Çöldonuzu: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
kRedaktənin izahı yoxdur
kRedaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
{{Taksoqutu
| adı= ÇöldonuzuQaban
| şəkil= Young wild boar.jpg
| şəkilaltı yazı= ÇöldonuzuQaban
| aləmi=Heyvanlar
| tip=[[Xordalılar]]
Sətir 9:
| infrasinif=[[Plasentalılar]]
| dəstə=[[Cütdırnaqlılar]]
| yarımdəstə=[[Gövşəməyənlər]]
| fəsilə = [[DonuzkimilərDonuzlar]]
| cins = [[ÇöldonuzularQaban]]
| növ = '''ÇöldonuzuQaban'''
| latınca adı={{btadı|Sus scrofa|[[Linnaeus]], [[1758]]}}
| vikianbar = Sus scrofa
Sətir 19:
| ütmx = 180722
| mbmm = 9823
| hissənin adı = Yarımnövü
| hissənin mətni =
*[[Ev donuzu]], (''Sus scrofa domestica'')
}}
 
'''Qaban''' ({{lang-la|Sus scrofa}}) - [[donuzlar]] fəsiləsindən gövşəməyən cütdırnaqlı [[məməli heyvan]]. Bədənin uzunluğu 130-175 sm, kütləsi 60-150 kq. Qaban ölçüləri və proporsiyaları müxtəlifdir. Başı iri, pazşəkilli. Qulaqları uzun və enli, gözləri balaca. Bədəni qalın donuz tükülüdür, qışda o daha qalın və daşa uzun olur. Belində donuz tükü pipiyi əmələ gətirib, heyvan qızışanda pipik dik durur. Rəngi açıq bozdan tutmuş qarayadək olur. Bala donuzlar zolaqlı olurlar. Qar qabanların hərəkət etməylərinə maneçilik törədir, bu vəziyyətdə onlar yırtıcılar tərəfindən asanlıqla tutula bilərlər. Qar hətta yem axtarmasını da çətinləşdirir.
 
== Ümumi məlumat ==
'''Çöldonuzu''' ([[latınca|lat.]] ''Sus scrofa'') - [[donuzkimilər]] (Suidae) fəsiləsinin [[cütdırnaqlılar]] dəstəsinə mənsubdur.
 
Qaban sürü qurur. Yayda sürü gün batana yaxın otlamağa çıxırlar taki gün çıxanacan. Soyuqlar gələndə qabanlar günorta vaxtı fəallaşırlar. Yem axtararaq, meşə yanğınlardan qaçaraq , qabaq uzun məsafələrə gedə bilir. Hər şeyi yeyir. Bitkilərin köklərini, kök yumrusunu, [[meyvə]] gilələrini, [[qoz]]u, [[bitki]]lərin yaşıl hissələrini, həşəratları, xırda heyvanları - [[molyusk]]ları, [[balıq]]ları, gəmiriciləri və quşları yeyir. Yemin 2/3 hissəsini [[torpaq]]da eşələməklə tapır. Yaşadığı ərazinin ölçüsü yemin miqdarından asılıdır. Yaşadığı əraziyə yatdığı və çimdiyi yerlər(suyla, ya da çirklə doldurulmuş çalalar) də daxildir. İsti olanda [[heyvan]] daha tez-tez yuyunur. cüdlüklər noyabr-yanvar aylarında yaranır. Erkəklər xırda qabanları sürüdən qovub, dişiləri təqib edirlər. Yaqin ki, cüdlükolərin yaradılması prosesi ildə iki dəfə olur. Hamiləlik dövrü 124-140 gün çəkir. Orta hesabla, 4-6 bala doğulur, hərdən 12. 2,5-3,5 ayadək ana bala donuzları əmizdirir.
[[Azərbaycan]]da çöldonuzu çox geniş yayılmışdır. Demək olar ki, dağətəyi və dağlıq ərazilərdə onun sayı digər cütdırnaqlılara nisbətən yaxşı qalmışdır. Respublikamızın dövlət təbiət qoruqlarında bir çoxunda rast gəlinir.
 
Bir həftəlik donuzlar artıq özbaşına yem axtara bilərlər. Qabanın əsas düşməni canavardır. Qarlı qışda heyvanlar yırtıcının əlindən daha çox itki verir. Amma tək [[canavar]]lar çox nadir hallarda qoca qabanlara atılır., çünki bu çox qorxuludur. Qaban ev donuzu növünün banisidir. [[Azərbaycan]]da ovçuluğun əsas obyektlərindən biridir..
{{Heyvan-qaralama}}
 
== Mənbə ==
[[Kateqoriya:Donuzkimilər]]
* [http://www.azspa.az/azwild.html Vəhşi heyvanlar]
{{Commonscat|Sus scrofa}}
 
 
[[Kateqoriya:DonuzkimilərDonuzlar]]
[[Kateqoriya:Qırmızı kitaba düşmüş heyvanlar]]
 
 
Sətir 35 ⟶ 45:
[[an:Sus scrofa scrofa]]
[[ar:خنزير بري]]
[[az:Qaban]]
[[bg:Дива свиня]]
[[bn:বন্য বরাহ]]
Sətir 42 ⟶ 51:
[[bs:Divlja svinja]]
[[ca:Senglar]]
[[ce:Нал]]
[[co:Cignali]]
[[cs:Prase divoké]]
Sətir 74 ⟶ 84:
[[ko:멧돼지]]
[[la:Sus scrofa]]
[[lij:Pòrco sarvægo]]
[[lt:Šernas]]
[[lv:Meža cūka]]
Sətir 89 ⟶ 100:
[[pl:Dzik]]
[[pt:Javali]]
[[ro:MistreţMistreț]]
[[ru:Кабан]]
[[sah:Кабаан]]
[[sc:Porcabru]]
[[scn:Cigniali]]
Sətir 107 ⟶ 119:
[[vls:Wild zwyn]]
[[wa:Singlé]]
[[yo:Akọ ẹlẹ́dẹ̀]]
[[zh:野豬]]
[[zh-min-nan:Soaⁿ-ti]]