Zakir Məmmədov: Redaktələr arasındakı fərq
Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur |
Redaktənin izahı yoxdur |
||
Sətir 33:
Zakir Məmmədov otuz ildən cox müddətdə elmi axtarışlar apararaq, Azərbaycan filosoflarının və mütəfəkkirlərinin ərəb və fars dillərində dünyanın müxtəlif ölkələrində cap olunmuş, habelə əlyazması şəklində saxlanılan zəngin irsini üzə çıxarmışdır. O, onların fəlsəfəsini (varlıq təlimi və idrak nəzəriyyəsini), məntiqini, ictimai-siyasi və etik görüşlərini işləyib hazırlamışdır. Z.C.Məmmədov sübuta yetirmişdir ki, orta əsrlərdə müsəlman Şərqində, o cümlədən Azərbaycanda dini fəlsəfi təlimlərlə yanaşı, [[elmi-fəlsəfi]] təlimlər də olmuşdur. O, müəyyən etmişdir ki, elmi-fəlsəfi təlimlər Şərq peripatetizmindən, sufizmin panteist istiqamətindən və işraqilikdən ibarətdir.
Z.Məmmədov [[Eynəlqüzat Miyanəci]] ([[1099]]-[[1131]]), [[Əbuhəfs Sührəvərdi]] ([[1145]]-[[1234]]), [[Şihabəddin Sührəvərdi]] ([[1154]]-[[1191]]), [[Əfzələddin Xunəci]] ([[1193]]-[[1248]]), [[Siracəddin Urməvi]] ([[1198]]-[[1283]]) və başqa [[Azərbayçan filosofları]]nın əsərləri, habelə Bəhmənyarın üç kitabdan (məntiq, metafizika, fizika) ibarət «Təhsil» traktatı əsasında «Azərbayçanda XI-XIII əsrlərdə fəlsəfi fikir» monoqrafiyasını yazmışdır. «Orta əsr Azərbaycan filosofları və mütəfəkkirləri» (azərbaycança 1986, rusca 1993) kitabında körkəmli şəxsiyyətlərin əksəriyyəti - [[Əhməd Bərdici]], [[Məhəmməd Bərdəi]], [[Əbunnəcib Sührəvərdi]], [[Əminəddin Təbrizi]], [[Siracəddin Urməvi]], [[Şəmsəddin Xoylu]], [[Nəcməddin Naxçıvani]], [[Şihabəddin Xoylu]], [[Mühyiddin Bərdəi]], [[Məhəmməd Qarabaği]], [[Kəmaləddin Ərdəbili]], [[Əhməd Ərdəbili]],Rəcəbəli Təbrizi və b. haqqında ilk məlumatları da Zakir Məmmədov vermişdir.Alimin bütün tədqiqatları ilk mənbələr əsasında olmuş, buna görə həmin əsərlərin Azərbaycana gətirilməsi üçün böyük əmək sərf etmişdir. Belə ki, onun tədqiqatlarına qədər Bəhmənyarın "Metafizikanın mövzusu" və "Mövcudatın mərtəbələri" adlı kiçik həcmli iki əsəri məlum idi. Tədqiqatçı filosofun geniş həcmli "Təhsil" əsərinin varlığını aşkara çıxarmışdır. Onun əlaqədar təşkilatlara çox saylı müraciətləri hesabına həmin əsər Azərbaycana gətirilmişdir. Alim "Təhsil" əsərini ilk dəfə olaraq tam halda tədqiqata cəlb etmişdir. Bəhmənyarın "Metafizikanın mövzusu", "Mövcudatın mərtəbələri" əsərləri ilə bərabər "Təhsil" kitabı da Zakir Məmmədov tərəfindən tam şəkildə Azərbaycan dilinə tərcümə edilmiş, "Təhsil" kitabının kiçik bir hissəsi, iki əsər isə bütöv şəkildə "Şərq fəlsəfəsi (IX-XII əsrlər)" kitabında (Bakı, 1999) çap edilmişdir. <ref> [http://education.gender-az.org/Files/2.3.3.1az.pdf Zakir Məmmədov] </ref>
O sübut etmişdir ki,Şərq peripatetizminin banisi [[Əbunəsr Farabi]]dir (873-950). Sufizmin panteist sistemini Azərbaycan filosofu [[Eynəlqüzat Miyanəci]] (1099-1131) və işıq və qaranlıq prinsipinə əsaslanan işraqilik təlimini Azərbaycan filosofu [[Şihabəddin Sührəvərdi]] (1154-1191) yaratmışdır.
| |||