Quru çöllərin torpaqları: Redaktələr arasındakı fərq

'''ÜmumiQuru torpaqəmələgətirənçöllərin şəraititorpaqları''' -— quru və ekstrakontinental şəraitdə quru çöllərdə formalaşan şabalıdı və [[Qonur dağ-meşə torpaqları|qonur]] səhra-çöl torpaqları formalaşmışdır. Bu torpaqlar ən çox [[Asiya]] qitəsində yayılmışdır<ref>Quliyev İ.Ə. Ümumi torpaqşünaslıq və torpaq coğrafiyası Bakı 2014</ref>.

Bu torpaqlar - ensiz zolaq şəklində [[Qara dəniz|Qara]] və [[Azov dənizi|Azov]] dənizləri sahillərində, [[Şərqi Avropa]]<nowiki/>nın cənub-şərqində-Aşağı [[Volqaboyu]], [[Xəzər dənizi|Xəzər]] sahilində formalaşmışdır. Lakin, [[Qazaxıstan]] respublikası ərazisində bu torpaqlar geniş sahə tutur. Şabalıdı torpaqlar yayıldığı arealın ən şərq sahilləri Baykala qədər gedib çıxır.

Bu torpaqlar daha məhdud sahədə [[Qazaxıstan|Qazaxıstanda]]da [[yarımsəhra]]<nowiki/>larında yayılmışdır.

[[Quru-çöl landşaft kompleksi|Quru çöll]]ərinçöllərin iqlimi kəskin kontinentaldır. [[Avrasiya]] materikinin [[Avropa]] hissəsində +5-9°C, Asiyada +3-4°C təşkil edir. Qərbdə orta aylıq temperatur 32-36°C-yə yaxın, şərqdə isə -35-40°C-yə çatır. Orta illik yağıntıların miqdarı şimaldan cənuba doğru 300-350 mm-dən 200 mm-ə qədər azalır. Quru çöllərdə [[buxarlanma]] yağıntılara nisbətən yüksəkdir. [[Rütubətlənmə]] əmsalı 0,33-0,5-dir. Güclü küləklər həm torpağı qurudur, həm də eroziyaya məruz qoyur.

Çənli bitkilər və yovşanlar üstünlük təşkil edir. Bununla yanaşı kolcuqlar, nisbətən yaxşı rütubətlənən hissələrdə isə [[dənli bitkilər]], [[şoranşorangə]] bitki qrupları üstünlük təşkil edir.

Müxtəlif tərkibə və mənşəyə, yaşa malik lössbənzər gillicələrdir. Burda Xəzər transqressiyasının dördüncü dövr çöküntülərindən, aşağı poleozoyun metomorfik və püskürmə süxurlarına qədər rast gəlinir. Bəzi rayonlarda qədim delta çöküntüləri üzərində geniş qumluqlar yayılmışdır. Bu cür sahələrə [[Rusiya|Rusiya FederasiyasıFederasiyasının]]<nowiki/>nın [[Həştərxan vilayəti]] vilayəti və [[Qazaxıstan|Qazaxıstanın]]ın [[Aral dənizi|Aral]] sahili ərazilərində təsadüf olunur.