Tunis: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
k Bot redaktəsi dəyişdirilir: so:Tunisiya |
kRedaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 2:
'''Tunis''' [[Afrika]]da bir dövlət . Sahəsi 162.155 km² - dir .<ref>[http://www.ins.nat.tn/indexfr.php INSTITUT NATIONAL DE LA STATISTIQUE - TUNISIE : Emplacement de la Tunisie ]</ref> Tunis [[1956]]-cı ildə Fransızlardan müstəqilliyini qazanıb. Bu torpaqlar bir dövrdə düz 400 il Osmanlı dövlətinə bağlı qalmışdı. Tunisin əhalisi 2008 - ci ilin rəsmi təxminlərə əsasən 10326,6 min nəfərdir .<ref>[http://www.ins.nat.tn/indexfr.php INSTITUT NATIONAL DE LA STATISTIQUE - TUNISIE : LES INDICATEURS LES PLUS RECENTS]</ref> Ölkənin paytaxtı ölkə adı ilə eyni adı daşıyır.
Tarix
[dəyişiklik]erkən Tarix
Tarixdən bəri qeydə alınmışdır, Tunisdə yaşayan Bərbər tayfaları var idi. Onlardan çoxu sahil xətti boyu kiçik şəhərləri və limanları tikdi, beləliklə onlar Aralıq dənizində hər yerdən müxtəlif səyahətçilər ilə ticarət edə bildilər. Tunisin yanından keçmək üçün istifadə edilən eramızdan əvvəl 10-cu Əsr ərzində Tunis sahildə əsaslanmağa başlamış Finikiyalılar (Finikiya dilləri) olur səyahətçilərin çoxu. Sonra, 8-ci əsrdə eramızdan əvvəl, Karfagen xaricdə Finikiyadan və regionlardan gəlmiş bəzi (bir qədər, bir neçə) ilk mühacir tərəfindən tikildi. Yunanıstana qarşı çoxlu müharibədən sonra 6-cı əsrdə eramızdan əvvəl, Karfagen Aralıq dənizindən üstün oldu.
İkinci Punik Müharibə ərzində, Karfagen Hannibalın başçılığı ilə ordu ilə İtaliyaya soxuldu (işğal etdi). Roma İmperiyasının və Karfagenin aralarında müharibələrin sırası (sıraları) eramızdan əvvəl 2-ci əsrdə Karfagenin dağılması (dağıntısı, məhvi) ilə qurtardı. Karfagen sivilizasiyanın dağılmasından (dağıntısından, məhvindən) sonra, region Roma İmperiyası nəzarətinin (idarə etməsinin) altında oldu.
Roma İmperiyası zəif olanda, Barbarlar o regionu tutdu. Bu 5-ci əsrdə bizim eranın idi və ondan sonra yüz il, o Bizans imperatoru Justinian-a nəzarətin (idarə etmənin) altında oldu.
İslamın başlanğıcı
7-ci əsrdə, bu onların Kairouan-ı adlandırdıqları (çağırdıqları) şəhər tikmiş Ərəb Müsəlmanları tərəfindən yenidən fəth edildi. Kairouan Tunisdə birinci Ərəb Müsəlman şəhəri idi. Çoxlu Müsəlman sülaləsi (monarxiyalar) Tunisi idarə etdi. Ən məşhur sülalələrdən biri Zirids sülaləsi idi. Zirids Fatimides-in, Qahirədə yerləşdirilən, böyük sülalənin qaydalarını (idarəetmələrini) izləmiş Bərbər sülaləsi idi. Zirids Fatimides-i acıqlandıranda, Fatimides Tunisi talan etmiş (dağıdılan və dağıdılan) Banu Hilal kimi tanınan bəzi (bir qədər, bir neçə) tayfanı göndərdi.
Siciliyanın Normanları ilə Tunisin qısa məşğuliyyətindən (peşəsindən, işğalından) sonra 12-ci əsrdə, Almohad onu (bunu) yenidən fəth etdi. O Hafsids gələndən sonra. Onların hakimiyyətlərinin keçən illərində, Hafsids zəif oldu onlar Osmanlı imperiyası ilə nəhayət tutulana qədər və İspaniya sahildə çoxlu şəhəri öz nəzarətinə götürdü.
1705-ci ildə, Tunis Hüseyn sülaləsi ərzində müstəqil faktik olaraq oldu, ancaq hələ də Osmanlı imperiyasından sifarişləri (qaydaları) izləməli oldu.
fransız işğali
Ölkəni bərpa etmək (təmir eləmək) üçün cəhddə 1800-cü illərdə ortada Müdafiəçi tərəfindən götürülən (qəbul edilən) bəzi (bir qədər, bir neçə) mübahisəli maliyyə qərarı (sələmçilik) Fransaya nəzarətin (idarə etmənin) altında olmaq üçün Tunisə başçılıq etdi.
Tunis May 12, 1881-də rəsmən Fransız protektoratı oldu.
[dəyişiklik]II Dünya Müharibəsi
İkinci dünya müharibəsi ərzində əsas əməliyyatlar Tunisdə baş verdi.
General Romel, Afrikada Alman lideri, Tunisdə müttəfiqləri məğlub etməyi arzu etdi, necə ki Almanlar Fransanın Döyüşündə etmişdi. Necə ki müttəfiqlər Alman Blitskriğinə qarşı Tunisin Döyüşündən əvvəl təcrübəsiz idi və idi, bir qədər başqa hücumlardan sonra yaxşılaşmaq üçün tələsməyir, bu döyüş əsas test (sınaq) olmalı idi.
Fevral 19, 1943-də, General Romel ABŞ Qüvvələrinə qarşı hücuma başladı. O Birləşmiş Ştatlar üçün fəlakət idi. Hücumların olduğu, Tunisin qərbi ərazisində ərazi çoxlu ABŞ hərbi qəbrinin saytı (sahəsi) oldu.
Ondan sonra, Müttəfiqlər tank (rezervuar) müharibəsinin əhəmiyyətini başa düşdü və onlar Mart 20, 1943-də cənubi Tunisdə Alman xəttlərinə (sətirlərə) asanlıqla soxuldular.
coğrafiya
yer
Tunis Afrikanın şimali hissəsində yerləşdirilən ölkədir. Aralıq dənizi şimalda və şərqdə Tunisə yanaşdırır; Aralıq dənizində Tunisin sahil xətti 1300km haqqındadır. Tunis həmçinin qərbə Əlcəzair və cənub-şərqə Liviya ilə məhdudlaşdırılır. Saxara səhrası Səhrası Tunisin 40%ini qaldırır: başqa 60% məhsuldar (münbit) ərazidir.
dil və etnik mənsubolma
dil
Hətta baxmayaraq Standart Ərəb dili rəsmi dildir (kimi Tunis konstitusiyada təsvir edilən), Tunis vətəndaşlar Tunis Ərəb dilində danışır. Tunis Ərəb dili canlı adamların dillərinin birləşməsidir və ya Tunisdə yaşadı danışır və bu Darija və ya Tunsi adlandırılır.
Hələ də bəzi (bir qədər, bir neçə) ərazidə Tunisdə yaşayan az miqdarda adamlar Bərbər dialektini danışır, Shelha kimi tanınan.
etnik mənsubolma
Əksər adamlar indi, canlı (sağ) Tunis Maghrebin Ərəbidir. Buna baxmayaraq, Bərbərlərin və Yəhudilərin kiçik qrupları Tunisdə yaşayır.
== Qaynaq ==
| |||