Udilər: Redaktələr arasındakı fərq

Utilər haqqında daha ətraflı VIII əsrdə yaşamış [[Moisey Kalankatuklu]]nun “Alban tarixi”<ref>[http://udins.ru/%20index.php?option=com_content&task=view&id=31&Itemid=103 Movses Kalankatuci «История страны Алуанк» (в 3-х книгах)]</ref> əsərində məlumat verilmişdir. O, özünü uti tayfalarına aid edir. O, Aranda 26 alban tayfalarının olması haqda məlumat verir: “Onun (Aranın) oğlundan Uti, Qardman, Çavdey, Qarqar knyazlıqları yaranmışdır”.

 

 

Vll əsrdə ərəblərin işğal etdikdə və bütün ölkəni ərəb xilafətlinə qatanda əhalinin böyük hissəsinə, o cümlədən utilərə [[islam]] dinini qəbul etdirirlər. Lakin onların bir hissəsi əvvəlki inamlarını saxlayırlar. Hələ VI əsrdə aftokefal alban kilsəsini güclə öz tabeliyinə cəlb etmək cəhdlərinin olmuş, VII əsrdə ərəb xilafətinin icazəsi ilə erməni – qriqoryan kilsəsinin tərkibinə daxil edilmişdir. [[Alban Katolikoslarının siyahısı|Alban katalikosu]]nun qalmasına baxmayaraq, aktiv olaraq alban – xristianların etnik köklərinin dəyişdirilməsi və erməniləşdirilməsi siyasəti gedirdi. Nəticədə, [[Dağlıq Qarabağ]]da onlar bütovlükdə öz dil və mədəniyyətlərini itirmiş oldular. [[Qəbələ]] və [[Oğuz]] ərazisində udilər öz adət - ənənlərini və dillərini (yazısız) qoruyub saxlaya bilmişlər. [[1836]]-cı ildə rus pravoslav kilsəsi və rusiya idarəçiliyi alban katalikosunun taxtını və dəftərxanasını ləğv etdikdən sonra, udin – xristianlar erməni kilsəsinin tam təsiri altına düşürlər. Azərbaycanda islam dininin yayılması və türk dilinin inkişafı ilə əlaqədar, Azərbaycan xalqının uzunmüddət formalaşması ilə vahid – azərbaycanlı etnosu yaranmışdır. Lakin udi – xristianlar bu günkü günümüzə qədər etnik qrup kimi öz dillərini, maddi və mənəvi mədəniyyətlərini qoruyub saxlamışlar. [[Udi dili]] qafqaz dil ailəsinə aiddir. Lakin udilər Azərbaycan xalqının əcdadlarından biri hesab edilir.