Kiaksar: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Kiaksar''' - [[Midiya]] çarı (e.ə 625-584). İlk böyük Türk olan Kiaksar [[Manna]] və [[Midiya]] ərazisinə arasıkəsilməz basqınlar və qarətçi-hərbi səfərlər keçirmiş təcavüzkar Asur çarlığına son qoymuş şəxsdir. Heredotun yazdığına görə, 520 il müddətində asur çarları [[Manna]] və [[Midiya]] əhalisinə qarşı amansız olmuşlar. [[Asurlar]] tutduqları şəhər və kəndlərin kişilərinin qollarını və qulaqlarını kəsir,gözlərini çıxardırdılar, [[Mannalar]]ın və [[Madaylar]]ın başçılarını isə özləri ilə aparır,sarayda çarın və əyanların qarşısında dərilərrini soyurdular.
 
Kiaksar şəxs adının əsl formasını bərpa etmək çətindir.Şübhəsiz,[[Heredot]] fars məlumatçısından eşitdiyi adı qədim [[yunan dili]]nə uyğun surətdə yazmışdır. E.ə 519. ilə aid [[Bisütün qaya yazısı]]nda bu ad Huvaxştra kimidir. Bu da dəqiq deyil,çünki farsça olmayan ad [[fars dili]]nin fonetikasına uyğunlaşdırılmışdır və Huvaxştra kimi oxunan adın əsli Kuvaksatar,yaxud Kuyaksatardır.Asur mənbələrində bir neçə Midiyalının adında satar komponenti nəzərə çarpır-Satarpay,Satarpanu,Sataret və b.Ona görə də Kuvaksatar şəxs adındakı satar komponentinin Türkçə şat-vəliəhd,şahzadə və ər-kişi,igid,döyüşçü sözlərindən ibarət olduğunu güman etmək olar.18. əsrdə Xivə xanlığına aid arxiv sənədlərində [[qaraqalpaqlar]]da 9 nəfər Sadır şəxs adı çəkilir.[[İ.M.Dyakonov]] və [[E.A.Qrantovski]] adlarda satar sözünü qədim fars mənşəli hşatra-hakimiyyət sözünün asurca yazılışı sayır və bunun əsasında Maday etnosunun ari mənşəli(fars mənşəli) olduğunu yazırlar.Lakin yuxarıda deyilənlər bu fikrin yanlış olduğunu göstərir.Orta Asiyada Sak çarlarından biri Saksatar(bu adı e.ə 2. müəllifi Poliyen çəkir) şəxs adı məlumdur.Adın 1. komponenti Şərqi Hun xaqanı [[Mete]]nin oğlu Kiek(yazılışı çincədir,Kuyak,Kuvak kimi də oxuna bilər) və [[Çingiz xan]]ın nəvəsi Quyuk xanın ([[1205]]-[[1248]]) adlarında da vardır.Kiaksar(Huvaxştra) şəxs adının dəqiq mənasını müəyyən edə bilmədik.Əgər bu ad məhz [[Heredot]]un yazdığı kimi səslənmişsə,onu [[Şumer dili]]ndə kiak-sevimli sözündən və Sar(Şar)-Aşur allahının adından ibarət olduğunu və Şar(allah) sevimlidir mənasını verdiyini ehtimal etmək olar.Belə halda Kiaksar [[Midiya]]da [[teofor ad]]lardandır.