Nəhrəvan döyüşü: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Sətir 33:
Bu döyüş, Əli ilə Suriyanın üsyançı valisi Müaviyə ibn Əbu Süfyan arasında olan Birinci Fitnə zamanı məsələni sülh yolu ilə həll etmək cəhdinin nəticəsi idi. Beləki ki Əlinin ordusundakı bir sıra döyüşçülər xəlifəni Allah yolunda xəyanət etməkdə ittiham edərək qiyam qaldırır. Sonralar bəzi mənbələrə görə, “xaricilər”, yəni “gedənlər” ləqəbli bu döyüşçülər dinc əhaliyə qarşı zorakılıq hərəkətləri edərək Əlini əsas qüvvələrini üsyanı yatırmağa atmağa məcbur etmişlər. Əlinin ordusundan say baxımından xeyli az olan üsyançılar onun qoşunları tərəfindən mühasirəyə alınaraq tamamilə məğlub edilirlər. Onların əksəriyyəti döyüşdə öldürülür<ref>"Nehrevan Muharebesi." Encyclopædia Britannica. Encyclopædia Britannica Online. Encyclopædia Britannica Inc.</ref>.
== Döyüş öncəsi ==
656-cı ildə xilafətin başçısı kimi əvvəllər qəbul edilmiş mübahisəli qərarlara görə üsyançılar üçüncü saleh xəlifə Osmanı öldürdülər. Mədinə sakinləri və Osmanın İraqdakı bəzi keçmiş sadiq təbəələri onu öz varisi, Məhəmməd peyğəmbərin kürəkəni və əmisi oğlu Əli ibn Əbu Talib elan etdilər. Lakin belə bir varislik peyğəmbərin bəzi səhabələrinin, xüsusən də [[Təlhə ibn Ubeydullah]] və [[Zübeyr ibn Əvvam]]ın və [[Aişə binti Əbu Bəkr|Aişə]]nin etirazına səbəb olur. Osmanın keçmiş müttəfiqi, əməvilər nəslindən olan Suriya valisi [[I Muaviyə|Müaviyə ibn Əbu Süfyan]] da Əlini xəlifə kimi tanımaqdan imtina edir və ondan sui-qəsdçilərin təhvil verilməsini tələb edir.
 
Əli ibn Əbu Talib ilkin işi Təlhə, Zübeyr və Aişənin üsyanını yatırmaq olur. 656-cı ildə [[Cəməl döyüşü]]ndə onların ordusunu məğlub edilir. Növbəti il Əli Siffində Müaviyə ilə qarşılaşır. Döyüş dalana dirəndikdə, Əli danışıqlara başlamaq qərarına gəlir və Quran ayələrinə istinad edərək, müsəlmanların bir-birini öldürməməli olduğunu deyərək məsələni hakimlərin qəraı ilə çözülməsini təklif edir<ref>Hinds Martin. The Siffin Arbitration Agreement (англ.) // Journal of Semitic Studies. — Oxf.: Oxford University Press, 1972. — Vol. 17, no. 1. — P. 93—129. — ISSN 1477-8556. — doi:10.1093/jss/17.1.93</ref>. Bəzi sərkərdələrin Əlinin müqəddəs kitaba təkrar-təkrar istinad etməsinin sadəcə örtük və hiylə olduğuna inandırmağa çalışsalar da, Əlinin qüvvələri döyüşü dayandırır. Əli məhkəmə təşkil edir ki, onun qarşısına duran məsələ ixtilafı Quran əsasında həll etmək vəzifəsini qoyulur. Bu səbəbdən onun ordusunda parçalanma başlayır. 12 min nəfər əsgərdən ibarət qüvvə ordudan qaçaraq paytaxtdan çox uzaq olmayan Harura şəhərində cəmləşir.