Prinsipat: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 1:
'''Prinsipat''' ({{lang-la|principatus}}, ''[[prinseps]]'' Məclisi açan ilk senator) - şərti termin olub [[Qədim Roma]]nın ilkin imperiya dövrünə (27 e.ə. — 284 b.e.) xas olan hakimiyyət-idarə üsülunun adı. Monarx və respublika hakimiyyətini özündə birləşdirən idarəetmə üsulu. Bu idarə üsulunun başında duran [[prinseps]] termini ilə adlandırılır. [[Prinseps]] monarx olmayıb, bərabər olanların birincisi sayılır. Bu o deməkdir ki, dıvlətin idarəetmə səlahiyyətlərinə xalq trubinas kimi prinseps də malikdir. Bəzən bu titul imperatorla qarışdırılır.
 
Prisipat sistemi [[Oktavian Avqust|Avqust]]un zamanından, hakimiyyətin müxtəlif mafistratlaramagistratlara əsaslandığı bir dıvrdə tətbiq edilməyə başlanılmışdır. [[Oktavian Avqust|Avqust]] və onun xələfləri sonralar prinseps kimi öz əllərində ali vətəndaş (xalq tribunası) və magistratlara aid hərbi hakimiyyəti cəmləyərək respublika idarəçiliyini: senatı, komisi (xalq tribunasını) və magistratları (senzorlardan başqa) daha da formallaşdırırlar. Bu institutlara seçkilər və onların fəaliyyəti prinsepsin nəzarəti ilə həzata keçirildiyindən funksiyalarını getdikcə itirərək, beləliklə prinsipat hakimiyyəti siyasi simasını dəyişərək onun yerini imperator idarə üsulu tutmağa başlamış olur.
Tarixdə prinsepat imperiyanın ilkin yaranma dövrünü səciyyələndirir.