III Leo (imperator): Redaktələr arasındakı fərq

{{Dövlət xadimi|adı='''III Leo'''|uşağı=[[Anna (Artabasdın xanımı)|Anna]]<br/>[[V Konstantin (imperator)|V Konstantin]]<br/>İrina<br/>Kosmo|titul=[[Bizans imperatorlarının siyahısı|Bizans imperatoru]]|hakimiyyət müddəti=[[25 mart]] [[717]] - [[18 iyun]] [[741]]|xələfi=[[V Konstantin (imperator)|V Konstantin]]<br/>[[Artabasd (imperator)|Artabasd]]|sələfi=[[III Feodosi (imperator)|III Feodosi]]|şəkil=Solidus of Leo III.png}}'''III Leo''' ({{Dil-gr|Λέων ὁ Ἴσαυρος}}) ({{DVTY}}) — [[Bizans imperatorlarının siyahısı|Bizans imperatoru]].<ref>Norwich, John J. (1991). ''Byzantium: The Apogee''. Alfred A. Knopf, Inc. ISBN 0-394-53779-3</ref><ref>Alexander, Paul Julius (1985). ''The Byzantine Apocalyptic Tradition''. University of California Press. p. 66 (note 21). ISBN 9780520049987</ref><ref>Cooper, Eric; Decker, Michael J. (2012). ''Life and Society in Byzantine Cappadocia''. Springer. p. 42. ISBN 9781137029645</ref>

Əslən indiki [[Suriya]]<nowiki/>nın şimal bölgəsindən olan Leonun ailəsi, [[II Yustinian]]<nowiki/>ın bölgədə apardığı siyasətlə Trakyaya köçürülmüş ailələrdən biridir. [[II Yustinian]] taxtdan endirildikdən sonra [[705]]-ci ildə yenidən hakimiyyəti əldə etmək məqsədilə [[Konstantinopol]]<nowiki/>a səfər etmiş, bu səfər əsnasında onu və ordusu qarşılayan Leo ordu ehtiyaclarının qarşılanmasında köməklik göstərmişdir. Beləcə, imperatorun ordusuna qatılan Leo sonrakı illərdə hərbi karyerasında sürətlə yüksəlməyə başlamışdır. [[II Anastasi]] dönəmində əyalət birliklərindən birinin başına gətirilən Leo, bu vəzifədə ikən [[Kiçik Asiya|Anadolu]]<nowiki/>ya yürüş edən [[ərəblər]]<nowiki/>lə mübarizə aparmışdır. Daha sonra qızını, özü kimi ordu generalı olan [[Artabasd (imperator)|Artabasd]]<nowiki/>la evləndirərək onun dəstəyini qazanmış, topladığı hərbi birliklərlə imperator [[III Feodosi (imperator)|III Feodosi]]<nowiki/>yə qarşı ayaqlanmışdır.

İlk mərhələdə imperator ordusunu məğlub edən Leo [[Nikomediya]] yaxınlığında imperatorun yeganə oğlunu və bəzi aristokratları əsir aldı. Bu hadisənin ardından [[Konstantinopol]] yaxınlığında sülh müzakirələrinə başladı. Nəticədə [[III Feodosi (imperator)|III Feodosi]] [[Efes]]<nowiki/>ə çəkilməsinə icazə verilməsi şərtilə taxtdan çəkildi və [[Konstantinopol Pravoslav Kilsəsi|Konstantinopol patriarxı]]<nowiki/>nın da təsdiqiylə Leo şəhərə daxil olaraq [[25 mart]] [[717]]-ci ildə [[Ayasofiya]]<nowiki/>da [[imperator]] elan edildi. Onun taxta çıxmasıyla 22 ildir davam edən anarxiya dönəmi başa çatdı.

Ancaq o əsnada [[ərəblər]] Anadolunun böyük bir hissəsini ələ keçirmiş, [[15 avqust]] [[717]]-ci ildə 80 minlik orduyla [[Konstantinopol]]<nowiki/>u mühasirəyə almışdı. [[1 sentyabr]] günü [[ərəblər]]<nowiki/>ə məxsus 1800 gəmilik donanma da mühasirəyə qatılmışdır. Ərəb gəmilərinin yandırılaraq məhv edildiyi bu mühasirə əsnasında Haliç boğazına ilk dəfə zəncir çəkilmişdir. Bu məğlubiyyətin bir digər səbəbi də ərəb ordusunda yaranan qıtlıq və hava şəraitinin pisləşməsi idi. Digər tərəfdən Bizansla müttəfiq olan bulqarların da [[ərəblər]]<nowiki/>ə hücum etməsinin ardından [[15 avqust]] [[718]]-ci ildə mühasirə qaldırıldı. [[720]]-ci ilin avqutsunda 2 yaşlı oğlu [[V Konstantin (imperator)|Konstantin]]<nowiki/>i ortaq imperator elan etdi. Mühasirənin ardından bölgədəki ərəb ağalığına son qoymaq məqsədilə [[Xəzər xaqanlığı|Xəzər xaqanı]] ilə ittifaq quran III Leo, oğlu və varisi [[V Konstantin (imperator)|Konstantin]]<nowiki/>i 733-cü ildə xaqanın qızı [[Çiçək (Xəzər xaqanının qızı)|Çiçək xatun]]<nowiki/>la evləndirərək bu ittifaqı daha da möhkəmləndirdi. [[740]]-cı ildə [[ərəblər]]<nowiki/>ə qarşı qazandığı qəti qələbənin ardından onların qərbi Anadoluda irəliləyişinin qarşısı alındı.

Hərbi sahədə qazandığı qələbələrin ardından imperiyada inzibati və hüquqi sahələrdə islahatlar aparan III Leo [[İkonomaxiya|ikonamaxiya]]<nowiki/>ya dəstək vermişdir. Ancaq onun ikonalara qarşı yürütdüyü bu siyasət yerli əhali və [[Roma-Katolik kilsəsi|katolik kilsəsi]]<nowiki/>nin narazılığına səbəb oldu. Paytaxt [[Konstantinopol]]<nowiki/>da kiçik həcmli iğtişaşlar törədildi.

[[741]]-ci ildə vəfat edən III Leonun 24 illik səltənəti əsnasında [[Bizans imperiyası]] hərbi sahədə bir çox nailiyyətlə əldə etmiş, ancaq dini zəmində yaranan çaxnaşmalar imperiyanın sonrakı illərdə içinə düşdüyü böhranı daha da alovlandırmışdır.

Mariya adlı xanımının və bu xanımından 4 övladının olduğu bilinir. Oğlunun doğulmasının ardından [[718]]-ci ilin avqustunda [[Avqust (titul)|Avqusta]] ünvanı almışdır.