Vena: Redaktələr arasındakı fərq

Silinən məzmun Əlavə edilmiş məzmun
Redaktənin izahı yoxdur
Redaktənin izahı yoxdur
Sətir 39:
Venaların miqdarı ilə bərabər həcmləri də böyükdür; ümumiyyətlə, bədəndə olan venaların həcmi arteriyaların həcmindən iki dəfə artıqdır. Bir tərəfdən venaların miqdarının çoxluğu, digər tərəfdən həcminin böyük olması venalarla axan qanın sürətini kompensasiya edir və bir üzvə və ya nahiyəyə arteriya vasitəsilə gələn qanın həmin müddətdə o üzvdən və ya nahiyədən geriyə axmasına səbəb olur. Venalarda təzyiqin mənfi olmasına baxmayaraq, qan müəyyən səbəblər nəticəsində düzgün bir surətdə dövran edir; buraya döş qəfəsinin, ürək kisəsinin və ürəyin sorucu qüvvəsi aiddir.
== Venalarda qanın hərəkəti ==
[[Şəkil:Venous valve.svg|thumb|230px|left|Venalarda qanın hərəkətində qapaqcıqların rolu]]
İnsan nəfəs aldıqda döş qəfəsi genəlir və plevra boşluğu təzyiqi azalır; bunun nəticəsində ürəyin sağ qulaqcığı genəlir, qan [[yuxarı boş vena|yuxarı] və [[aşağı boş vena]]lardan ürəyə doğru sorulur. Nəfəs aldıqda diafraqma aşağı doğru yastılaşaraq, bir tərəfdən qarın boşluğu təzyiqini çoxaldır və bunun nəticəsində [[aşağı boş vena]]nı sıxır və digər tərəfdən, süngərdən su axan kimi, qaraciyəri basaraq orada olan qanı ürəyə vurur. Beləliklə tənəffüs hərəkətinin venalardakı qanın dövranında artıq dərəcədə əhəmiyyəti vardır. Bununla düzgün nəfəs almanın qan dövranı və qazlar mübadiləsi üçün nə qədər əhəmiyyəti olduğunu görürük. Venalardakı qanın ürəyə doğru axmasına ürəyin sistolası nəticəsində urək kisəsi təzyiqinin azalması da (mənfi olması) səbəb olur. Venoz sistemdə qanın dövranına bir də sklet əzələlərinin fəaliyyəti, bəzi venaların fassiyaları ilə olan rabitəsi və yuxarıda göstərilən vena qapaqcıqları kömək edir. İnsan işləyən və hərəkət edən zaman, əzələlər müəyyən dərəcədə venalara təzyiq edərək orada olan qanı mərkəzə doğru sıxırlar. Bəzi venalar (məsələn vidaci, körpücükaltı, qoltuq, bud və dizaltı venalar) ətraf üzvlərlə, vətərlərlə, fassiyalarla və sümüklərlə rabitədə olaraq, hərəkət zamanı gah genəlir, gah daralırlar, nəticədə qanı mühitdən soraraq mərkəzə doğru ötürürlər. [[Qan]], damarın mühiti hissəsindən mərkəzi hissəsinə sorulduqda orada olan qapaqcıqlarqanın geriyə qayıtmasına mane olur. Beləliklə. qan normal bir halda mərkəzə doğru axır.
Venaların fassiyalarla olan rabitəsinin xüsusilə cərrahlıqda artıq əhəmiyyəti vardır. Fassiyalar venaların xarici qişasilə rabitədə olduqları üçün gərginləşərkən damarın divarlarını dartırlar; odur ki, döş qəfəsinə yaxın nahiyələrdə (məsələn boyunda) operasiya olunanda venalar kəsilərsə, ağızları açıq qalır; xəstə bu anda nəfəs alarkən xaricdən hava venalara daxil olur və ümumi dövrana qarışaraq müəyən üzvdəki damarların yolunu tıxac kimi tutur; nəticədə [[qaz emboliyası]] əmələ gəlir. Bu növ hadisələr bəzən xəstə üçün təhlükəli olur.