[[Füzuli]], eləcə də digər böyük şairlər [[Kərbəla hadisəsi]]ni vəsf etmiş, bu hadisələr haqqında [[mərsiyə]]lər yazmılmışdır. [[Aşura günü]] insanlar şəbeh qurur, həmin şəbehdə iştirak edən [[mərsiyyəxan]]lar [[muğam]]ın inkişafına böyük töhfələr vermişlər. Hətta sovetlərin dövründə belə bizim xalq İslama sədaqətini nümayiş etdirərər [[Məhərrəm]] ayında əyləncələrdən çəkinər, gizli yerlərdə əzadarlıq məclisləri qurardılar. Əzadarlıq özlüyündə bir mədəniyyət olmaqla yanaşı, ictimai fəlsəfədir.
===İmam Hüseynə əzadarlıq===
İmam Hüseynin (ə) Kərbəla qiyamının əhəmiyyəti nə qədər mühümdürsə, əzadarlığın həmin qiyamın ruhiyyəsinin yaşadılmasında əhəmiyyəti bir o qədərdir. Hacə [[Nəsirəddin Tusi]] vaxtı ilə deyirdi: "Əgər [[imamlar]]dan (ə) göstəriş olmasa idi ki, Aşura günü yas tutulsun, o Aşuranı İmam Hüseynin (ə) timsalında Haqqın qələbəsi günü kimi bayram edərdi." Ancaq həm Peyğəmbər (s) özü, həm imamlar təkidlə Məhərrəmlikdə əzadarlığın zəruriliyini vurğulayıblar.
Rəvayətlərdə nəql olunur ki, bütün ilahi peyğəmbərlər (ə) İmam Hüseynə (ə) əza saxlayıblar. Mötəbər hədislərdə hətta Həzrət Muhəmmədin (s) İmam Hüseyn (ə) kiçik olarkən ona yas saxladığı barədə deyilir. Elə İmam Hüseynin (ə) Kərbəlada şəhid olacağını Peyğəmbər (s) özü əvvəlcədən xəbər vermişdi və ona ağlamağı tövsiyə etmişdi. Hədislərin birində deyilir ki, [[Cəbrayıl]] (ə) Peyğəmbərə nazil olaraq ona bir ovuc torpaq verdi. Peyğəmbər (s) bu torpağın haradan gətirildiyini soruşduqda, Allahın vəhy məleykəsi bunun [[Kərbəla]] çölündən gətirdiyini və onun nəvəsi İmam Hüseynin (ə) Kərbəlada şəhid olacağını deyir. Bu xəbərdən ağlayan Peyğəmbər (s) həmin torpağı xanımı [[Ümmü Sələmə]]yə verir və deyir ki, bu torpaq qana bulaşsa Hüseynin (ə) şəhid olduğunu bilsin. Bu hadisənin üstündən neçə il ötdükdən sonra Aşura günü Ümmü Sələmə Peyğəmbərin (s) verdiyi torpağın qana bulaşdığını görür və küçəyə çıxıb fəryad edir. Digər bir rəvayətdə [[İmam Sadiq]]in Həcc mövsümündə [[Məkkə]]də mərsiyyəxanlara pul verib İmam Hüseynə nohə oxutdurduğu da nəql olunur. <ref>http://www.ahlibeyt.az/maharram/167.html</ref>
