Mustafa ağa Arif: Redaktələr arasındakı fərq

|şəkil məlumat=

|şəkil miqyası =

|Digər Adları =

|Ölüm Səbəbi =

|Rəsmi vebsaytı =

 

'''Mustafa ağa Arif''' (1774-1845), şair

 

== Həyatı ==

 

Mustafa ağa şair idi. Arif təxəllüsü ilə xoştəb şeirlər yazırdı.Onun haqqında [[Firudin bəy Köçərli]] yazır: "Mәrhum Mustafa ağa fars, türk vә hәtta rus lisanlarını yaxşı bilirmiş, özü dә ziyadә dindar, qeyrәtkeş vә hәqiqәtdә arif vә dana bir şәxs imiş. Vәli bu biçarә dәxi öz qeyrәt vә millәtpәrәstliyi ucundan çox bәlalar vә müsibәtlәrә düçar olubdur. Belә ki, mәrhum Mustafa ağa Şәmsәddinli Nәsib Sultan ilә dövlәt nәzәrindә müttәhәm olub, zәval tәriqi ilә Rusiyaya göndәrilir vә orada Kazan vә bir rәvayәtә görә, [[Xarkov]] şәhәrindә sakin olurmuş. Binәva Arif Rusiyada çox üsrәt vә zillәt çәkir vә axırda vәtәni-mәlufunun fәraqına, dost vә әqrәbanın hicranına vә düşmәnlәrin tәn vә şәmatәtinә tab gәtirә bilmәyib, orada vәfat edir".

Mustafa ağa [[Nəsib sultan Şəmsəddinli]] ilə bərabər tutulub [[Xarkov]]a sürgün edilmişdi. [[1845]]-ci ildə orda vəfat edib.

 

<poem>

Fikr elәrәm, bir-bir düşәr yadıma

Yarü hәmdәm, dost, yaranlar, ağlaram,

Dolar gözlәrim әşki-al ilә,

Gözlәrimdәn axar qanlar, ağlaram!

 

Saldı mәni fәlәk işә bisәbәb,

Sәn eylә bir әlac, ya qadir çәlәb,

Anıb yarü hәmdәmlәri ruzü şәb,

Gah aşikar, gah nihanlar ağlaram!

 

Namә yazdım yarә badi-sәbadәn,

Dәrdi-dilim izhar etdim hәvadәn,

Düşmüşәm avarә eldәn-obadәn,

İtirmişәm xanimanlar, ağlaram!

 

Vәdә keçdi, günlәrimi sanaram,

Aylar, illәr hesabına qanaram,

Hәr zaman yadıma düşәr, yanaram,

O dövranlar, o zamanlar, ağlaram!

Görüm dönsün belә dövran, zamanlar,

Tәrk elәyib bağlarını bağbanlar,

Xәzan deyib, solub gülü reyhanlar,

Saralıbdır gülüstanlar, ağlaram!

 

Seyr elәyib gәzib getdiyim yerlәr,

Ovlağından keçib ötdüyüm yerlәr,

Tәrlan ilә şikar etdiyim yerlәr,

Yadә düşәr o mәkanlar, ağlaram!

 

Sәrçeşmәli, nilufәrli bulaqlar,

Süsәnli, sünbülli, lalәli dağlar,

Dumanlı, çiskinli, qarlı yaylaqlar,

Hanı bizim o meydanlar, ağlaram!

Ellәrimiz vardı bәyli-paşalı,

Dağlarımız vardı әlvan meşәli,

Süsәnli, sünbüllü, tәr bәnәfşәli

Qaldı bağlar, xiyabanlar, ağlaram!

Bilmәm noldu bizim Qazax, Şәmsәddin,

Gәlmәdi onlardan bir xәbәr yәqin,

Qәzayi-ilahi bu imiş hәmin,

Getdi әldәn o dövranlar, ağlaram!

Dad eylәram, yetәn yoxdu fәryada,

Dәrdim olur gündәn-günә ziyada,

Bizim Qazax-Qaramanlar, ağlaram.

Qaldı paydar Borçalının bәylәri,

Meydan günü bir-birindәn yeklәri,

Mehman qarşısına mәrd gәlmәklәri,

Yadıma düşәndә onlar, ağlaram!

Hanı Qazax? Mehribanlıq gedibdir,

Ağalıq, sultanlıq, xanlıq gedibdir,

Nücәbadan alişanlıq gedibdir,

İtibdir şövkәtü şanlar, ağlaram!

Alovlanır, yanır bağrım, sökülür,

Axar gözlәrimdәn qanlar tökülür,

Boyu sәrvi-xuramanlar, ağlaram.

 

Diyari-qürbәtdә gözlәrim giryan,

Xatirim şikәstә, könlüm pәrişan,

O gördüyüm novcәvanlar, ağlaram.

 

Bülbülümü qaçırmışam әlimdәn,

Ayrılmışam gülşәnimdәn, gülümdәn,

Cüda düşüb ulusumdan, elimdәn,

İtirmişәm dudmanlar, ağlaram.

 

Qәrq olur kәştilәr әşkim selindә,

Yaşılbaşlar oynar çeşmim gölündә,

Әsir oldum bәni-әsfәr әlindә,

Ağlaram, ey müsәlmanlar, ağlaram!

Hәr kimdә ki, namus olur, ar olur,

Әhdü iqrarında bәrqәrar olur,

Yaxşı yoldaş yaman gündә var olur,

Yaman yoldaş ötәr yanlar, ağlaram.

Bu dәmlәrdә getmәk әgәr olmasa,

Vәtәn sarı әzmi-sәfәr olmasa,

Arifә bir yaxşı xәbәr olmasa,

Gör eylәrәm nә tufanlar, ağlaram!

Könlüm qalıb әhli-tufan içindә,

Dolanır sәrgәrdan heyran içindә,

Qorxuram ki, ölüm küfran içindә,

Bada gedә din-imanlar, ağlaram.

</poem>

 

 

*[[Azərbaycan ədəbiyyatı]]

 

[[Kateqoriya:Azərbaycan şairləri]]

[[Kateqoriya:Azərbaycanlı şairlər]]