Pambıq (bitki): Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur |
|||
Sətir 1:
{{digər məna}}
{{Takson}}
'''{{latb|Gossypium}}''' ({{dil-la|Gossypium}})<ref>[[Nurəddin Əliyev]]. Azərbaycanın dərman bitkiləri və fitoterapiya. Bakı, Elm, 1998.</ref> — {{lataz|Malvaceae}} fəsiləsinə aid [[bitki]] cinsi.<ref>[[Elşad Qurbanov]]. Ali bitkilərin sistematikası, Bakı, 2009.</ref>
Sətir 36 ⟶ 7:
[[Fayl:2005cottonseed.PNG|thumb|right|300px]]
Pambıq çoxillik bitkidir. Bu sahədə tanınmış alim F. M. Mauyerin təsnifatına görə pambığın Asiya, Amerika, Afrika və Avstraliyanın tropik və subtropik rayonlarında bitən 35 növü var.
Pambıq Azərbaycanda "ağ qızıl" adlanır.
Pambıq isti və işıq sevən bitkidir. Vegetasiya müddətində (
Pambığın çiyidindən alınan yağ yemək məhsullarında işlədilir, ondan marqarin, qliserin, sabun, stearin, sürtkü yağları hazırlanır, tullantısı sellüloz, spirt, lak, linoleum, karton, kino plyonkası, izolyasiya materialları istehsalında istifadə olunur.
Pambığın vətəni Hindistandır. Hələ eramızdan 3 min il əvvəl burada pambıq əkilirdi. Pambığın Misirdə becərilməsi haqqında ilk məlumat e.ə. 1 əsrə aiddir. Çində yabanı pambığın lifi e.ə. 2 əsrdə istifadə edilmiş,
Orta Asiyada e.ə.
Qafqazda, xüsusilə Azərbaycanda pambıq Qədim Şərq ölkələri, əsasən İran vasitəsilə yayılmışdır. Mingəçevirdə arxeoloji qazıntılar zamanı
XVII əsrdən Azərbaycandan Rusiyaya pambıq ixracı genişlənmişdir. 18 əsrdə Mil-Muğan və Şirvan düzlərində geniş pambıq sahələri olmuşdur. 19 əsrin əvvəllərində Quba və Bakı ayələtlərində də pambıqçılıq inkişaf etdirilirdi. 19 əsrin 30-cu illərindən Azərbaycanda Misir və Amerika, həmçinin yerli Mazandaran və İravan pambıq sortları becərilirdi.
Sətir 63 ⟶ 34:
== Növləri ==
Azərbaycanda pambığın əsasən 5 növü mövcuddur:
* {{bt-azlat|Adi pambıq kolu|Gossypium hirsutum|L.}} (dərman bitkisi)
* Qossipium Barbadenze (''[[Gossypium barbadense]]'')
* Qossipium Triquspitatum
* Qossipium Arboreum (''[[Gossypium arboreum]]''
* Qossipium Herboseum(''[[Gossypium herbaceum]]'')
=== Digər növləri ===
Sətir 86 ⟶ 57:
== İstinadlar ==
{{İstinad siyahısı}}
{{İkiləpəli-qaralama}}
{{Taksonbar}}
|