqəddəs Roma imperiyası]]nın konstitusion qanununun bir hissəsi hesab olunurdu. Bəzən [[1659]]–cu ildə imzalanan və [[Fransa]] ilə [[İspaniya]] arasında [[müharibə]]yə son qoyan Pireney sülhü də “ümumi həmrəyliyin” son mərhələsi hesab olunur. Üç illik danışıqlardan sonra [[24 oktyabr]] [[1648]]–ci ildə Otuzillik müharibəyə ([[1618]]–[[1648]]) son qoyan “Vestfaliya sülhü” bağlandı. Bu [[müharibə]]də katolik və protestan knyazları rəqib idi. Birinciləri [[İspaniya]], [[Avstriya]] və [[Reç Pospolita\|Polşa]], ikinciləri [[Fransa]], [[İsveç]], [[Danimarka]], [[Niderland]], [[Böyük Britaniya]] və [[Rusiya]] dəstəklədi. == Tərəflərin ərazi iddiaları == Konqres iştirakçısı olan ölkələrin hər biri öz məqsədlərini güdürdü: [[Fransa]] Elzas və Brayzax ərazilərinə yiyələnmək, Mets, Tul və Verden yepiskopluqları üzərində öz hüquqlarının tanınmasına cəhd göstərirdi. [[İsveç]] Pomeraniyanı, Sileziyanı və həmçinin Vismarı, Bremen, Ferden yepiskopluqlarını və ordunun buraxılması üçün pul tələb edirdi. [[Müqəddəs Roma imperiyası]] Pinerolo qalasına iddialı idi. Vesfaliya sülhü iki müqavilədən ibarətdir – ([[Müqəddəs Roma imperiyası]] ilə [[İsveç]] arasında bağlanan) Osnabrük və (Müqəddəs Roma imperiyası ilə [[Fransa]] və onun müttəfiqləri arasında bağlanan) Münster razılaşmaları. Bu müqvilədə ilk dəfə [[Rusiya]]nın [[Avropa]] dövlətləri sırasında ''Moskoviya'' kimi adı keçir. Vestfaliya sülhü [[İsveç]] və [[Niderland]]a öz müstəqilliyini qorumaq imkanı verdi, ancaq [[Almaniya]]nın taleyində mənfi rol oynadı: onun ərazisinin bir hissəsinin [[İsveç]] və [[Fransa]]ya keçməsindən başqa, ölkədə uzun müddətə yarımfeodal pərakəndəlik bərqərar oldu. == Tarixi dəyərləndirmələr == Tarixçilər arasında Vestfaliya sülhünə müxtəlif münasibət var. Bəziləri hesab edir ki. Bu sülh, əsas prinsipləri: bərabər hüquqlu dövlətlər, problemlərin sülh yolu ilə həll edilməsi öhdəlikləri, birgə asayişi saxlamaq ideyası; suverenitet anlayışı meydana gəlməsi, olan müasir beynəlxalq hüququn əsasını qoydu. Başqaları hesab edir ki, Vestfaliya sülhü beynəlxalq münasibətlərin köhnə iyerarxik qaydalarını dağıdaraq, əvəzində qayda qanunu saxlamaq üçün əməli mexanizm yarada bilmədi. == Mənbə == [http://www.calend.ru/event/4403/ Vestfaliya sülhü bağlandı] == Həmçinin bax == * [[Otuzillik müharibə]] [[Kateqoriya:Müqavilələr]]

Vestfaliya sülhü: Redaktələr arasındakı fərq